Ngoài trợ cấp một lần, nên quy định được hưởng thêm các quyền lợi
Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trong đó quy định trợ cấp một lần khi nghỉ hưu. Theo đó, người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Góp ý cho quy định này có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng mức trợ cấp BHXH một lần đối với người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì được tính bằng một lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho những năm đóng bảo hiểm cao.
Ý kiến khác của đại biểu Quốc hội đề nghị, để khuyến khích người lao động tham gia BHXH suốt vòng đời lao động (không hưởng BHXH một lần) thì ngoài mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu theo quy định còn được hưởng thêm các quyền lợi: được tăng thêm số tiền hưởng hưởng khoảng 5% - 7% so với mức hưởng hiện nay; chính sách chăm sóc y tế và các chính sách an sinh khác dành cho người lao động hoặc người thân của người lao động.
Về các ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, theo quy định hiện nay, nhất là đối với chế độ hưu trí của nước ta đang được các tổ chức quốc tế đánh giá là tương đối hào phóng. Người lao động và người sử dụng lao động đang chỉ phải đóng có 22% mức lương vào quỹ BHXH.
Trong khi đó, mức hưởng tối thiểu là 33,75% đối với lao động nam và 45% đối với lao động nữ; mức trần tối đa đều là 75%.
Bổ sung các chính sách phù hợp để người dân tham gia BHXH
Mức hưởng là bảo đảm nguyên tắc đóng - hưởng và đã được tính toán đến sự an toàn của quỹ BHXH. Nếu nâng mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu sẽ ảnh hưởng lớn tới việc cân đối quỹ BHXH và cần phải được đánh giá tác động nếu như bổ sung quy định này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật đã có những quy định khuyến khích người lao động tham gia BHXH suốt vòng đời lao động (không hưởng BHXH một lần) như:
Nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần thì khi đến tuổi nghỉ hưu mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ được lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc hưởng các quyền lợi: trợ cấp hàng tháng từ chính phần BHXH đang đóng trong thời gian từ sau khi đủ tuổi nghỉ hưu đến trước tuổi hưởng trợ cấp hưu trí (75 tuổi).
Và trong thời gian này được ngân sách nhà nước đóng BHYT, nếu chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng.
Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho được giữ quy định về trợ cấp một lần khi nghỉ hưu như dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Và đề nghị nghiên cứu để bổ sung các chính sách phù hợp nhằm khuyến khích người lao động tham gia BHXH suốt vòng đời như đại biểu Quốc hội đã đề nghị.
Được biết, mức trợ cấp này hiện nay được tính như sau, cứ mỗi năm đóng vượt thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Nâng tiền trợ cấp một lần khi nghỉ hưu: Tăng thêm quyền lợi cho người lao động. Ảnh internet
Mức trợ cấp một lần hiện đều thấp
Thực tế thực hiện quy định này cho thấy, mức trợ cấp một lần đều thấp, không đủ sức hấp dẫn để khuyến khích người lao động tiếp tục tham gia BHXH sau khi họ đã đóng đủ năm để đạt mức hưởng lương hưu tối đa.
Tuy nhiên, khi lấy ý kiến về luật BHXH sửa đổi mới đây, Liên đoàn lao động một số tỉnh thành nêu thực tế, nhiều công nhân đi làm từ tuổi đôi mươi, nay thừa năm đóng BHXH để hưởng tối đa 75% lương hưu và được nhận trợ cấp một lần trước khi hưởng lương hưu, nhưng thiếu tuổi vẫn bị trừ tỷ lệ hưởng.
Thiếu một năm đóng BHXH trừ 2%, nhưng thừa một năm đóng được cộng không đáng bao nhiêu so với việc phải trừ 2% khi thiếu một năm đóng.
Vì vậy, người lao động có ý kiến với công đoàn cơ sở kiến nghị có thể bù đắp cho nhau để những người có thừa năm đóng BHXH nhưng thiếu tuổi nghỉ hưu được hưởng tối đa.
Ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban xã hội của Quốc hội nhìn nhận, việc này để khuyến khích người lao động tiếp tục làm việc, cống hiến cho xã hội.
“Người lao động đủ điều kiện về hưu hưởng 75% lương, nhưng vẫn tiếp tục làm việc, tham gia BHXH thì chính sách phải hỗ trợ để khuyến khích người lao động tiếp tục làm thêm. Vì thế, mức trợ cấp một lần hưởng lương hưu cho những số năm đóng thừa cần tăng lên là phù hợp”, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban xã hội của Quốc hội cho biết.
Cũng theo ông Bùi Sỹ Lợi, Luật BHXH sửa đổi cũng cần phải tăng mức trợ cấp một lần đối với người đủ tuổi về hưu cho mỗi năm đóng thừa mức hưởng tối đa lên 1 tháng lương, thay vì 0,5 tháng như hiện nay.
Về các ý kiến này, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ LĐTBXH) cho rằng: "Đây là vấn đề khó, vì phải để cân đối hài hòa giữa việc người lao động vừa muốn nghỉ hưu sớm nhưng không bị trừ tỷ lệ hưởng hương hưu hàng tháng. Những vấn đề phát sinh từ thực tiễn, ban soạn thảo sẽ tiếp thu trên nhiều góc độ để hoàn thiện trước khi báo cáo các cơ quan có thẩm quyền”.
