Lịch sử Việt Nam (Từ tiền sử đến năm 2007) (Kỳ 65)

Kỳ 65.

Sau cách mạng tháng Tám nền âm nhạc mới của cách  mạng cũng ra đời và phát triển với những nhạc sĩ tài hoa, với những bài hát đầy âm hưởng cách mạng và nghệ thuật. “Đêm  đông”. “Bình Trị Thiên khói lửa”, “Lý Hoài Nam”, giao hưởng “Đồng khởi” và nhiều bản nhạc phim của giáo sư nhạc sĩ Nguyễn Văn  Thương. “Sẽ về Thủ đô”, “Những gác chuông giáo đường”, “Tôi yêu hoà bình”, “Miền Nam quê hương ta ơi”, “Anh vẫn hành quân”,  “Tiếng kêu cứu nước”. “Tiếng hát pháo binh”, “Bạch Long Vĩ đảo quê hương”, “Có chúng tôi trên hải đảo xa xôi” của nhạc sĩ Huy Du (1926-2007). “Mơ đời chiến sĩ”, “Thủ đô huyết thệ” của nhạc sĩ  Lương Ngọc Trác, “Người Hà Nội” của Nguyễn Đình Thi,  “Tiếng chuông nhà thờ”  của Nguyễn Xuân Khoát .  “Làng Tôi”, “Tiến về Hà Nội” của Văn Cao. Đặc biệt Văn Cao có “Tiến Quân ca” thời kỳ tiền khởi nghĩa đã trở thành Quốc ca của Việt Nam dân chủ cộng hoà và ngày nay là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đỗ Nhuận nổi tiếng với bài hát “Giải phóng Điện Biên”, Lưu Hữu Phước với bài “Giải phóng miền Nam”, “Tiến về Sài Gòn”. Phạm Tuyên với bài “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”, Hoàng Hà với “Đất nước trọn niềm vui” là những mốc son ghi lại những bước ngoặt chiến thắng hào hùng của lich sử dân tộc. Nền âm nhạc hiện đại nổi bật lên những nghệ sĩ tài năng như Đặng Thái Sơn, Tôn Nữ Nguyệt Minh. v. v.

Tháng 12 năm 1967 Hội nhạc sĩ Việt Nam được thành lập có 50 hội viên. Năm 2007 kỷ niệm 50 năm nhày thành lập hội có 1.000 hội viên với 12 chi hội. Nửa thế kỷ Hội nhạc sĩ Việt Nam đã xuất bản hàng chục nghìn tác phẩm, những  công trình nghiên cứu,  sưu tầm. Nền âm nhạc Việt Nam phát triển cả trên hai bình diện: Thanh nhạc và khí nhạc. Đây là đặc điểm của âm nhạc Việt Nam hiện đại, đã kết hợp tinh hoa âm nhạc dân tộc với tinh hoa  âm nhạc thế  gíơi. Năm 1956  một trường âm nhạc Việt Nam được thành lập. Nay đã có hàng chục trường  và nhiều cơ sở đào tạo cán bộ nhạc sĩ  trong ngành âm nhạc. Năm 1976 dàn nhạc giao hưởng Việt Nam được thành lập. Đến nay nhiều người được phong học hàm Giáo sư, Phó giáo sư, nhiều người nhận học vị Tiến sĩ, danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú, nhiềù nhạc sĩ nhận giải thưởng Hồ Chí Minh như Nguyễn Xuân Khoát, Đỗ Nhuận, Lưu Hữu Phuớc, Văn Cao, Hoàng Việt, Huy Du, Phan Huỳnh Điểu, Nguyễn Văn Tý, Hoàng Vân, Trần Hoàn, Xuân Hồng, Nguyễn Đức Toàn, Hoàng Hiệp, Nguyễn Văn Thương , . .75 nhạc sĩ được tặng giải thưởng nhà nước, 50 nhạc sĩ được tặng thưởng Huân chương độc lập, Huân chương lao động các loại. Hội nhạc sĩ Việt Nam nhận Huân chương Sao vàng nhân dịp 50 năm thành lập hội. (Đại đoàn kết số 179-2007 ).

Ngoài âm nhạc hiện đại, công cuộc sưu tầm phát huy vốn cổ âm nhạc dân tộc cũng được đẩy mạnh. Các đoàn sân khấu cải lương, tuồng, chèo, các đoàn dân ca được thành lập như dân ca quan họ Bắc Ninh. Sưu tầm và cho biểu diễn nhiều làn điệu dân ca của ba miền Trung-Nam- Bắc. Công việc này gắn với công lao của nhiều người trong đó nổi bật là học giả Nghệ sĩ nhân Giáo sư  Trần Văn Khê với tác phẩm nổi tiếng của ông “Du ngoạn trong âm nhạc truyền thống Việt Nam”. Âm nhạc cung đình Huế được Liên hợp quốc công nhận là di sản phi vật thể của nhân loại. Ngoài các nhạc cụ hiện đại, các nhạc cụ cổ truyền của dân tộc cũng được tìm tòi và biểu diễn thành công như đàn bầu đàn tì bà, đàn đá, đàn tơ rưng, nhị, sáo khèn, cồng, chiêng, đàn tính, trống, trống cơm v. v. Ngoài vũ đạo hiện đại còn nhiều điệu múa cổ truyền của dân tộc được khôi phục và đầy tính nghệ thuật như múa của người Thái, người Chăm v. v. Kịch nói trên sân khấu một thời cũng là những món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân ở các đô thành lớn như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh .

Thời kỳ hiện đại cũng mở ra một trang mới trong thành tựu xuất bản. Xuất bản được đẩy mạnh ngay trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Từ năm 1945 đến năm 1954 ta đã xuất bản được 400 triệu đầu sách. Ngày nay tính đến năm 2007 ta có hơn 40  nhà xuất bản hàng năm cho ra đời 3,3 vạn đầu sách đủ các lĩnh vực bao gồm sách trong nước và sách dịch tư tiếng nước ngoài. Nay ta có hơn 700 cơ quan báo chí với hơn 800 ấn phẩm  tạp chí và báo, kể cả các tạp chí và báo địa phương ra hàng ngày. Những năm cuối cùng của thế kỷ XX, Đài phát thanh tiếng nói Việt Nam và Đài truyền hình Việt Nam đã phủ sóng toàn quốc, chưa kể đài phát thành và truyền hình của 64 tỉnh thành đã góp phần thông tin và nâng cao đời sống văn hoá thông tin cập nhất và nâng cao dân trí trong nhân dân .

Để bảo tồn di tích lịch sử và tư liệu lịch sử văn hoá, trong toàn quốc từ trung ương đến địa phương đã củng cố thành lập các Viện bảo tàng, các Viện lưư trữ, các Thư viện phục vụ cho nhân dân tham quan,  nghiên cứu. Nhà nước đã căn cứ vào cứ liệu công nhận hàng trăm di tích là di sản văn hoá quốc gia hay di sản  văn hoá địa phương. Cung đình Huế, Thánh địa Mỹ Sơn được UNESCO công nhận là những di sản văn hoá thế giới .

Nghệ thuật hội hoạ và điêu khăc, nhiếp ảnh phát triển. Ở các quảng trường các đô thị nhiều tượng đài các anh hùng dân tộc  đã được đặt, tạo nên ấn tượng nghệ thuật văn hoá và tri thức lịch sử cho ngươì xem. Tượng đài Chiến sĩ Điện Biên của nhà điêu khắc Nguyễn Hải (Giải thưởng Hồ Chí Minh). Tượng cao 12,6 m, bệ cao 3,6 m  đúc bằng 220 tấn đồng do công ty Mỹ thuật Trung ương đúc xong tháng 3 -2004 là một tượng đài đồ sộ nhất ở Việt Nam hiện nay. Còn phải kể đến tượng đài Trần Hưng Đạo ở thành phố Nam Định, tượng đài Lê Lợi ở thành phố Thanh Hoá, tượng đài  Hồ Chí Minh ở thành phố Vinh, tượng đài Quang Trung ở thành phố Hồ Chí Minh. Hội hoạ, thể thao cũng phát triển. Các môn bóng đá nữ, cầu mây, thể hình, cờ vua đã nhiều lần đạt đẳng cấp khu vực. Âm nhạc phát triển với điểm hẹn sao mai. Những cuộc thi hoa hậu toàn quốc đã tôn vinh sắc dẹp, tri thức và tư tưởng của phụ nữ Việt Nam thời đổi mới: Hoa hậu Kiều Anh, hoa hậu Nguyễn Thị Huyền, hoa hậu Diệu Hoa, hoa hậu Thu Thuỷ, hoa hậu Mai Phương Thuý…

Nhà nước đã ra sức phát triển giáo dục đào tạo nhân lực và nhân tài phục vụ công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Cho đến những năm cuối thế kỷ XX đã phổ cập được phổ thông cơ sở. Tính đến năm 2007 trung học cơ sở khoảng 6,2 triệu học sinh, trung học phổ thông có khoảng 3,1 triệu học sinh. Giáo viên các cấp học này đến 2007 khoảng 1 triệu. Cơ cấu ngành nghề ở bậc đại học tính đến năm 2000 thì ngành kinh tế-luật chiếm 20 %, khoa học cơ bản 9%, sư phạm 12 %, y tế 6 %,  công nghệ kỹ thuật 35 %, các ngành nghề khác 9 %. Tổng số sinh viên tính đến năm 2007 khoảng 1,4 triệu và 255 Trường đại học, cao đẳng. Nhà nước hàng năm chi cho ngân sách giáo dục đều tăng. Ngành giáo dục Việt Nam đang ra sức chấn chỉnh nền giáo dục đang xuống cấp và nhiều tiêu cực với phong trào “hai không” đề ra vào năm 2007: “nói không với tiêu cực” và “không ngồi nhầm lớp”. Ngành cũng đề ra sử dụng ngân sách giáo dục có hiệu quả, tăng cường kiểm toán giáo dục, tập trung ngân sách giáo dục cho ngành giáo dục quản lý vì hiện nay một phần lớn ngân sách giáo dục lại đang nằm ở những cơ quan ngoài ngành giáo dục. Nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo là một nhiệm vụ cấp thiết đang đặt ra cho ngành giáo dục-đào tạo.

Nổi bật trong khoa học xã hội là thành tựu nghiên cứu và giảng dạy lịch sử. Hồ Chí Minh là người đặt nền tảng cho nền sử học Việt Nam hiện đại. Sau cách mạng tháng Tám, ngành sử học Việt Nam phát triển rực rỡ với tên tuổi cúa các nhà sử học tài năng, xuất sắc  như Giáo sư Viện sĩ Trần Huy Liệu, Giáo sư Trần Văn Giàu, Minh Tranh, Đào Duy Anh, Trần Văn Giáp, Văn Tân, Nguyễn Đổng Chi, Hoa Bằng, Chiêm Tế, Chu Thiên, Tôn Quang Phiệt, Trần Đức Thảo, Lương Ninh, Vũ Dương Ninh, Phan Huy Lê, Hà Văn Tấn, Đinhh Xuân Lâm, Phạm Thị Tâm, Trịnh Nhu, Phan Đại Doãn,  Phạm Việt Trung, Nguyễn Lương Bích, Trần Quốc Vượng,  Nguyễn Văn Huyên, Nguyễn Hồng Phong, Phan Hữu Dật, Vương Hoàng Tuyên, Hồ Gia Hường, Nguyễn Gia Phu, Nguyễn Kính Chi,  Nguyễn Đổng Chi, Nguyễn Từ Chi, Cao Văn Lượng , Lê Mậu Hãn . v. v. Những tác phẩm quan trọng của nền sử học Việt Nam đương đại “Sơ thảo lịch sử cách mạng cận đại Việt Nam” (1954 ), “Tài liệu tham khảo cách mạng cận đại Việt Nam” gồm 12 tập, bộ sách  “Lịch sử 80 năm chống Pháp” do Trần Huy Liệu chủ biên và  trước tác.           

(Còn nữa)

CVL