Giữa nhịp sống hối hả của phố Hàng Quạt (Hà Nội), nơi tốc độ và sự tiện lợi của công nghệ số đang len lỏi vào mọi ngóc ngách, vẫn còn đó những người thợ ngày đêm kiên trì với chiếc dao khắc gỗ. Ông Phạm Ngọc Trí và gia đình là những người hiếm hoi giữ lửa cho nghề khắc dấu gỗ thủ công truyền thống.
Hành trình lưu giữ nghề của họ là câu chuyện về sự bền bỉ của nghề truyền thống và những nỗ lực đáng khâm phục nhằm khẳng định chỗ đứng của thủ công trong thời đại số. Mỗi ngày, ông Phạm Ngọc Trí ở phố Hàng Quạt, phường Hàng Gai (Hà Nội) vẫn ngồi bên chiếc bàn gỗ cũ, tỉ mỉ khắc từng con chữ lên mặt dấu, bất chấp ngoài kia máy móc có thể hoàn thành công việc ấy chỉ trong vài phút. Tiếng dao chạm gỗ vang lên đều đặn, như nhịp thở của một nghề từng gắn bó với phố Hàng Quạt suốt hàng trăm năm. Với ông và gia đình, mỗi con dấu không chỉ là sản phẩm mưu sinh mà còn là ký ức nghề nghiệp, là niềm tự hào được gìn giữ bằng sự kiên nhẫn và lòng yêu nghề giữa thời đại số hóa.
Cửa tiệm khắc dấu nằm ở số 6 phố Hàng Quạt, với bảng hiệu nổi bật bằng tiếng Nhật và tiếng Anh. Đây là không gian làm việc và giao tiếp của ông Trí – người đã gắn bó với nghề suốt mấy chục năm nay.
Để giữ lửa nghề truyền thống, cả gia đình ông Trí cùng tham gia, kết hợp thủ công (khắc tay) và kỹ thuật hiện đại (máy laser). Ông Trí thông thạo cả tiếng Anh lẫn tiếng Nhật, luôn sẵn sàng tư vấn và phục vụ mọi khách hàng ghé thăm phố cổ.
Ông Phạm Ngọc Trí miệt mài ngồi khắc. Kinh nghiệm mấy chục năm được thể hiện qua sự tập trung tuyệt đối – giá trị cốt lõi giúp dấu mộc thủ công giữ vững vị thế trước máy móc.
Phôi gỗ lồng mực truyền thống được ông Trí sử dụng vì độ bền và vân gỗ đẹp. Những dụng cụ cơ bản, thô sơ nhưng dưới bàn tay khéo léo của người nghệ nhân lại có thể tạo nên các con dấu tinh xảo.
Gần đây, nhờ các nền tảng mạng xã hội, cửa hàng của ông Trí được biết đến nhiều hơn. Khách Việt, đặc biệt là giới trẻ, tìm về những con dấu thủ công như một cách hoài niệm, trân trọng các giá trị thân quen, giản dị.
Mực son đỏ rực là yếu tố không thể thiếu của con dấu mộc. Sau bao công đoạn tỉ mẩn của ông Trí, sắc đỏ ấy mang lại giá trị hoàn thiện và niềm tin lâu dài cho khách hàng từ muôn phương.
Nhờ sự linh hoạt, ông Trí mở rộng thị trường sang các con dấu cá nhân hóa. Đây là cách ông sáng tạo để phù hợp với thị hiếu của du khách quốc tế, đồng thời tìm kiếm lối đi mới cho nghề.
Những con dấu lưu niệm mới với các nhân vật hoạt hình sinh động bên cạnh những con dấu truyền thống khắc hoa sen, Hồ Gươm… Tính độc bản của sản phẩm khắc tay chính là yếu tố giúp nghề của ông Trí giữ được sự khác biệt và sức hút, đặc biệt với khách hàng quốc tế.
Bên cạnh các sản phẩm hiện đại, cửa tiệm của ông Trí vẫn lưu giữ những bảng khắc gỗ mang hình tượng truyền thống.
Ông Phạm Ngọc Trí tươi cười, thân thiện bên khách hàng. Nụ cười ấy chứa đựng một niềm hy vọng lớn: nghề thủ công đã tìm thấy con đường thích nghi. Sự giao thoa giữa khách Việt tìm về ký ức và khách quốc tế tìm kiếm giá trị độc bản chính là minh chứng cho tương lai bền vững của nghề khắc dấu gỗ.
