Tư tưởng, lý luận chính trị của Đảng có vai trò rất quan trọng, là kim chỉ nam, hướng dẫn, soi đường toàn Đảng, toàn dân và cho mỗi cán bộ, đảng viên có nhận thức và hành động đúng đắn. Khẳng định về vai trò của lý luận chính trị, lãnh tụ vĩ đại của giai cấp vô sản, V.I. Lê-nin hết sức coi trọng và đánh giá cao vị trí, vai trò của công tác tư tưởng, lý luận trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Theo V.I. Lênin, lý luận cách mạng là điều kiện tiên quyết để hình thành và thúc đẩy phong trào cách mạng cũng như khẳng định vai trò tiên phong của đảng cách mạng. Người khẳng định: “Không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng”[2]. “Chỉ đảng nào được một lý luận tiên phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong”[3].
Vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định: “Làm mà không có lý luận thì không khác gì đi mò trong đêm tối, vừa chậm chạp vừa hay vấp váp”[4]. Người cũng chỉ rõ: “Vì không học lý luận thì chí khí kém kiên quyết, không trông xa thấy rộng, trong lúc đấu tranh dễ lạc phương hướng, kết quả là “mù chính trị”, thậm chí hủ hóa, xa rời cách mạng”[5]. Do “vì kém lý luận, cho nên gặp mọi việc không biết xem xét cho rõ, cân nhắc cho đúng, xử trí cho khéo. Không biết nhận rõ điều kiện hoàn cảnh khách quan, ý mình nghĩ thế nào làm thế ấy. Kết quả thường thất bại”[6], thậm chí, do không nắm vững lý luận, nhiều cán bộ mắc bệnh ba hoa, kết quả là “... một sự ngu dốt này làm phát sinh một sự ngu dốt khác và một sai lầm này gây nên các sai lầm khác”[7].
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta cũng chỉ ra khuyết điểm, hạn chế mà cán bộ, đảng viên dễ mắc phải, đó là bệnh lười học lý luận chính trị hoặc lý luận suông, không nhận thức rõ được mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong Đảng còn nhiều người “chỉ biết vùi đầu suốt ngày vào công tác sự vụ, không nhận thấy sự quan trọng của lý luận, cho nên còn có hiện tượng xem thường học tập hoặc là không kiên quyết tìm biện pháp để điều hòa công tác và học tập...”[8].
Từ thực trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên còn lười học, ngại học lý luận chính trị, ngay từ rất sớm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu: “Đảng phải chống cái thói xem nhẹ học tập lý luận”[9], “Đảng ta phải tự nâng cao mình lên nữa, mà muốn tự nâng cao mình thì phải tổ chức học tập lý luận trong toàn Đảng, trước hết là trong cán bộ cốt cán của Đảng”[10].
Thực tế cho thấy, đường lối của Đảng rất đúng đắn, nhưng không nắm chắc lý luận nên khi tổ chức thực hiện, một số cán bộ, đảng viên của Đảng đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, vận dụng lý luận chính trị không đúng, dẫn đến hiệu quả công việc không cao, vi phạm pháp luật, kỷ luật. Theo số liệu thống kê, trong giai đoạn 2015-2020, toàn quốc đã thi hành kỷ luật hơn 1.000 tổ chức Đảng và hơn 87.000 đảng viên. Qua nghiên cứu các vụ việc vi phạm kỷ luật, pháp luật gần đây cho thấy, nguyên nhân chính do tình trạng yếu kém về bản lĩnh chính trị, mang nặng chủ nghĩa cá nhân. Điều này có nguyên nhân một phần là việc học tập lý luận chính trị chưa thực chất, nên chưa tạo được sức đề kháng và bản lĩnh cho đảng viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” đã chỉ ra một trong chín biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay là: “Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”. Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “...một bộ phận đảng viên chưa nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng. Việc học tập lý luận chính trị tuy có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu”[11].
Từ thực trạng và tầm quan trọng trên, có thể khẳng định, việc nghiên cứu, học tập lý luận chính trị có vai trò hết sức quan trọng; là công việc khẩn thiết, cấp bách, đòi hỏi phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, lâu dài của cả hệ thống chính trị mà trước hết là từ mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng. Đại hội XIII của Đảng khẳng định phải “Khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị trong cán bộ, đảng viên”[12]. Việc tổ chức học tập lý luận chính trị, trọng tâm là học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng giúp cán bộ, đảng viên nâng cao bản lĩnh chính trị, thực thi đúng chức trách, nhiệm vụ được giao. Học lý luận chính trị không chỉ là học tập trung ở các Học viện, Nhà trường mà còn phải thường xuyên tự học tập, nghiên cứu, đây được xem là yêu cầu bắt buộc, bức thiết mà mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện; là cơ sở giúp cán bộ, đảng viên tránh sai lầm, khuyết điểm và sa vào chủ nghĩa cá nhân; là cơ sở để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, tr.183.
[2]V.I. Lênin: Toàn tập, t.6, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1975, tr.30.
[3] V.I. Lênin: Toàn tập, t.6, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1975, tr.32.
[4] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia, H.2011, t.6, tr.357.
[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia, H.2011, t.8, tr.280.
[6] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia, H.2011, t.5, tr.274.
[7] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia, H.2011, t.3, tr.110.
[8] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2011, t.11, tr.94.
[9] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.8, tr.280.
[10] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2011, t.11, tr.91.
[11] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, tr.172.
[12] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, tr.236.
Ngô Thành Sơn
Link nội dung: https://vanhoavaphattrien.vn/can-bo-dang-vien-neu-cao-trach-nhiem-trong-hoc-tap-ly-luan-chinh-tri-a12823.html