Thương nhớ Lưỡng quốc Tiến sĩ Đỗ Văn Khang

Lưỡng quốc Tiến sĩ Đỗ Văn Khang vừa tạm biệt cõi thế ở tuổi 90. Ông là thầy của nhiều thế hệ học trò Đại học Tổng hợp Hà Nội, nay là Đại học Quốc gia Hà Nội. Ông còn tham gia giảng dạy ở nhiều nơi và được nhiều học trò ấn tượng, quý mến.

do-van-khang-1699375173.jpg
 

Ông là chuyên gia trong lĩnh vực Mỹ học, Lý luận văn học và Nghệ thuật học. Với tâm huyết và tầm nhìn khoa học, ông đã ảnh hưởng đến nhiều thế hệ sinh viên và các nhà nghiên cứu, với một cách gọi không bị nhầm lẫn với các nhà khoa học cùng thế hệ: “Lưỡng quốc Tiến sĩ”.

Sinh năm 1934, Đỗ Văn Khang đã trải qua một cuộc hành trình học tập đầy khó khăn khi đất nước đang trong giai đoạn chiến tranh, bảo vệ độc lập dân tộc. Điều đặc biệt nổi bật trong sự nghiệp của ông là đạt được hai bằng Tiến sĩ khoa học thuộc hai chuyên ngành khác nhau: Ngữ văn và Mỹ học. Trước khi sang Liên Xô theo học ở Đại học Lomonosov danh tiếng, ông đã học cùng lớp ngoại ngữ với người bạn Phan Văn Khải, người sau này đã trở thành Thủ tướng của Việt Nam.

Sau khi trở về nước, Lưỡng quốc Tiến sĩ Đỗ Văn Khang công tác tại Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông giảng dạy thêm tại nhiều trường Đại học khác nhau: Đại học Mỹ thuật, Đại học Văn hóa, Học viện Âm nhạc, Trường Mỹ thuật Công nghiệp... Ông giảng dạy các môn học liên quan đến Mỹ học, Nghệ thuật học và Phê bình Văn học cho hàng ngàn sinh viên, chia sẻ kiến thức và tầm nhìn khoa học của mình.

Trong giới khoa học, có nhiều nhà nghiên cứu đánh giá cao những thành tựu của Đỗ Văn Khang. GS Hoàng Xuân Nhị - nguyên Chủ nhiệm khoa Văn học, Đại học Tổng hợp Hà Nội – đã nhận xét về cuốn Mỹ học Mác –Lênin đầu tay của Đỗ Văn Khang (chủ biên): “Đây là cuốn Mỹ học đầu tiên do các giáo sư Việt Nam viết theo cấu trúc riêng của mình”. Trong khi đó, GS Viện sĩ Phan Cự Đệ nhận xét: “Đỗ Văn Khang đã sớm bộc lộ năng khiếu phê bình văn học…anh có phương pháp tiếp cận liên ngành để đổi mới văn chương”. GS Hà Minh Đức – nguyên Viện trưởng Viện Văn học đã đưa Đỗ Văn Khang vào trong xếp hạng của ông về những người Việt Nam nổi tiếng của thế kỷ XX, vinh danh “ Người của một thời”…

Một số tác phẩm tiêu biểu của Lưỡng quốc Tiến sĩ Đỗ Văn Khang: Lịch sử Mỹ học (Giai đoạn nguyên thủy và cổ đại Hy-lạp), NXB Văn hóa, 1984; Mỹ học Mác – Lênin cao cấp (giáo trình, chủ biên), NXB Đại học Sư phạm I, 2004; Lịch sử Mỹ học (trọn bộ, chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam, 2010; Mỹ học cơ sở (giáo trình, chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam, 2011; Cơ sở lý luận văn học (Mỹ học của văn chương), NXB Thông tin & Truyền thông, 2013; Bình văn hiện đại, Nxb Lao động, 2010…

do-van-khang-va-hoc-tro-1699375173.jpg
 

Ngoài làm khoa học, gần đây, Lưỡng quốc Tiến sĩ Đỗ Văn Khang còn cho in một tập thơ mang tên “Mưa thượng nguồn”. Xin giới thiệu 3 bài thơ trong tập thơ của tác giả Đỗ Văn Khang.

 

Kính thân mẫu giáo sư Hà Minh Đức

 

Cụ là cây cổ thụ

Tỏa mát cả sơn khê

Tận thượng nguồn sông Mã

Để con cháu đi về

Được trú nắng che mưa

Khi cụ hơn trăm tuổi

Con có dịp về thăm

Cụ nằm quay trong tường

Con ghé xuống bên giường

Giáo sư Đức nhắc cụ

Bác Hai Khang, Hà Nội

Lặn lội về thăm Mẹ!

Cụ quay ngay trở lại

Nắm lấy hai tay tôi

Cụ lại xiết rất chặt

Anh Hai Khang đấy à!

Lâu lắm mới thăm bà

Bà chỉ có gạo quê

Với canh cua rau cải

Nếu như anh không ngại

Ở lại chơi vài ngày

Đừng về ngay Hà Nội

Tôi ngạc nhiên cụ bà

Đã ngoài trăm năm tuổi

Vẫn còn nhớ câu chuyện

Của mười lăm năm trước

Cụ đã gặp Hai Khang

Đã cơm canh rau cải

 

Ngợi ca mối tình của cha

Cha tôi con cưng hai cụ

Hai cụ hay nựng cha tôi

Tính nết anh này phóng khoáng

Học trò trường bưởi mới rồi…

Đã đòi cây súng hai nòng

Tìm về Ninh Bình săn bắn

Đang nhắm tìm chú hươu non

Lại gặp được nàng thôn nữ

Có đôi mắt nhìn sâu thẳm

Lại thêm quyến rũ dáng đi

Thế là trong cuộc đi săn

Mẹ tôi để Cha săn được

Trai Hà thành cao ráo

Chọn được vợ khỏe mạnh

Các cụ liền ưng ngay

Giời cho nhân duyên này!

Mẹ sinh hai chị gái

Bà đã lo vô cùng

Rồi khi tôi chào đời

Cả nhà mừng xiết đỗi

Đặt tên Đỗ Văn Khang

Mong khang ninh, thịnh vượng

Sau này bác Hoàng Trinh

Tặng chú Khang…An- Lưỡng

Xin cảm ơn cuộc đời

Đã cho Mẹ có tôi

Được vóc dáng to khỏe

Sóng sẽ rồi trăm tuổi

Lại nhờ Cha cho tôi

Thông minh và sáng tạo

Vượt qua bao ghềnh thác

Vẫn tài tử phong lưu.

 

Trò chuyện với một vì sao lấp lánh

Phan Văn Khải tận miền Nam ra tập kết

Đỗ Văn Khang tít Việt Bắc chiến khu về

Hai chúng mình hai quê

Chênh nhau có một tuổi

Chung thủ đô Hà Nội

Chung bổ túc Công- Nông

Chung chuyên tu ngoại ngữ

Chung ký túc xá cổ kính

Xây từ thời Nga Hoàng

(Ở phố Xtramưnka)

Mátxcơva Liên bang Nga)

Chung trong đội kế cận

Đưa con tầu Cách mạng

Đến tận ga ước mơ

Phan Văn Khải

Chuyên Kế hoạch hóa Kinh tế- Quốc dân

Đỗ Văn Khang

Chuyên Mỹ- Văn- Nghệ thuật học

Nhớ thời đầu đổi mới

Sáu Khải lo thiếu vốn

Cho mở rộng thị trường

Hai Khang liền hiến kế

Dựng xây nhà tư sản dân tộc

Tất thêm thiên binh chủng

Tiền và vốn từ đó

Cứ thế mà sinh ra

Sáu Khải khen Hai Khang

Nhà Triết- Xã hội học

Làm đến chức Thủ tướng

Vẫn trân quý bạn xưa

Ai chẳng thương chẳng quý

Giờ này Khải ở đâu

Tít biển khơi hay các vì sao

Có một ngôi lấp lánh

Hình như Phan Văn Khải

Lại như đang vẫy gọi

Khoan, thư khoan, thư khoan

Cho mười lăm năm nữa

Để Hai Khang hưởng nốt

“Phong lưu, tài tử, điềm tạo hóa

Cốt cách, hào hoa, xạ tâm văn”

Lớp chúng mình còn chú

Giáo sư Trần Quang Ngọc

(Giải thưởng Hồ Chí Minh)

Cùng mong lên, mong lên

Chung dạo miền sông Ngân

Ba ta lại uống trà

Tha hồ cùng lấp lánh…

 

Phụng Thiên

Link nội dung: https://vanhoavaphattrien.vn/thuong-nho-luong-quoc-tien-si-do-van-khang-a21641.html