Cần có chế tài đủ mạnh răn đe đối với doanh nghiệp chậm, trốn đóng BHXH cho người lao động

Mới đây, trong buổi làm việc với Thủ tướng Phạm Minh Chính, Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết hơn 200.000 lao động đang bị nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH).
Việc này đồng nghĩa hơn 200.000 gia đình gặp khó khăn, không được hưởng lương hưu, chế độ thai sản khi sinh con cũng như không được hưởng chế độ ốm đau, tai nạn lao động khi làm việc. Ngoài ra, điều đó còn gây mất niềm tin vào hệ thống pháp luật nhà nước, hệ thống an sinh, chế độ chính sách BHXH nói chung.

Theo số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam (BHXH), tính đến ngày 31/5/2023, tổng số tiền chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) phải tính lãi là 15.848 tỷ đồng, chiếm 3,3% số tiền phải thu. Những năm gần đây, con số này đã liên tục tăng, cho thấy tình trạng chây ì, trốn đóng BHXH bắt buộc vẫn đang diễn ra phức tạp, ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động tại các doanh nghiệp này.

Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất khi sửa đổi Luật BHXH, có thể bổ sung phương án phong tỏa tài khoản của doanh nghiệp chậm, trốn đóng BHXH hoặc công khai trên phương tiện thông tin đại chúng về chuyện nợ đóng BHXH, thậm chí từ chối cho những doanh nghiệp trốn đóng BHXH tham gia đấu thầu.

Đề xuất này nhằm tiến tới việc bảo vệ quyết liệt hơn quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Thực tế lâu nay, ngoài những doanh nghiệp thực sự khó khăn trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, đã có tình trạng hàng trăm cơ quan, doanh nghiệp cố tình nợ, trốn đóng BHXH bằng nhiều cách. Có cơ quan, doanh nghiệp sau khi bị thanh tra, kiểm tra hoặc bị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra đề nghị khởi tố đã nhanh chóng khắc phục bằng việc chuyển nộp số tiền trốn đóng, chậm nộp vào tài khoản thu của BHXH.

Do đó, ngoài việc sửa đổi, bổ sung những quy định của pháp luật, cần nghiên cứu xây dựng và áp dụng các biện pháp chế tài hành chính mạnh tay khác như cơ quan thuế đã và đang áp dụng đối với doanh nghiệp, người nộp thuế vi phạm nghĩa vụ để thu hồi nợ thuế như hiện nay. Chẳng hạn, ban hành công văn đề nghị hải quan dừng làm thủ tục đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; ban hành công văn gửi cơ quan có thẩm quyền phối hợp thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, thu hồi các dự án do doanh nghiệp trốn đóng, chậm nộp BHXH làm chủ đầu tư; không cho phép tham gia hoặc hủy các gói thầu đã trúng; công khai thông tin vi phạm pháp luật về BHXH trên phương tiện thông tin đại chúng...

Ngoài ra, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhanh chóng khởi tố để làm gương và răn đe đối với những trường hợp điển hình. Có như vậy mới có thể khắc phục cũng như ngăn chặn tình trạng chậm nộp, trốn đóng BHXH tràn lan, bảo đảm quyền thụ hưởng chính sách của người lao động khi tham gia đóng - hưởng BHXH, nâng cao niềm tin của người dân về chính sách BHXH, hệ thống an sinh xã hội.