Kẹo truyền thống Hiền Bao – Đặc sản làng cổ Đường Lâm

Làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội) – nơi còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa của làng quê Việt. Bên cạnh mái đình, giếng nước, gốc đa và những ngôi nhà cổ vài trăm năm tuổi, làng cổ còn có đặc sản dân dã của vùng đất này như: Kẹo lạc, chè kho, kẹo dồi, tương nếp, bánh tẻ… Đó là sản vật quê hương trong đó kết tinh tâm huyết và tấm lòng yêu nghề của nhiều gia đình ở làng, trong đó có gia đình ông Cao Văn Hiền đã làm nên thương hiệu Kẹo truyền thống Hiền Bao.

Thuộc địa phận thị xã Sơn Tây, cổ Đường Lâm là một địa điểm du lịch nổi tiếng của Hà Nội. Đây là ngôi làng cổ đầu tiên ở Việt Nam được Nhà nước trao bằng Di tích Lịch sử Văn hóa Quốc gia năm 2006. Đến với làng Cổ, du khách không chỉ được tham quan những ngôi nhà cổ làm bằng đá ong mát mẻ, mà còn được thưởng thức những món ăn dân dã tuyệt ngon như kẹo lạc, kẹo dồi, kẹo vừng... Những món ăn truyền thống đó đã và đang góp phần tôn vinh, khẳng định giá trị của các di tích thuộc làng Cổ Đường Lâm.

Nằm trên địa bàn xóm Tiền Đình, thôn Đông Sàng, xã Đường Lâm, Cơ sở sản xuất bánh kẹo truyền thống Hiền Bao của gia đình ông Cao Văn Hiền không chỉ được đông đảo bà con trên địa bàn, người dân trong nước mà còn được rất nhiều du khách quốc tế biết đến. Những sản phẩm tại đây đã chiếm lĩnh thị trường Việt Nam và trở thành một trong những chỉ dẫn địa lý cho Làng cổ Đường Lâm.

Nối nghiệp truyền thống của gia đình để lại, là thế hệ thứ 3 trong dòng họ Cao, ông Cao Văn Hiền đã duy trì và phát triển nghề làm kẹo lạc đến nay đã được 40 năm. Hiện tại, xưởng thủ công làm kẹo nhà ông Hiền được xây rất gọn gàng và sạch sẽ, nơi đây vẫn còn những đồ nghề rất thủ công lưu giữ từ nhiều thế hệ trước, nay vẫn được những người thợ của gia đình và làng quê sử dụng. Đó là chiếc lò than luôn rực lửa để quay mạch nha hay hệ thống lò rang vừng, rồi dụng cụ dao cắt kẹo. Tất cả được xưởng Hiền Bao bố trí như một dây chuyền sản xuất kẹo nhịp nhàng nhưng luôn cần đến công sức của người thợ.

Chia sẻ về nghề gia truyền của gia đình, ông Hiền cho biết, nghề làm kẹo thủ công rất công phu, gia đình ông phải lựa chọn nguyên liệu đầu vào rất tinh và chuẩn. Các nguyên liệu như lạc, vừng, đường, mạch nha, gạo lứt đều là những nông sản tươi ngon được chọn lựa tại những vựa nguyên liệu sạch của Việt Nam. Lạc và vừng sau khi được rang giòn tan trên hệ thống lò sẽ được sàng sảy sạch sẽ rồi cho vào đảo cùng với mạch nha.

Từ các nguyên liệu đã chuẩn bị kỹ càng, bằng sức quay khéo léo của đôi tay, người thợ sẽ trộn đều mạch nha với vừng tạo thành những mẻ kẹo vừng thơm ngon hoặc mạch nha trộn lạc tạo thành kẹo lạc rồi đổ ra khuôn. Từng mẻ kẹo ra lò trực tiếp đổ thẳng lên khuôn gỗ, sau đó người thợ cắt từng thanh kẹo theo kích thước vuông và hình chữ nhật. Kẹo vừng và kẹo lạc đạt tiêu chuẩn là mùi thơm tinh khiết và ăn cảm nhận được không chỉ giòn mà lại dai và dẻo nữa. Ngoài kẹo vừng và lạc cơ sở Hiền Bao còn có kẹo dồi, kẹo gạo lứt đều được du khách bốn phương yêu thích.

Cơ sở sản xuất bánh kẹo truyền thống Hiền Bao là một mô hình kinh tế của làng quê Đường Lâm không chỉ quy tụ những lao động của dòng họ, địa phương mà còn gìn giữ đặc sản nghề truyền thống của cha ông. Trong nhịp sống hiện đại hôm nay, kinh tế làm nghề cũng là một yếu tố quan trọng góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn mới. Với công xuất sản xuất 10.000.000 chiếc kẹo một ngày, mang lại thu nhập 7 triệu/tháng/công nhân.

Lưu giữ và phát triển nghề truyền thống đã 40 năm, theo ngày tháng, ông Cao Văn Hiền luôn miệt mài tạo dựng thương hiệu Hiền Bao. Hiện ông đang truyền lửa cho cô con gái thứ 3 tiếp nối nghề truyền thống gia đình, đưa Kẹo Hiền Bao trở thành sản phẩm của du lịch địa phương.

Đi lên từ nghề làm bánh kẹo truyền thống của gia đình, nhờ tư duy thức thời, sáng tạo cộng với áp dụng công nghệ sản xuất đồng bộ, hiệu quả, đến nay các sản phẩm của Cơ sở sản xuất bánh kẹo truyền thống Hiền Bao đã có mặt trên khắp cả nước với nhiều sản phẩm chất lượng. Tiêu biểu, sản phẩm Kẹo Lạc của cơ sở sản xuất Hiền Bao đã đoạt giải Nhất cuộc thi Sản phẩm du lịch Làng cổ ở Đường Lâm do JICA (Nhật Bản) phối hợp chủ trì tổ chức và được Sở Thể thao Văn hóa và Du lịch Hà Nội tặng bằng khen là sản phẩm góp phần thành công cho Lễ hội ẩm thực Hà Nội trong nhiều năm liền. Ngoài ra, cơ sở còn nhận được nhiều giải thưởng danh giá khác như: Giải nhất cuộc thi Sản vật Đường Lâm năm 2012; Top 50 cơ sở sản xuất bánh kẹo truyền thống; Bằng khên “Doanh nhân, doanh nghiệp tiêu biểu Quốc gia”.

Đặc biệt, sản phẩm kẹo truyền thống Hiền Bao là mặt hàng tiềm năng OCOP đạt chứng nhận 3 sao, đã góp phần nâng tầm giá trị những thứ quà dân dã, mộc mạc của làng cổ Đường Lâm vươn tầm thế giới, để giờ đây kẹo truyền thống Hiền Bao đã trở thành một điểm đến trong hành trình khám phá làng cổ Đường Lâm và hơn hết nó là sản phẩm của mọi nhà, mọi người khi cùng sum vầy trò chuyện bên tách trà nóng mở đầu cho một chuyện, một hợp tác hướng đến thành công.