Tuyên Quang: Lễ hội Lồng tồng của người Tày xã Thượng Lâm (Lâm Bình)  

Lễ hội Lồng tồng là hoạt động tín ngưỡng cầu mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu. Là dịp để người Tày tri ân trời đất, tri ân Tổ tiên dòng họ, ông, bà, cha, mẹ, những người đã khai phá ra những mảnh ruộng đầu tiên và truyền dạy việc nuôi trồng, cấy hái, sự sinh khắc chuyển vần của ngũ hành, của trời đất, nắng mưa, sương gió, của mồ hôi lao động đã tạo nên những sản vật quý giá để nuôi sống con người…

Phần lễ được rước từ khu vực Trung tâm chợ về đến sân vận động của xã là nơi đặt kệ tồng để dâng lễ. Các lễ vật dâng cúng đều là các sản vật phẩm làm ra từ nông nghiệp đã được nhân dân dâng lên các vị thần linh, như mâm ngũ quả, bánh chưng, bánh dầy, xôi ngũ sắc... thể hiện lòng biết ơn của con người với trời đất đã cho mùa màng bội thu, và thể hiện ước vọng của năm mới được mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Khi các mâm lễ đã được đặt lên kệ tồng, thầy cúng (Pú Mo) kiểm tra lại và tiến hành các nghi thức cúng lễ với những bài khấn cầu thần nông, thần sông, thần núi,… phù hộ độ trì cho mùa màng tươi tốt, được mùa và người dân khỏe mạnh, cuộc sống của dân làng được bình yên.

Cùng với các hoạt động rước lễ, lễ hội còn có nhiều trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, đi kà kheo và không thể thiếu những làn điệu then mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Tày ở các địa phương đến giao lưu.

Đặc biệt, hấp dẫn và khó nhất là phần thi Tung còn; để chiến thắng, người chơi phải ném quả còn trúng vòng tròn được bọc giấy đỏ tâm vàng treo trên ngọn tre cao vút. Hàng trăm người chơi, may mắn chỉ có 1, 2 người tung còn trúng điểm. Người Tày quan niệm, nếu quả còn trúng đích khiến miếng giấy bọc trên đó bị thủng thì năm đó dân bản được thần thánh ban ơn, mọi việc đều may mắn, suôn sẻ...

Anh Lê Văn Long, một du khách đến từ TP Việt Trì (Phú Thọ) hào hứng chia sẻ: “Tôi rất vui vì ngày hôm nay đúng dịp đi du lịch đầu xuân, gia đình tôi được tham gia Lễ hội Lồng tồng của người dân nơi đây. Tôi thấy lễ hội ở đây được chuẩn bị rất kỹ, chu đáo, nhiều hoạt động rất lạ mà lần đầu tiên tôi được xem và trải nghiệm”.

Những năm gần đây, đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân xã Thượng Lâm ngày càng được nâng lên gắn với, xây dựng nông thôn mới nâng cao, cùng với sự quan tâm của Đảng, nhà nước thì Lễ hội Lồng tồng diễn ra sôi nổi, phong phú hơn, đảm bảo các yếu tố văn hoá dân gian, đã thu hút du khách du lịch cả nước đến thăm quan, dự hội ngày một đông.

Lễ Hội Lồng tồng Xuân Giáp Thìn (2024) trên quê hương Thượng Lâm thực sự là nơi tụ hội, giao lưu của nhân dân và du khách thập phương, là dịp để những người con của quê hương tri ân với nguồn cội, tổ tiên sau một năm công tác, học tập trên khắp mọi miền của Tổ quốc; đồng thời cũng nhằm giới thiệu, quảng bá về tiềm năng, thế mạnh phát triển văn hóa, du lịch của xã Thượng Lâm, góp phần gìn giữ, phát huy và tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc, giáo dục yêu nước, lòng tự hào dân tộc, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân.