Bắc Giang: Lễ hội vật cầu nước năm 2024 làng Vân năm 2024 - Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
Cứ 4 năm một lần, từ ngày 12 đến 14 tháng Tư Âm lịch (Dương lịch năm nay từ 19 đến hết 21/5), người dân làng Vân Hà (xưa là làng Yên Viên, tên tục gọi là làng Vân), thị xã Việt Yên lại nô nức mở hội vật cầu nước - lễ hội độc đáo, vui vẻ, đầy kịch tính.
Quả cầu bằng gỗ Mít nặng 20 kg bảo quản lưu giữ qua nhiều đời tại đình làng, khi hội vật cầu tổ chức, làng mới mang ra thắp hương tại đền thờ Đức thánh Tam Giang phục vụ cho Lễ hội vật cầu
Hội vật cầu nước ở Yên Viên, Vân Hà, Việt Yên, Bắc Giang
Ban tổ chức dẫn quân cầu hai đội ra sân trước đền thờ Đức thánh Tam Giang làm thủ tục của nghi lễ vật cầu trước khi trận đấu bắt đầu
Làng Yên Viên, xã Vân Hà ( Việt Yên –Bắc Giang) không chỉ nổi tiếng với nghề nấu rượu và còn được du khách gần xa đến thăm vào dịp diễn ra Hội vật cầu nước (Tháng 4 âm lịch hàng năm). Và không biết từ khi nào, Hội vật cầu nước đã trở thành di sản văn hóa của tỉnh Bắc Giang.
Các quân cầu ra sân vật cầu
Trước khi hội mở 2 ngày, các cụ trong Ban khánh tiết của làng ra mở cửa Đền để dọn dẹp, lau chùi các đồ thờ phụng, sau đó làm lễ Mộc dục. Người ta giã gừng hòa với rượu đựng trong một cái thau mới để “Mộc dục thần vị”, tức là tắm rửa cho nhà thánh.
Quân cầu thực hiện thủ tục nghi lễ tại sân vật cầu trước đền thờ Đức thánh Tam Giang
Làng cử ra các cô gái trẻ đẹp, nết na, chưa có chồng gánh nước từ Sông Cầu về đổ vào sân vật cầu. Đồ gánh phải là đòn gánh cong, quang song và gánh bằng hai chĩnh gốm Thổ Hà xưa. Các cô gái được làng cử ra gánh nước phải mặc trang phục truyền thống của người vùng Kinh Bắc.
Các quân cầu dự lễ xuất quân và sinh hoạt ẩm thực (ăn hoa quả, uống rượu trước khi ra sân vật cầu)
Tham gia điều hành Hội vật cầu nước còn có bộ phận trống lễ và trống trận. Khi trống trận nổi lên, tất cả quân cầu vào trận. Lúc này, quân cầu đang ở tư thế ngồi vòng tròn trong sân cầu, nhận tiếng trống lệnh liền đứng dậy nâng cầu lên trên đầu, vừa reo hò vừa tranh nhau quả cầu để đặt vào lỗ của bên đối phương.
Các quân cầu thực hiện nghi lễ thánh
Cũng như một số lễ hội dân gian truyền thống khác, lễ hội vật cầu nước ở Yên Viên, Vân Hà (Việt Yên, Bắc Giang) mang đậm những nét tâm linh của cư dân trồng lúa nước với nhiều yếu tố về phồn thực, rèn luyện sức khỏe, thỏa mãn tâm linh.
Quân cầu hai giáp trước giờ thi đấu làm thủ tục thi đấu trước đền thờ Đức thánh Tam Giang
Quả cầu tròn là dương, tượng trưng cho mặt trời, còn lỗ cầu tượng trưng cho âm. Âm dương hòa hợp giúp mọi người làm ăn phát đạt, vạn sự bình yên, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Quân cầu hai giáp lần lượt se đài đấu sức vào trận vật cầu trước đền thờ Đức thánh Tam Giang
Hội vật cầu nước đã trở thành đặc sản văn hóa của Bắc Giang, góp phần giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, trở thành điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước.
Ban tổ chức đưa cầu ra sân vật cầu, trận vật cầu chuẩ bị được bắt đầu
Quân cầu hai giáp tranh cướp cầu để đưa về hố cầu bên sân đối phương diễn ra quyết liệt ngay từ giây phút đầu tiên
Khi quân cầu một trong hai giáp tranh cướp ôm trọn được quả cầu, cũng là lúc đội vật cầu của hai giáp tranh cướp quyết liệt và tìm cách đưa về hố cầu đối phương
Cuộc tranh cướp quyết liệt nhưng một trong hai đội vật cầu đã tìm được đấu pháp để đưa quả cầu về sân đối phương
Khi cầu được quân cầu một trong hai đội cướp được, toàn đội sẽ dốc hết lực để đưa cầu vào hố cầu của sân đối phương
Mặc dù quân cầu đã đưa được cầu đến gần hố cầu bên sân đối phương, nhưng đã bị quân cầu sân nhà cản phá và cuộc tranh cướp quyết liệt lại diễn ra...
Pha tranh cướp quyết liệt và đã đưa được quả cầu xuống hố cầu của sân đối phương cũng là lúc xác định tỷ số của trận vật cầu. Lễ hội vật cầu nước ở Yên Viên (Làng Vân), Vân Hà (Việt Yên, Bắc Giang) mang đậm những nét tâm linh của cư dân trồng lúa nước với nhiều yếu tố về phồn thực, rèn luyện sức khỏe, thỏa mãn tâm linh. Quả cầu tròn là dương, tượng trưng cho mặt trời, còn lỗ cầu tượng trưng cho âm. Âm dương hòa hợp giúp mọi người làm ăn phát đạt, vạn sự bình yên, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt
Các cô gái làng ngoài gánh nước bổ sung vào sân vật cầu còn cùng Nhân dân và khách thập phương cổ vũ cho các trận vật cầu diễn ra trong các ngày thi đấu
Cổ động viên cổ vũ động viên hai đội thi đấu
Các cổ động viên nhí cùng gia đình cũng có mặt tại khu vực sân vật cầu
Khách du lịch nước ngoài chụp ảnh lưu niệm với các cô gái làng
Vũ Hoàng Thương