• 0904 894 444
  • toasoan@vanhoavaphatrien.vn
    • Tìm kiếm
    • toasoan@vanhoavaphatrien.vn
    • 0904 894 444
    TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ VĂN HÓA VÀ PHÁT TRIỂN
    • Thời cuộc
      • Xây dựng Đảng
    • Văn hóa - Xã hội
      • Văn hóa đương đại
      • Văn hóa cổ truyền
      • Di sản
      • Tác phẩm – tác giả
      • Xã hội
      • Người nổi tiếng
      • Làm đẹp
    • Phát triển
      • Dân trí
      • Đời sống và phát triển
      • Khoa học – Công nghệ - Môi trường
      • Vui cười
      • Ẩm thực
      • Nghiên cứu
        • Bài viết
        • Công trình
      • Nông nghiệp - Nông thôn
        • Nông nghiệp và môi trường
        • Nông nghiệp sáng tạo
        • Nông nghiệp công nghệ cao
    • Diễn đàn
      • Mạn đàm
      • Sự kiện
    • Video
    • Video
    • Ảnh
    • Infographic
    • Emagazine
    TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ VĂN HÓA VÀ PHÁT TRIỂN
    • Thời cuộc
      • Xây dựng Đảng
    • Văn hóa - Xã hội
      • Văn hóa đương đại
      • Văn hóa cổ truyền
      • Di sản
      • Tác phẩm – tác giả
      • Xã hội
      • Người nổi tiếng
      • Làm đẹp
    • Phát triển
      • Dân trí
      • Đời sống và phát triển
      • Khoa học – Công nghệ - Môi trường
      • Vui cười
      • Ẩm thực
      • Nghiên cứu
        • Bài viết
        • Công trình
      • Nông nghiệp - Nông thôn
        • Nông nghiệp và môi trường
        • Nông nghiệp sáng tạo
        • Nông nghiệp công nghệ cao
    • Diễn đàn
      • Mạn đàm
      • Sự kiện
    • Video
      • Video
      • Ảnh
      • Infographic
      • eMagazine
    • Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh
    • Đại tướng Võ Nguyên Giáp Đại tướng Võ Nguyên Giáp sống mãi trong lòng nhân dân!
    • GS. AHLĐ Vũ Khiêu, một tấm gương lao động không ngừng nghỉ
    • GS. Đào Duy Anh từ chí sĩ cách mạng yêu nước đến học giả lỗi lạc
    Thứ 3, ngày 29 tháng 7, 2025, 11:52:00
    img

    Văn hóa - Xã hội

    Cổng làng, trong ngoài là thế gian

    • Tản văn của Ngô Đức Hành
    • 21:34 04/08/2021

    Khi tôi lớn lên, quê tôi không có cổng làng. Làng tôi, một làng quê Hà Tĩnh thật nghèo. Những con đường cát, sỏi; bụi tre, cây duối... buồn thiu, xơ rách. Những ngôi nhà rỗng, mảnh vườn rỗng. Trẻ con chui từ nhà nọ sang nhà kia, i ới chuyện này chuyện khác qua ngõ, qua rào, bờ bụi. Còn bé nên thấy cái gì cũng rộng, ngay mảnh vườn nhà mình. Trước mặt, tất cả trống hoác.

               cong-lang3-1628086822.jpg

         

                  Không chỉ làng tôi, làng trên, làng dưới, xã này, xã khác đều không đâu có cổng làng. Sau này lớn lên, ra Hà Nội học tập, có dịp đến nhiều vùng quê thuộc đồng bằng Bắc Bộ tôi mới biết đến cổng làng. Và, cũng chỉ có ở Bắc bộ. Sau này tôi đi đến cực Nam Trung bộ, miền Đông, miền Tây Nam bộ cũng không đâu có cổng làng.

        Cổng làng Bắc bộ có hẳn một lịch sử phát triển. Cổng làng ra đời gắn liền với sự hình thành và phát triển của mỗi một ngôi làng, từ những chiếc cổng thô sơ bằng đất, bằng đá cho đến những chiếc cổng xây bằng gạch ngói vững chắc, đều là một phần của hồn cốt quê hương. Cổng làng là một phần của “không gian làng quê” Bắc Bộ.

        cong-lang-8-1628087654.jpg
         
        Cổng làng, nơi lưu giữ hồn quê. Nguồn: Internet.

        Cây đa, bến nước là một hình ảnh quen thuộc với mỗi người dân quê. Nhưng cổng làng có nhiều giá trị hơn thế. Nó không chỉ gắn kết đơn thuần về mặt hình ảnh, mà còn là sự gắn kết với mỗi ngôi làng trên nhiều phương diện, văn hóa, tín ngưỡng, địa lý, phong tục, đời sống. Và tạo nên những giá trị hữu hình vô giá. Bởi vậy, cổng làng luôn gắn vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt và đời sống tinh thần của người dân, trở thành một bộ phận không thể thay thế cấu thành lên tổng thể văn hóa và kiến trúc của mỗi ngôi làng truyền thống xưa ở Bắc bộ.

        Xa xưa, khi lập làng, các “Thành hoàng làng” cho xây dựng cổng làng. Dù không chính thức, nhưng đây được xem như một lời tuyên bố về sự hình thành và phát triển của Làng. Vị trí dựng lên chiếc cổng, cũng được xem như là điểm mốc, đánh dấu vùng lãnh thổ và không gian địa lý giữa bên trong và bên ngoài làng. Vậy nên, cổng thường nằm ở đầu làng, trên trục đường chính dựa theo phong thủy của làng mà xác định.

        cong-lang-9-1628087082.jpg
        Phía sau cổng làng là đời sống, lễ nghi dòng họ

        Phía sau cổng làng, là mọi sinh hoạt đời sống của người dân với kiến trúc đình làng, nhà cửa, đường làng, ngõ xóm, phong tục tập quán, nề nếp, lễ nghi. Cổng làng không chỉ là nơi chốn ra vào, mà còn là một không gian gắn liền với ký ức tuổi thơ với cả quá trình trưởng thành của mỗi người dân trong làng.

        Dù đã tồn tại qua hàng trăm năm, đã phủ lớp rêu mốc của thời gian, thì sự tồn tại của chiếc cổng làng vẫn chứng minh cho người khách vãng lai biết về văn hóa và gốc tích của làng ra sao. Thông qua các dòng câu đối chữ Hán được đắp trên cổng. Đây là sự kết hợp của nghệ thuật kiến trúc với văn chương thường thấy trong các công trình kiến trúc nghệ thuật cổ. Cổng làng là dấu tích của một quá trình khai hoang, lập ấp, lập làng. Cổng làng từ chức năng ban đầu là bảo vệ dân làng đã trở thành dấu hiệu để nhận biết một nét văn hóa riêng, một nề nếp riêng. Cổng làng linh thiêng, bởi đó là nơi gửi gắm bằng ước nguyện của cha ông, cũng là nơi che chở cho cả cộng đồng, suốt chiều dài lịch sử với những thăng trầm của mỗi làng quê trên mỗi viên gạch, trong mỗi lớp đất đá phủ màu rêu phong.

        cong-lang-duong-lam-1628132607.jpg
         

         

        Mỗi hoa văn, ký tự cổ in dấu trên cổng là chứa đựng cả sự tài hoa, khéo léo của cha ông và cả những ước mong, kỳ vọng vào sự phát triển của quê hương. Những kỳ vọng đó vẫn còn nguyên theo năm tháng, ngày ngày hiện hữu trên cánh cổng đầu làng như nhắc nhở con cháu giữ gìn niềm tự hào dòng tộc, giữ gìn hồn làng, hồn nước của cha ông. “Cổng làng neo ở giữa. Trong ngoài là thế gian”, (Ca khúc Trống hội Cổng làng, nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo”.

        Thật tự hào với mỗi làng quê Bắc bộ. Mãi sau này, kinh tế phát triển xứ Nghệ nói chung và quê tôi nói riêng mới xây cổng làng. Dẫu vậy nhưng mỗi khi trở về, bước qua cổng làng, lòng không khỏi xao xuyến. Tôi thường xuống xe lúc 4 giờ sáng, lúc ấy làng còn ngủ. Yên tĩnh vô cùng. Chừng như chỉ nghe tiếng bước chân mình vang nhẹ trên con đường từ cổng làng về nhà. Tôi là người hay làm thơ về làng, trong đó có các bài “Làng ơi”, “Cổng làng”. Mỗi khi đọc lại cảm xúc về làng thật khó tả. “Cổng làng lợp ngói thời gian / xây bằng nắng sém mưa chan quê nhà / em về muốn gọi mẹ cha / nghiêng mình khăn xếp trước bà, trước ông”, (Cổng làng).

        Dẫu cổng làng quê tôi mới được xây khoảng hai mươi năm nay ngay nơi đầu làng, nhưng chính chỗ ấy ngày ngày bố mẹ tôi vác cày, vác cuốc đi ra đồng. Biết bao thế hệ đàn anh tạm biệt người thân lên đường nhập ngũ, trở về trong niềm hân hoan. Tất cả những điều ấy đã tạo nên dấu ấn khó phai mờ về quê hương, trong tâm thức của người dân. Có lẽ đến khi đã đi qua gần cả cuộc đời, người ta mới có dịp cảm nhận rõ hơn về hồn quê cất giấu trong những hình ảnh thân quen về làng. “Têm vào thương nhớ lòng ai / cổng làng làm chứng muôn đời nghĩa nhân / bước chân đặt giữa tần ngần / bóng cha bóng mẹ đổ dần vào con”, (Cổng làng, thơ Ngô Đức Hành).

        cong-lang4-1628086822.jpg
         
         

        Hà Nội, ngày 4/8/2021

        NĐH

         

         

         

        Cổng làng quê hương Ngô Đức Hành
        • Chia sẻ Facebook
        • Chia sẻ Twitter
        • Chia sẻ Pinterest
        In
        Cùng chủ đề
        Hà Nội: Đền Rừng và chùa Đông Các Tự trao 548 suất cơm cho bệnh nhân giữa trưa hè “đổ lửa” Cần biết
        Hà Nội: Đền Rừng và chùa Đông Các Tự trao 548 suất cơm cho bệnh nhân giữa trưa hè “đổ lửa”

        Ngày 3/6/2025, trong tiết trời oi nồng như muốn nung chảy từng thớ gạch ngoài sân bệnh viện, hơn 548...

        Vươn lên từ bờ vực "thất truyền": Hát Dô Liệp Nghĩa Văn hóa - Xã hội
        Vươn lên từ bờ vực "thất truyền": Hát Dô Liệp Nghĩa

        Hát Dô là loại hình diễn xướng dân gian đặc sắc của vùng Lạp Hạ, ven sông Tích (nay là...

        Đền Cả: Những giá trị hiện hữu Văn hóa - Xã hội
        Đền Cả: Những giá trị hiện hữu

        Vẫn vẹn nguyên vẻ đẹp ban sơ, đền Cả (xã Thanh Đồng cũ, nay là thị trấn Dùng, huyện Thanh...

        Mới cập nhật
        Lễ hội Văn hóa Việt Nam rực rỡ giữa trái tim Matxcơva

        Lễ hội Văn hóa Việt Nam rực rỡ giữa trái tim Matxcơva

        Ngày 29/7, Lễ hội Văn hóa Việt Nam đã chính thức khai mạc tại Quảng trường Đỏ (Manezhnaya), thủ đô Matxcơva, đánh dấu một cột mốc đầy ý nghĩa trong quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Liên bang Nga, nhân dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ song phương.

        4 giờ trước Văn hóa - Xã hội

        Để “Thanh Vân cổ tự” là điểm đến hấp dẫn ở xứ Thanh

        Để “Thanh Vân cổ tự” là điểm đến hấp dẫn ở xứ Thanh

        Từ xã Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, trên tuyến Quốc lộ 1A và đường sắt Bắc - Nam, xe đưa chúng tôi tới thăm Thanh Vân cổ tự – ngôi chùa cổ tại làng Mỹ Quan, xã Hà Vinh, huyện Hà Trung (cũ), nay là Tổ dân phố Mỹ Quan, phường Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Cách Quốc lộ 1A hơn chục cây số, làng Mỹ Quan xưa kia từng là vùng đất bồi ven biển, thấp trũng, có con sông đào Tam Điệp chảy qua, là điểm cuối của dãy núi Tam Điệp hùng vĩ như bức tường thành kéo dài tới biển Nga Sơn…

        4 giờ trước Văn hóa - Xã hội

        Diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới”

        Diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới”

        Ban Tổ chức kỳ vọng, Diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới” sẽ mang đến những góc nhìn đa chiều, những giải pháp thiết thực; đồng thời tạo ra sự lan tỏa mạnh mẽ, góp phần hoàn thiện chính sách, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đưa lĩnh vực công nghệ năng lượng trở thành một động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

        5 giờ trước Phát triển

        Sẵn sàng cho lễ diễu binh kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9

        Sẵn sàng cho lễ diễu binh kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9

        Trên thao trường A80, thuộc Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, hơn 3.000 chiến sĩ đến từ mọi miền Tổ quốc đang ngày đêm miệt mài luyện tập, chuẩn bị cho lễ diễu binh - diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Dưới cái nắng cháy da thịt của mùa hè miền Bắc, khí thế luyện tập sục sôi, thể hiện tinh thần rèn luyện ý chí, bản lĩnh và niềm tự hào thiêng liêng của người lính.

        7 giờ trước Văn hóa - Xã hội

        Hai “trụ cột” công nghiệp tại KKT Dung Quất nộp ngân sách hơn 11.400 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm

        Hai “trụ cột” công nghiệp tại KKT Dung Quất nộp ngân sách hơn 11.400 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm

        Hai doanh nghiệp lớn tại Khu kinh tế Dung Quất là Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) và Công ty Thép Hòa Phát Dung Quất đã nộp vào ngân sách nhà nước hơn 11.400 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025, đều vượt kế hoạch đề ra.

        7 giờ trước Phát triển

        “Moments of Wonder” - Đại nhạc hội đặc biệt kỷ niệm 80 năm Quốc khánh với dàn sao “khủng”: DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI, DPR IAN…

        “Moments of Wonder” - Đại nhạc hội đặc biệt kỷ niệm 80 năm Quốc khánh với dàn sao “khủng”: DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI, DPR IAN…

        Ngày 23/8, tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (đường Cầu Tứ Liên, xã Đông Anh, Hà Nội), đại nhạc hội “Moments of Wonder” - sự kiện âm nhạc có quy mô lớn nhất từ trước đến nay sẽ chính thức diễn ra. Chương trình quy tụ dàn nghệ sĩ đình đám quốc tế và Việt Nam như DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI, DPR IAN, Soobin và Hòa Minzy. Đây là sự kiện đặc biệt nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, đồng thời khẳng định vị thế Việt Nam là điểm đến lễ hội và giải trí hàng đầu khu vực.

        8 giờ trước Cần biết

        Tủ Bếp Nhựa Cao Cấp – Giải Pháp Hiện Đại Cho Không Gian Bếp Việt

        Tủ Bếp Nhựa Cao Cấp – Giải Pháp Hiện Đại Cho Không Gian Bếp Việt

        Trong nhịp sống hiện đại, không gian bếp không chỉ là nơi nấu nướng mà còn là trung tâm kết nối gia đình. Việc lựa chọn một bộ tủ bếp vừa bền đẹp, vừa tiện nghi và phù hợp với phong cách sống là điều mà nhiều gia đình quan tâm. Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế và thi công nội thất, Nội Thất Bến Thành đã và đang khẳng định vị thế của mình qua các sản phẩm tủ bếp nhựa cao cấp, mang đến giải pháp tối ưu cho không gian bếp Việt.

        8 giờ trước Cần biết

        Ngô Kim Đỉnh - Thi sĩ “khùng khùng”, gã taxi đường dài, chủ quán ăn kén khách

        Ngô Kim Đỉnh - Thi sĩ “khùng khùng”, gã taxi đường dài, chủ quán ăn kén khách

        Những năm 1985–1995, khi mới ra trường về nhận công tác tại Ty Văn hóa và Hội Văn học Nghệ thuật Vĩnh Phú, cánh trẻ chúng tôi bấy giờ thường hay tụ tập: Tuấn râu, Quang Thái, Bá Đạo, Thiện Kế, Nguyễn Hưng Hải, Nguyễn Lưu, Văn Ngọc và Đỗ Ngọc Dũng… Sau năm 1990, thêm Ngô Kim Đỉnh rời quân ngũ về. Hình như cánh văn nghệ sĩ cũng dễ đến với nhau hơn. Ngô Kim Đỉnh nhập hội nhanh chóng.

        20 giờ trước Văn hóa - Xã hội

        Đà Nẵng: Tăng cường quản lý tình trạng bán hàng rong, chèo kéo khách du lịch

        Đà Nẵng: Tăng cường quản lý tình trạng bán hàng rong, chèo kéo khách du lịch

        UBND TP Đà Nẵng vừa ban hành công văn yêu cầu tăng cường công tác quản lý, bảo đảm an ninh trật tự, xử lý tình trạng bán hàng rong, đeo bám, chèo kéo khách du lịch.

        21 giờ trước Văn hóa - Xã hội

        Văn phòng UBND tỉnh Nghệ An phát động ủng hộ đồng bào vùng lũ do ảnh hưởng bão số 3

        Văn phòng UBND tỉnh Nghệ An phát động ủng hộ đồng bào vùng lũ do ảnh hưởng bão số 3

        Hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, sáng ngày 28/7, Văn phòng UBND tỉnh Nghệ An đã tổ chức lễ phát động quyên góp ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng do hoàn lưu bão số 3. Chương trình được triển khai trong toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc Văn phòng UBND tỉnh, thể hiện tinh thần sẻ chia, đoàn kết và trách nhiệm với cộng đồng trong lúc khó khăn, hoạn nạn.

        21 giờ trước Phát triển

        BÀI ĐỌC NHIỀU
        Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Kim Loan và sự phát triển của đạo Mẫu
        Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Kim Loan và sự phát triển của đạo Mẫu
        Tướng Lê Trọng Tấn và trận đánh khiến Thái Lan khiếp sợ
        Tướng Lê Trọng Tấn và trận đánh khiến Thái Lan khiếp sợ
        Tất tần tật về quy trình lĩnh thưởng xổ số mới nhất
        Tất tần tật về quy trình lĩnh thưởng xổ số mới nhất
        Địa chỉ mua pha lê uy tín, sản phẩm chất lượng?
        Địa chỉ mua pha lê uy tín, sản phẩm chất lượng?
        Đền Rừng: Cầu siêu anh linh liệt sĩ và trao quà tri ân tại Quảng Trị
        Đền Rừng: Cầu siêu anh linh liệt sĩ và trao quà tri ân tại Quảng Trị
        TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ VĂN HÓA VÀ PHÁT TRIỂN

        TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ VĂN HÓA VÀ PHÁT TRIỂN

        Cơ quan chủ quản: Viện Nghiên cứu Văn hoá và Phát triển

        Giấy phép hoạt động báo chí điện tử số 247/GP- BTTTT do Bộ TT&TT cấp ngày 07/5/2021 

        Chủ tịch Hội đồng Biên tập: TS. Đinh Đức Thiện

        Phó Chủ tịch Hội đồng Biên tập: Trần Thị Thu Thảo

        Phó Tổng Biên tập: PGS. TS Phạm Hùng Việt

        Phó Tổng Biên tập: Lại Đức Hồng

        Tổng Thư ký Tòa soạn: Nhà báo Nguyễn Danh Hòa

        Địa chỉ: Số 53 Phố Yên Lạc, Phường Vĩnh Tuy, TP. Hà Nội 

        Hotline: 0915 418 887 - 0904 894 444 | Email: toasoan@vanhoavaphattrien.vn

        THÔNG TIN TÒA SOẠN - LIÊN HỆ QUẢNG CÁO