Giả kim thuật được cho là xuất hiện vào khoảng những năm trước công nguyên. Nhưng xuất hiện phổ biến vào những năm đầu công nguyên. Giả kim thuật được nhiều ý kiến cho rằng là tiền thân của nền hoá học cận đại, có sức ảnh hưởng lớn.
Có ý kiến cho rằng, khi người ta nghĩ đến giả kim thuật thì cho đó là phép làm của phù thuỷ, bùa chú, không hữu dụng cho con người. Và khi khoa học chưa phát triển, những nhà giả kim mặt nào đó có thể trở nên thần bí.
Việc giả kim thuật xuất hiện có thể được cho là khi xã hội loại người phát triển, giao thương chiếm vị trí quan trọng. Và lúc đó, vàng được coi là thứ quý giá, mang ra trao đổi. Nhưng vàng hiếm nên giá trị cao.
Khi đó, người có vàng được coi như là người có quyền lực. Vì vậy, sự ham muốn của con người xuất hiện, các nhà giả kim ra đời, nghiên cứu làm sao biến các kim loại thông thường, các tạp chất thành vàng.Vì vậy, họ đã tạo ra nhiều phản ứng hoá học, một số chất mới ra đời.
Chưa có nghiên cứu thời xưa biến được các kim loại rẻ tiền thành vàng, nhưng khi đó người ta đã biết làm giả vàng, bằng cách làm lượng vàng ít đi, khi trộn với bạc, đồng… Vì vậy, vàng giả xuất hiện tràn lan, đến nỗi Hoàng Đế La Mã vào thế kỷ III sau công nguyên, đã phát lệnh truy nã các nhà giả kim. Họ phải tháo chạy sang các nước khác.
Giả kim thuật cũng có thể được hiểu cho việc chế tạo luyện đan, nhằm cải tử hoàn sinh. Việc làm này là hoang tưởng. Nhiều hoàng đế Trung Quốc đã sử dụng linh đan từ việc bào chế chì, thuỷ ngân… điển hình như Tần Thuỷ Hoàng. Có Hoàng đế được cho là chết khi sử dụng linh đan.
