Văn hoá ẩm thực người xưa giàu chất nhân văn “miếng trầu làm đầu câu chuyện” hay “gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau”. Uống rượu, uống trà dùng chén hạt mít nho nhỏ. Uống chỉ nhấp môi thưởng thức, không bao giờ dốc cả vào miệng.

Nhà tự làm mứt gừng truyền thống rất tinh khiết, sạch sẽ

 

Ẩm thực ngày xưa tiêu chí hàng đầu hàm ý sâu xa “ngon lành”. Sự ngon thì dễ hiểu, nhưng lành ý rất rộng, đó là sự tinh sạch của nguyên liệu thực phẩm (rau sạch, thịt sạch). Cách chế biến phải tránh nguy hại cho sức khoẻ con người: “nhà sạch thì mát và bát sạch ngon cơm”. Thế mà không hiểu từ lúc nào, mỗi khi bắt đầu bữa tiệc người ta lại nâng ly lên nói “chúc quý khách ngon miệng”. Chỉ cốt ngon miệng nên bách bệnh từ “cái miệng mà ra” (sách Hải Thượng Lãn Ông Y Tông Tâm Lĩnh đã nói rõ).  

Hàng giả tràn về vùng nông thôn bị CA phát hiện bắt giữ

 

Ngày xưa tổ tiên chúng ta không chú trọng các món ăn uống tết hình thức cầu kỳ như nay. Không phải lạc hậu, họ đặt nguyên tắc hàng đầu “lành” đi trước sự ngon. Tôi nhớ các màu sắc (ngũ sắc) trong món ăn Bà tôi đều chế biến từ các thứ lá cây: bánh ít, bánh đúc, bánh tét. Ngày nay một số nghệ nhân ẩm thực dùng màu công nghiệp thực phẩm để cho món ăn đẹp mắt hấp dẫn. Nhưng muốn nhanh người ta dùng phụ gia, ai vào bếp mà biết họ chế biến bằng thứ gì? Vì sao đã qua hàng tháng mà bánh trái ế ẩm vẫn bán y nguyên?

Rượu tết loạn xà ngầu, uống xong mới biết tác hại ra sao!

 

Ngày tết xưa ông bà chúng ta cũng mời nhau ly rượu. Ly rượu trắng trong tinh khiết. Miền bắc có rượu làng Vân, miền trung có Kim Long, Bàu Đá, Làng Chuồn.. Mỗi thứ đưa thương hiệu của tổ tiên, làng nước ra đảm bảo. Ngày nay tết nhất uống rượu “trôi nổi”, vào bệnh viện chết cả đám vì bị ngộ độc rượu? Đều là ngũ xà, tam xà, bìm bịp, tắc kè... ngâm rượu. Nhưng rượu ấy chưng cất thế nào? Mật gấu, mật ong, cao hổ còn làm giả nữa sá gì ba thứ rượu tầm phào!

Hàng tết vô số nhưng tiềm ẩn phụ gia nguy cơ cho sức khoẻ

 

Cận tết, vào siêu thị hay chợ búa khách hoa cả mắt. Mứt bánh, bia rượu hàng trăm thứ, biết chọn thứ nào?. Hồi bé chúng tôi không thích mứt gừng vì nó cay nồng. Chỉ lăm lăm bốc các thứ ngọt ngào như mứt dừa, khoai, hạt sen, bí đao... Lớn lên mới biết người lớn tuổi ăn mút gừng và uống trà sen bởi gừng có tính kỵ gió, sáng ngậm vài lát thấy ấm người, ra đường không trúng gió độc. Trà sen có chất tịnh tâm, chữa mất ngũ và bệnh tim mạch. Kết hợp giữa ăn và uống như thế mới tốt cho sức khoẻ.

Chỉ khoảng 3 tuần nữa là Tết Nguyên Đán truyền thống. Nay người ta không chúc nhau: con đàn cháu đống hay giàu sang nữa mà chúc “sức khoẻ”. Đáng sợ, bữa nào xem TV cũng thấy bắt hàng lậu, bánh kẹo không có nhãn mác hoặc có nhưng là đồ giả. Xuân Quý Mão 2023 đến rồi, nhưng đọc thơ của cụ Tú Xương (mất 29-1-1907) vẫn cảm thấy như ông Cụ đang cười cợt giữa chúng ta. Tin ANTV vào ngày 29-12-2022 CA bắt được 12 tấn nội tạng hôi thối và 13 tấn phụ gia cơ sở sản xuất ngay tại Móng Cái, Quảng Ninh. Ôi! nếu luồn lách trót lọt, ăn thứ thực phẩm này đã qua chế biến chắc vẫn “ngon miệng”?