Điện thoại về nhà, đầu bên kia bắt máy giọng một người đàn ông vang lên:
- Alo, ba nghe!
- Ba khỏe hả ba?
- Ừ, khỏe nay có đi mần không, sao hổm rày lâu quá không điện dìa, mẹ mày nhớ?
- Thì nay điện nè, hì hì...
Kể ba điều bốn chuyện cái ba hỏi:
- Trển có dừa nước ăn không gửi lên cho quài...
- Đâu có vậy?
- Đốn trước nhà, cái nhà này thằng út đi rồi riết dừa nước để lên mọng, tụi nhỏ giờ đầy đủ quá rồi có đứa nào thèm ăn!
- Thôi gửi dây thép lên cho con quài đi, thèm quá.
- Dân Sài Gòn mà thèm dừa nước gì “chú” ơi!...
- Thôi cho “chú” ăn qua điện thoại được rồi heng, chừng nào dìa tui đốn cho mấy quài ăn cho nặng bụng luôn!....
Cái tật, không nhắc thì thôi mà nhắc là nhớ, nhớ những cái mà đối với người khác có lẽ là quá bình thường thậm chí tầm thường nhưng đối với mình đã là những gì thuộc về tuổi thơ thì đều đẹp,dù có đôi khi không êm đềm. Nhớ gì ư? Chỉ là hình ảnh của một người đàn ông khoảng ngoài ba mươi tuổi đang ngồi chẻ dừa nước bên cạnh sàn nước trước nhà, ngồi cạnh đó là ba thằng nhóc tay cầm cái muỗng ăn cơm đang hí hoái nạy từng miếng cơm dừa ngọt lịm cho vô mồm vừa ăn vừa khen: “Ngon quá tía ơi!.... Dòng thời gian tua nhanh quá!....1....2..3...4...5...., ....27 năm, giờ người đàn ông ấy cũng ngót nghét 60, thằng nhóc ngày ấy thì đang hí hoái gõ mấy dòng này!
Người ta nói biểu tượng của làng quê Việt Nam là lũy tre làng, nhưng với cư dân miệt châu thổ Cửu Long lại chính là một rặng dừa nước ven sông, một dáng thôn nữ chèo xuồng, vài mái lá đìu hiu có khói lam chiều lãng đãng… Có lẽ cái hồn quê sâu lắng, nên thơ ấy đã tạo nguồn cảm hứng cho tác phẩm của nhà thơ Hoài Vũ và nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu mang đậm chất trữ tình để ngợi ca vẽ đẹp thiên nhiên và con người trên dải đất vùng châu thổ này:
“... Gió,.... gió nhớ thương ai mà lay bờ lá
Để bìm bịp kêu con nước lớn ròng
Đất quê ta xanh xanh triền lá
Giặc nhảy vào lá hóa rừng chông
Nước quê ta dập dềnh tôm cá
Giặc lội vào nước dựng thành đồng…”
Lá dừa nước không chỉ để che nắng, che mưa cho những gia đình nông thôn mà từ thời còn cơ cực người ta đã làm ra rất nhiều vật dụng phục vụ trong sinh hoạt như máng xối, gàu múc nước... Biết bao đôi trai gái của miền quê này bện chặt yêu thương cũng từ những chiếc lá bình dị, thân quen…Dừa nước đã tuôn vào hồn quê thấm đẫm nghĩa tình, thủy chung son sắc là vậy!…
Có lẽ ở thôn quê nhiều người chắc mãi còn nhớ cái hương vị của chiếc bánh lá quê nghèo. Đó là một loại bánh được làm bằng bột gạo nắn mỏng dính trên chiếc lá dừa nước, đem hấp chín rồi ăn với nước cốt dừa. Còn trẻ con mỗi đứa lấy một lá bánh chạy khắp sân nhà vừa gỡ vừa ăn. Đơn giản thế thôi mà sao vẫn nồng nàn quá, thơm ngọt quá của tuổi thơ trong buổi trưa hè!...
Trái dừa nước cũng là một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ của biết bao người nơi miền thôn dã này. Hoa dừa rất thơm, trổ quanh năm và đậu quả sai. Một buồng dừa nước có thể chi chít đến cả trăm trái. Khi trái vừa già tới, bổ đôi ra sẽ thấy phần cơm bên trong nõn nà. Cơm dừa có mùi thơm rất lạ, người ta dùng để nấu chè hay để nguyên như vậy, bỏ đường, đá vào ăn cũng ngon không kém cơm trái thốt nốt vùng Bảy Núi (An Giang)… Nhớ sao những chiếc bập dừa mà tuổi thơ tụm năm tụm bảy để tập bơi, tập lội… Chiều chiều, khi bìm bịp kêu nước lớn đầy sông, mỗi đứa ôm một cái bập dừa để cả đám trẻ cùng vùng vẫy, khuấy động một khúc sông quê… Sông quê còn đó những mái chèo của thuở ban đầu cha ông ta đến đây để dựng làng, lập ấp… Vẫn còn đây khói lam chiều vấn vương trên mái lá quê nghèo… Khúc sông quê với chiếc bập dừa để tuổi thơ tắm mát khi con nước đong đầy… Miếng cơm dừa nước, miếng bánh lá quê nghèo còn ngọt lịm nơi đầu lưỡi trong những buổi trưa hè… Tất cả, tất cả những điều ấy đã trôi vào tâm hồn ta, thấm vào miền ký ức ngọt ngào, để khi xa quê bất cứ ai cũng đau đáu ngóng về:
“Chiều hôm khói bếp nhà ai
Chợt thương, chợt nhớ, chợt cay mắt mình
Hàng dừa nước mọc ven kênh
Lao xao trong gió đượm tình hồn quê”...
Theo Chuyện quê
