Kinh tế xanh - Chìa khóa cho sự phát triển bền vững của Việt Nam

Trong bối cảnh thách thức của toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, Việt Nam đã tổ chức "Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam: Đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh", sáng 17/4, khẳng định vị thế tiên phong trong việc xây dựng một nền kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường.

Để hỗ trợ cho mục tiêu phát triển kinh tế xanh, Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp khuyến khích doanh nghiệp trong và ngoài nước áp dụng mô hình nông nghiệp xanh, phát triển công nghiệp xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính. Điều này đã thúc đẩy nhiều doanh nghiệp trong nước chủ động đổi mới và chuyển đổi mô hình kinh doanh của mình theo hướng phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực của doanh nghiệp, sự hỗ trợ của chính phủ vẫn là vô cùng cần thiết để tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế xanh tại Việt Nam.

Tại diễn đàn, ông Đỗ Tiến Sỹ, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), đã nhấn mạnh rằng chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Ông Sỹ cũng chỉ ra rằng tăng trưởng xanh có khả năng đạt được mục tiêu kép: thúc đẩy phát triển kinh tế và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Trong lĩnh vực kinh tế xanh, ông Sỹ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào các ngành công nghiệp giúp bảo vệ và phát triển vốn tự nhiên của Trái Đất, như năng lượng tái tạo, giao thông ít phát thải carbon, xây dựng hiệu quả năng lượng, công nghệ sạch, quản lý chất thải tiên tiến, cung cấp nước sạch, và nông - lâm - ngư nghiệp bền vững.

Ông Sỹ cũng khẳng định rằng những nỗ lực này cần được hỗ trợ bởi các cải cách chính sách và xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế mạnh mẽ. Việt Nam đang hướng tới một mô hình phát triển bền vững, bao gồm kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh, nhằm đạt được sự thịnh vượng kinh tế, bền vững môi trường và công bằng xã hội.

Đây là một phần của xu hướng toàn cầu mà Việt Nam đã cam kết theo đuổi tại Hội nghị COP26, với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và đạt mức phát thải ròng "0" vào năm 2050. Nhà nước Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp khuyến khích doanh nghiệp áp dụng mô hình nông nghiệp xanh, phát triển công nghiệp xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo, và giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, bao gồm cả những rào cản môi trường và khí hậu từ các quốc gia khác, yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam phải thích ứng nhanh chóng để không bị tụt lại phía sau trên thị trường quốc tế.

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên, Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đã đề xuất năm hướng đi chiến lược nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng xanh cho Việt Nam. Bà Yên nhấn mạnh rằng việc hoàn thiện hành lang pháp lý sẽ là bước tiên phong quyết định cho hướng đi của nền kinh tế, trong khi tạo sự đồng thuận trong cộng đồng từ Chính phủ đến người dân là yếu tố cần thiết để giải quyết các thách thức môi trường hiện nay.

Bà Yên cũng chỉ ra rằng việc phát triển năng lượng tái tạo và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn thông qua thiết kế sản phẩm tái sử dụng và tái chế sẽ góp phần giảm thiểu chất thải, một bước quan trọng hướng tới mục tiêu trung hòa carbon. Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam lan tỏa thông điệp về quyết tâm chuyển đổi xanh và học hỏi công nghệ từ các đối tác toàn cầu.

Với bờ biển dài hơn 3.260km, Việt Nam đang phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu và tình trạng nước biển dâng. Theo Ngân hàng Thế giới, nếu không có biện pháp hiệu quả, thu nhập quốc gia có thể giảm tới 3,5% GDP vào năm 2050.

Trong bối cảnh này, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và phát triển công nghiệp mạnh mẽ hơn vào năm 2045, điều này đòi hỏi phải tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

TS Lê Quốc Vệ, Cục trưởng Cục phổ biến, giáo dục pháp luật, nhận định rằng Việt Nam, với bờ biển dài trên 3.260 km, đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu. Ông Vệ nhấn mạnh rằng Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn từ hiện tượng này, bao gồm sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan và sự nâng cao mực nước biển.

Ông Vệ cũng chỉ ra rằng, để giảm thiểu những tác động tiêu cực và bảo vệ môi trường sống, việc phát triển kinh tế xanh không chỉ là một lựa chọn mà là một yêu cầu cấp thiết. Ông kêu gọi sự chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, việc áp dụng các công nghệ thân thiện với môi trường, và sự đầu tư vào nghiên cứu và giáo dục để nâng cao nhận thức và khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu.

Theo ông Vệ, Việt Nam cần phải hành động ngay lập tức để đối phó với những thách thức này và đảm bảo một tương lai bền vững cho thế hệ tiếp theo. Điều này đòi hỏi sự tham gia của tất cả các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, cùng nhau xây dựng một Việt Nam xanh, sạch và an toàn hơn.

Để hỗ trợ cho mục tiêu này, Việt Nam đã và đang tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho phát triển kinh tế xanh, với việc ban hành nhiều chính sách và pháp luật mới. Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là một ví dụ, nhấn mạnh tầm quan trọng của quá trình chuyển đổi số và xanh trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Ông Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, đã chia sẻ quan điểm sâu sắc về việc đổi mới công nghệ không chỉ là việc áp dụng các công nghệ mới mà còn là quá trình cải tiến liên tục để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong sản xuất và đời sống, tạo ra giá trị mới cho xã hội.

Ông Hoàng nhấn mạnh rằng ở Việt Nam, đổi mới công nghệ hiện nay chủ yếu dựa vào việc ứng dụng và cải tiến những công nghệ đã có sẵn, thay vì đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ nguồn. Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và xây dựng nền kinh tế xanh, ông đề xuất cần có sự ưu tiên trong việc triển khai các chính sách và giải pháp hỗ trợ về đầu tư, kết nối, pháp lý và phát triển nguồn nhân lực.

Trước những thách thức như hạ tầng 5G còn hạn chế, thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ thông tin, và sự chưa đào tạo bài bản của lao động trong ngành công nghiệp chế biến, ông Hoàng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư cho công nghệ xanh và số. Ông cũng chỉ ra rằng việc kết nối và chia sẻ dữ liệu còn nhiều hạn chế, và rủi ro an ninh mạng đang ngày càng gia tăng.

Ông Hoàng cũng nhấn mạnh vai trò của đổi mới công nghệ trong việc phát triển kinh tế số và kinh tế xanh, từ việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo, đến phát triển sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Việt Nam đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo, với kỳ vọng đạt tỷ lệ khoảng 30,9-39,2% vào năm 2030 và hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo đạt 47% theo các cam kết quốc tế.

Các doanh nghiệp hàng đầu như Vinfast, Vinamilk và FPT đã thành công trong việc áp dụng công nghệ tự động hóa, IoT, Big Data và các giải pháp chuyển đổi số để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và phát thải, mở rộng thị trường và tăng doanh thu. Những bước tiến này góp phần vào việc hình thành một nền kinh tế thông minh và bền vững tại Việt Nam.

Cuối cùng, ông Hoàng cũng đề cập đến việc cần có sự hỗ trợ về vốn và chính sách thuế ưu đãi cho các tổ chức và doanh nghiệp đang nỗ lực đổi mới công nghệ. Việc thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ các dự án khởi nghiệp công nghệ. Đây là những bước đi quan trọng hướng tới một tương lai bền vững và thịnh vượng cho Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam: Đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh là một bước tiến đáng kể của Việt Nam trong việc khẳng định cam kết xây dựng nền kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường. Sự kiện này mang đến những sáng kiến và giải pháp thiết thực góp phần ứng phó với thách thức về toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, tạo dựng nền tảng vững chắc cho hành trình phát triển kinh tế xanh, xanh, sạch, đẹp của đất nước.