Chùm thơ của Hoàng Việt Hằng giàu tính nhân văn

Những bài thơ của Hoàng Việt Hằng mang trong mình một giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc về cuộc sống, tình cảm và nhân văn. Được viết một cách tinh tế, có tính hoài niệm, những tác phẩm này mang lại một cái nhìn chân thực và sâu sắc về những khía cạnh khác nhau của con người và thế giới xung quanh.

Tấm ảnh đen trắng trong bài thơ "Ảnh Đen Trắng" không chỉ là hình ảnh, mà còn chứa đựng sự tương phản giữa cuộc sống thường ngày bất chợt nhận ra một giá trị sống thực sự. Ảnh đen trắng có là âm bản của đời sống nội tâm? Cảm xúc và nhớ về những ký ức tinh tế sau sự từng trải, đã được đưa vào khung hình và không cần khung hình, ảnh vẫn tạo nên một không gian tĩnh lặng để suy tư và thấu hiểu.

"Bún thang" và "chè hoa cau" trong "Cô Bê" không chỉ là thực phẩm, mà còn là biểu tượng cho tình thương vô bờ, sự hi sinh tận tụy của người phụ nữ bình dị. Bài thơ này kể về một phụ nữ vốn đơn thân, người không ngừng biết chăm sóc và hy sinh mà thường bị lãng quên trong cuộc sống đương đại.

Bài thơ "Để cộng hai" khắc họa tình yêu trong bối cảnh cơ hàn và bất đối xứng. Những hình ảnh như "người đàn ông đội sỏi" và "người phụ nữ chạy chợ bán cá" tạo nên một tầng sâu về sự hi sinh trong tình cảm và mối quan hệ. Bài thơ thể hiện rằng tình yêu không chỉ đẹp đẽ,  lắng lại đau đớn của  cuộc đời khắc nghiệt, dù không thể mà có thể vẫn đắng đót xảy ra.

"Đèn Lẻ Bóng" đưa ra hình ảnh một người phụ nữ già với đèn lẻ bóng, trở thành biểu tượng cho tình mẫu tử và hy sinh. Bài thơ này thể hiện sự kính trọng và cảm thông, sự đuối lòng trước nỗi cô đơn của phận người ở vùng quê hiu vắng.

Cuối cùng, "Thơ tình bỏ sót" tập trung vào việc tìm kiếm ý nghĩa trong tình yêu đã qua. Những  ký ức không dễ phai còn sống lại trong những câu thơ, tạo nên một tầng tình cảm sâu xa và thấm đẫm.

 Chọn 5 bài thơ này của Hoàng Việt Hằng trong tuyển  thơ 50 năm của chị, thơ  không chỉ là hình ảnh, âm bản của đời sống, mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Bằng cách sử dụng ngôn từ giản dị dễ đi vào lòng người, cách biểu cảm về phận người cùng khổ, chị đã khắc họa được những chân dung người đa dạng của cuộc sống và tình cảm con người, để lại cho người đọc những suy tư và cảm xúc sâu lắng trong tập “Hoàng Việt Hằng thơ tuyển” được nhà Xuất bản Phụ Nữ ấn hành năm 2023. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Chúc Sơn

ĐÈN LẺ BÓNG

 

một túp lều liêu xiêu vách núi

cây ngô đồng le lói nở hoa

có một chiều ẩn dật tim ta

dáng bà lão ngồi vò lá vối

 

một đời người bao lần trông đợi

nay tóc hắt sương thì chẳng đợi gì

chỉ mong trời đừng bắt tội ốm đau chi

để trồng lá trồng rau đủ sống

chốn tam quan, sân chùa, sông nước

chốn mùa đông lặng một phận người

 

tôi sụp lạy đơn côi

bà lão với ngọn đèn lẻ bóng

nếu kiếp này yêu thương chưa đủ rộng

tôi cộng thêm một nỗi đời bà

để yêu người đi tiếp đường xa

 

CÔ BÊ

 

chúng con ăn bún thang

rồi thưởng thức chè hoa cau cô Bê nấu

ngon tới nỗi còn bốc giời hò hát

như không có cô Bê trên đời

 

người bưng bê rồi dọn dẹp xoong nồi

người rửa cốc lau chùi nhà bếp

người chẳng nói gì nhìn con cháu bầy ra.

 

những nhà thơ nói chuyện trên mái nhà

chuyện hội họa, bài ca cùng giọng hát

toàn những người học cao nhiều tài cán

cô Bê tìm chỗ khuất bẻ đốt tay.

 

rồi hoạn nạn một lần con đối mặt

cô để dành tiền bóc lá chuối cuối vườn

người bán chỉ vàng cả đời có được

lo cho con một vết mổ mạch vành

 

bạn học rộng tài cao đi đâu hết

lúc thoát mê chỉ thấy bóng cô Bê

cô giặt khăn đắp mền khi về sáng

bóng cô như ngọn nến ngả nghiêng, kìa.

 

nhiều khi hắt hiu nhiều lúc ê chề

con gọi cô rồi con ngồi khóc

cô giã gạo nấu cho con lưng cháo

và nhặt nhạnh cất từng trang bản thảo

con vứt lung tung ở bàn viết, trên thềm

 

cô đọc chậm như đứa trẻ vỡ lòng

mà nấu nướng như vua không ngai ấy.

như chiếc lá cuối vườn mưa không thấy

con sẽ ra sao nếu không có cô đây?

 

ĐỂ CỘNG HAI

- năm mươi ngàn đồng đi với anh không?

- một trăm ngàn qua đêm em nhé!

ở bến sông đang mặc cả

anh đội sỏi và cô bán cá

 

mỗi ngày từ lúc sao hôm

đến trăng non mới mọc

chỉ cốt để được gần em

để cộng hai cơ thể

 

nào đâu cần dán keo

qua một đêm rồi

đường ai nấy đi

 

đường ai nấy đi

đêm sau đêm sau nữa

người đàn ông đội sỏi gần Bến Nứa

không thể biết sau lần mặc cả

 

người phụ nữ chạy chợ bán cá

từng dán người vào cơ thể anh

 

từng điên cuồng sự sống

lại bỏ đi đến một khúc sông

lời điếu gạch đầu dòng

anh mặc cả với gió

năm mươi ngàn đồng đi với anh không?

anh khóc.

 

THƠ TÌNH BỎ SÓT

 

sau trận ốm chẳng bấu víu vào đâu

đuổi được con thạch sùng

đánh rơi chồng bản thảo

bỗng một bài thơ tình bỏ sót

anh viết từ đêm trăng

còn sáng rỡ cho em

một lời ru nghẹn ngào

em không biết

một hạnh phúc bầm dập ngủ quên

anh đã từng che chắn rét cho em

giấy úa vàng

mực tím nhạt nhòa xem

em trắng tay rồi

cuộc tình đã chết

thơ nhắc lại một lời ru chìm

con thạch sùng vẫn tắc lưỡi dưới đèn.

 

 

ẢNH ĐEN TRẮNG

 

đã nhiều ngày tránh dịch

dọn dẹp lại đời mình

bỏ bao thứ linh tinh

chẳng dùng và nhớ đến

 

chợt tấm ảnh trắng đen

chân dung anh chợt hiện

áo lính. nụ cười hiền

đêm viết dưới đèn Pin

 

“ nhớ em như hơi thở

sáu tháng ăn lương khô

sáu tháng chỉ có mơ

bát canh chua dầm sấu”…

 

chữ mực tím nhòe mờ

em đã tập buông bỏ

nhà mối xông mấy lần

chẳng còn gì để giữ.

 

phút giây nào  nức nở

xin bọc lại trong tim

này tấm ảnh trắng đen

không bảo tàng quá khứ

 

 

áo lính trong ba lô

mười tám năm không mặc

mười tám năm biền biệt

em trắng đen cõi này…

 

Hoàng Việt Hằng