Nhân cuối năm âm lịch, mọi nơi các nghề may (12 tháng Chạp), nghề mộc nề (20 tháng Chạp) làm lễ giỗ Tổ tưng bừng, đây xin giới thiệu hai ông tổ độc đáo của hai nghề thú vị nhất - dễ làm giàu và không cần vốn.
Trong thần thoại Hy Lạp, thần Hermes đã ăn cắp ngọn lửa từ thần Helios và trao nó cho loài người. Vì thế con người tin ngọn lửa may mắn không nên cho ai và không để mất đi. Truyền thuyết kể vị thần Hermes khi mới ra đời đã khôn ngoan, ranh mãnh, mưu mô, tinh quái. Cha của Hermes là thần Zeus, còn mẹ là nữ thần Maia ban cho chàng một chiếc mũ “tàng hình” và đôi giày hai cánh bay được qua 3 thế giới, thần Hermes gian trá, lươn lẹo chính là “ông tổ nghề trộm cắp”.
Ở nước ta, từ xa xưa có “nghề” không trường nào dạy cả, mà chỉ truyền dạy ở ngoài đời, gọi là “nghề gia truyền” thì chính xác: “nghề ăn trộm”. Dần dần “nghề” này mở rộng gồm thành phần trộm cắp, móc túi, rạch túi xách, giật dây chuyền. Muốn học phải theo thầy dạy các ngón sử dụng dao lam, bỉ vỏ và từ đó họ cũng thờ ông tổ nghề. Nhưng việc thờ cúng này không phổ biến ngoài xã hội, mà chỉ những người trong “nghề” mới biết.
Trong giới trộm cắp có các luật lệ nghiêm ngặt. Hàng tháng vào ngày rằm, mồng một đều phải cúng tổ. Thầy chỉ truyền “nghề” cho con ruột, con rể, con nuôi mà thôi. Khi nhập môn học trò phải uống hết ly rượu pha tiết gà trống và thể trung thành trước bàn thờ “tổ nghề”. Năm đầu học trò đi theo thầy cảnh giới, nghiên cứu hiện trường. Năm sau, thầy mới dạy "phép" ẩn thân (ẩn núp). Sau 2 năm, học trò học phép bấm độn, đoán ngày hên xui, tháng hạn và giờ xuất hành tốt xấu. Người nào học kém lập tức bị thầy đuổi về giải nghệ.
Thầy giữ ai người đó phải tập đi ăn trộm một mình, đạt 99 vụ lớn nhỏ không bị bắt thì trở thành đệ tử ruột. Đến kỳ thi tốt nghiệp thầy sẽ dẫn học trò đi theo. Đến nơi thầy bắt học trò đột nhập vô nhà tất nhiên một mình. Đứng ngoài thầy la lớn “có ăn trộm”, học trò phải tìm cách thoát thân. nếu bị tóm thì không khai báo gì hết, coi như hỏng thi về học tiếp để thi lại. Sau khi đạt kỳ thi tốt nghiệp học trò ra “nghề”, đươc nhận học trò riêng tiếp tục lập bàn thở tổ như thầy. Sau này giải nghệ thì đã có kiến thức và kinh nghiệm chuyển ngành làm thầy tướng số, thầy tử vi xem ngày giờ tốt, cưới gả, xuất hành, khai trương để sống an nhàn.
Từ đó, ông thần ăn trộm Hermes vốn là “trai hư” trong thần thoại Hy Lạp nhưng vừa trẻ đẹp trai, phong độ rất hấp dẫn cho nên giữa nghề trộm cắp và nghề mại dâm đều muốn tranh dành làm “ông tổ của nghề mình”.
Ở nước ta, bên bờ sông Lam dưới chân núi Hông Lĩnh vào khoảng năm 1792 - 1801, đại thi hào Nguyễn Du đã sáng tác “Truyện Thuý Kiều”. Trong áng văn bất hủ ấy có dành 10 / 3.254 câu để miêu tả tỉ mỉ lễ nhập gia và chi tiết về ông Tổ nghề “mại dâm”.
- Truyện Thuý Kiều - đoạn Mã Giám Sinh đưa Kiều về bàn giao cho Tú bà. Tú Bà bắt Kiều quỳ lạỵ trước bàn thờ ông tổ Bạch Mi như sau:
“Giữa thì hương án hẳn hoi
Trên treo một tượng trắng đôi lông mày
Lầu xanh quen thói xưa nay
Nghề này thì lấy ông này tiên sư
Hương hoa hôm sớm phụng thờ
Cô nào xấu vía có thưa mối hàng
Cởi xiêm trút áo sỗ sàng
Trước thần sẽ nguyện mảnh hương lầm rầm
Đổi hoa lót xuống chiếu nằm
Bướm ong bay lại ầm ầm tứ vi”.
(trích nguyên văn từ truyện Kiều)
Chuyện kể thêm: ngày rằm và mồng một, các người đẹp lấy khăn tay lau mặt mình rồi lau mặt cho thần (họ tin như vậy sẽ đắt khách). Trong dân gian trông thấy ông thần có cặp lông mày trắng, không biết sự tích và tên chi nên gọi đơn giản là: thần Bạch Mi (bạch: trắng, mi: lông mày). Thực ra trong tập truyện cổ “Xuân Thu Chiến Quốc” viết: có ông Quản Trọng được Tề Hoàn Công phong làm Tể tướng. Vua Tề hỏi Quản Trọng: "Làm sao có tiền để dùng trong nước?" Quản Trọng thưa: "cho đào mỏ sắt và làm muối bán cho thiên hạ. Còn muốn thu hút những kẻ buôn bán giàu có ta cho lập 300 cái nhà chứa gái đẹp rồi đánh thuế. Nhà này đặt tên là "Nữ Lư" có thể xem như phố đèn đỏ đầu tiên trên trái đất. Từ đó Quản Trọng được tôn là ông tổ nghề nhà chứa được vẽ tranh thờ. Vì Quản Trọng có đôi lông mày trắng nên dân gian gọi là thần Bạch Mi.
Ngày nay sớm muộn gì, nếu làm môn đồ của thần Hermes và Quản Trọng vì muốn “làm giàu không vốn” đều bị pháp luật trừng trị. Đa số các vị bị bắt gia nhập đội bóng “Juventus” áo sọc, thiển nghĩ đều chưa học “nghề ruột”. Chỉ học lấy bằng bác sĩ, tiến sĩ, giáo sư hoặc chứng chỉ người mẫu, hoa hậu nên mới bị tóm!.