Gà trống thiến

 

⁃ A lô chị bán gà hả?

 ⁃ Dạ chào anh! Anh cần mua gà phải không ạ?

 ⁃ Vâng! Chị bán cho tôi mười con, loại gà ba đến bốn cân một con, giao đến địa chỉ… này nhé!

 ⁃ Dạ! Dạ!..Em cám ơn anh! Thế anh lấy loại gà nào ạ?

 ⁃ Thế chỗ chị có những loại gà nào?

 ⁃ Dạ! Đủ loại trống choai, trống to, mái tơ, mái ghẹ…anh lấy loại nào?

 ⁃ Tôi mua gà trống thiến to, mầu lông đỏ nhé, giá cả không quan trọng.

 ⁃ Anh ơi! Bây giờ đào đâu ra gà trống thiến. Em chịu thôi, anh lấy gà khác đi.

Tết đến nơi rồi, tôi muốn mua chục con gà trống thiến vừa để nhà dùng và biếu các cụ bên nội, bên ngoại ăn Tết (theo kiểu Tết xưa) mà điện liên hệ hơn chục bà buôn bán gà, nhưng bà nào cũng chịu không tìm đâu ra gà trống thiến.

Quê tôi ngày xưa ăn Tết ngoài thịt lợn, bánh chưng…phải có thịt gà trống thiến thì mới đủ hương vị.

Gà trống thiến là gà trống choai chưa đạp mái đã bị thiến (hoạn) cắt bỏ đi hai quả tinh hoàn (cà).

Vì vậy gà không còn chức năng sinh sản nữa, nó ít vận động hơn chỉ tập trung vào ăn và ngủ. Chất lượng thịt rất ngon, đặc biệt là gà rất béo.

Để có một con gà trống thiến dùng vào dịp Tết, thì phải thiến gà trống choai từ tháng tám, tháng chín âm lịch. Sau khi thiến phải nuôi thêm ba, bốn tháng nữa mới đảm bảo chất lượng thịt.

Theo dân gian gà trống thiến thịt làm cỗ cúng gia tiên ngày Tết rất tốt, vì gà không đạp mái (chay tịnh) hoàn toàn. Nhưng nếu muốn xem chân giò thì phải gà trống choai chưa đạp mái.

Gà trống thiến cũng là nét văn hoá dân gian có từ ngàn xưa, thể hiện qua các bức tranh Đông Hồ. Gắn liền với tập tục đồng quê như lễ lại mặt nhà gái, biếu bố mẹ vợ ngày Tết…có đôi gà trống thiến, vài cân gạo nếp nữa thì tuyệt vời. Bố mẹ vợ khen con rể lắm đấy.

Thời bao cấp có gà trống thiến biếu bạn bè, đồng nghiệp… vào dịp Tết thì quí hoá lắm! Giá trị vật chất tuy không lớn, nhưng tình cảm thì thật đáng trân trọng.

Thịt gà trống thiến rất bổ dưỡng, chế biến được nhiều món như luộc, nấu xôi gà…nhất là  kho đông ăn với dưa hành ngày Tết rất hợp với thời tiết lạnh.

Làng quê những ngày giáp Tết trong sân nhà có mấy chú gà trống thiến núc ních, bộ lông óng mượt hiền lành, chậm rãi mổ ăn thóc gạo, ngô khoai cùng mấy cô mái tơ, mái ghẹ bên cạnh những chú trống gáy, trống choai hiếu động, ồn ào…ngoài vườn những nụ đào, nụ mai đang hé nở. Chao ôi! Bức tranh làng quê thật yên bình, no đủ chờ đón Xuân sang.

Ngày nay xã hội phát triển các dịch vụ rất tiện lợi, thực phẩm lại dồi dào đa dạng. Gà trống thiến mặc dù thịt ngon, nhưng do thời gian nuôi dài (bẩy, tám tháng) lợi ích kinh tế thấp so với nuôi các loại gà khác. Do vậy gà trống thiến ít người nuôi, nên cũng không thấy bán ở chợ như Tết xưa.

Với tôi hình ảnh chú trống thiến vẫn là nét đẹp văn hoá dân gian mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

 

HD15/01/22NH

Theo Chuyện làng quê