Hải Dương: Lễ hội Đền Tranh (xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang) với nhiều hoạt động đặc sắc.

Ngày 4/4/2022, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định công bố Lễ hội truyền thống đền Tranh (xã Đồng Tâm, Ninh Giang) đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đền Tranh hay còn gọi là đền Quan lớn Tuần Tranh, là một ngôi đền cổ nằm ở gần bến đò Tranh, Tổng Bất Bế, huyện Vĩnh Lại thời Lê và Nguyễn, nay thuộc xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, thờ vị thần sông nước coi khúc sông. Đây là một ngôi đền lớn thờ nhân vật mang tính huyền thoại theo tín ngưỡng dân gian. Quan Lớn Tuần Tranh là một vị quan Tuần Phủ được giao cai quản ngã 3 sông Chanh, nơi giao nhau của 3 vùng đất Ninh Giang - Vĩnh Bảo - Thái Bình. Quan Lớn Tuần Tranh là một vị quan mẫu mực, hết lòng vì dân vì nước, bảo vệ vùng đất Ninh Giang, xây dựng cuộc sống ấm no cho người dân. Quan Lớn Tuần Tranh sống trong lòng mỗi người con Ninh Giang như một vị Thần. Để tưởng nhớ công đức to lớn của Quan Lớn Tuần Tranh, chính quyền địa phương và những người con Ninh Giang đã xây dựng ngôi đền thờ ông. 

Hằng năm, tại đền Tranh có hai kỳ lễ hội chính vào tháng 2 và tháng 8 âm lịch, ngoài ra còn có ngày tiệc Quan 25/5 âm lịch. Lễ hội tháng 2 âm lịch là lễ hội chính, được diễn ra từ ngày 10-20/2 âm lịch. Ngày 14/2 là chính hội, đồng thời là ngày sinh của Đức Thánh Tuần Tranh thu hút đông đảo nhân dân trong vùng, khách thập phương tham gia.

Lễ hội đền Tranh Xuân Quý Mão 2023 được tổ chức trong không khí hân hoan, đón nhận niềm vui lớn với người dân Ninh Giang khi Lễ hội được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đặc sắc nhất là lễ rước nước, các đoàn dâng lễ vật, chương trình văn nghệ, khai hội, công bố quyết định đưa Lễ hội truyền thống đền Tranh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể, dâng hương, tế Quan và tế Mẫu. Tổ chức các trò chơi như kéo co, cờ tướng, lễ mộc dục. Ngoài hoạt động dâng hương, lễ hội còn có hoạt động hát văn và hầu Thánh được tổ chức linh đình. Lễ hội đền Tranh năm nay với sự hỗ trợ, phối hợp tổ chức của NNƯT Đặng Ngọc Anh - là một thanh đồng có nhiều đóng góp cho việc trùng tu tôn tạo tại nhiều điểm di tích có thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu trong cả nước nói chung, NNƯT Đặng Ngọc Anh cũng đồng thời là người có nhiều đóng góp trong hoạt động bảo tồn và thực hành tín ngưỡng, đóng góp vào sự phát triển bền vững của di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đã được UNESCO công nhận.

Đây là năm đầu tiên lễ hội được tổ chức quy mô cấp huyện nên mọi công tác chuẩn bị đã được Ban tổ chức lễ hội của huyện Ninh Giang phối hợp UBND xã Đồng Tâm, Ban Quản lý đền Tranh triển khai tích cực, khẩn trương.