Linh thiêng Lễ hội Tây Thiên Xuân Ất Tỵ 2025

Theo tài liệu lịch sử, ngày 15/2 Âm lịch là ngày giỗ Quốc Mẫu Tây Thiên Lăng Thị Tiêu - Chính Vương Phi của Hùng Chiêu Vương thứ VII, người có công giúp Vua Hùng đánh đuổi giặc ngoại xâm, dạy dân trồng lúa, dệt tơ lụa trong buổi đầu dựng nước của dân tộc. 

Truyền thuyết kể rằng, ở xã Đông Lộ thuộc vùng Tây Thiên, Tam Đảo (nay là thôn Đông Lộ, thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo) có vợ chồng vị tù trưởng rất nổi tiếng là Lăng Phiêu và Đào Thị Liễu, tuổi đã gần 40 mà chưa sinh con. Trong một lần lên Tây Thiên cầu tự, bà họ Đào mơ thấy trong đám mây vàng có một quần tiên nữ khoảng 7 đến 8 người đang chơi vui, người thì hát, người thì múa, người thì làm thơ, cho đến mờ sáng thì bay về phương Tây.

Từ ấy bà cảm động trong người rồi có thai, 10 tháng sau, bà sinh được một người con gái sắc đẹp chim sa cá lặn, đặt tên là Tiêu, tên hiệu là Nhược Cẩm, lên 4 tuổi biết đàn hát, 6 tuổi hiểu thông văn võ, đến 12 tuổi đã nữ công, nữ tắc không gì là không tường tận, trở thành một trang nữ kiệt ở vùng Đông Lộ và một số huyện lân cận. 

Khi trong nước có loạn giặc, bà tuyển mộ ở các xã lân cận và huyện xung quanh được gần 4.000 tráng đinh, đến thành Phong Châu, Việt Trì giúp nước, lại được vua Hùng giao thêm 2 vạn quân tinh nhuệ và 3.000 ngựa chiến đi đánh giặc. Khi đất nước thanh bình, không màng danh lợi bà trở về quê hương, ở đây bà đã gặp và kết duyên cùng Hùng Chiêu Vương thứ VII và được lập làm chính vương phi. Bà luôn hết lòng dạy dân trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, trồng lúa nước… giúp Nhân dân no ấm, đất nước thanh bình.

Sau khi hóa, bà thường hiển linh, âm phù giúp các đời vua đánh giặc, giữ nước nên được sắc phong làm Quốc Mẫu, gia tặng sắc phong làm Tam Đảo sơn Trụ Quốc mẫu đại vương Thượng thượng đẳng Phúc thần.

Cũng chính tại núi Tây Thiên, nơi bà hóa, Nhân dân đã dựng nên ngôi đền thờ phụng, quanh năm hương khói để tưởng nhớ công lao to lớn và suy tôn bà là Quốc Mẫu Tây Thiên.

Mẫu Tây Thiên chính là người mẹ bao dung, che chở cho nhân dân những khi họ gặp khó khăn, hoạn nạn.

Ông Đỗ Quốc Trọng - Trưởng Ban Quản lý Khu danh thắng Tây Thiên cho biết: Ngay sau lễ cáo là lễ rước kiệu, lễ dâng hương tại đền Thỏng, chùa Thương, đền Thượng và cuối cùng là lễ tạ tại đền Thượng. Lễ vật không thể thiếu khi dâng Mẫu đó là: Hoa quả, một mâm xôi, oản, gạo, trứng, một con lợn quay và hoa huệ trắng. Lễ rước gồm 3 đoàn là: Kiệu Văn đền Mẫu Sinh, kiệu Văn đền Mẫu Hóa và kiệu Bát cống Đình Ngò.

Cùng với tín ngưỡng thờ Hùng Vương, tín ngưỡng thờ Tản Viên Sơn Thánh, tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên là một trong ba tín ngưỡng cổ nhất vùng Bắc Bộ. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên thu hút đông đảo du khách thập phương bởi những nét độc đáo riêng. Phần tế lễ trang trọng, đặc sắc, mang đậm bản sắc dân tộc như: Rước kiệu, múa xênh tiền, hoạt cảnh chèo mô tả truyền thuyết Quốc Mẫu Tây Thiên đánh đuổi giặc ngoại xâm thống nhất giang sơn.

Tây Thiên vào những ngày đầu Xuân và vào ngày giỗ Quốc Mẫu Tây Thiên (15/2 Âm lịch hàng năm), du khách được trở về với di sản niềm tin đã được thiêng hóa, được truyền tụng giúp, cho thế hệ ngày nay như được tiếp thêm niềm tin, động lực, đoàn kết cùng nhau tiếp nối truyền thống xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông.

Tỉnh Vĩnh Phúc mong muốn, qua Lễ hội Tây Thiên hằng năm nhằm thắt chặt thêm tình đoàn kết các dân tộc, phát triển nền kinh tế du lịch dựa trên nền cảnh thiên nhiên tươi đẹp với mục tiêu gắn kết, bảo tồn nền văn hóa tâm linh bền vững, là di sản của hôm nay truyền lại cho muôn đời sau.