Tôi loay hoay mãi để tìm ra cái tiêu đề cho bài viết sao cho dễ nghe, dễ hiểu và không "giật gân' nhưng vẫn thấy khó khó. Rồi cuối cùng cũng tìm được (mặc dầu không ưng lắm). Tiêu đề của bài viết này đó là trích dẫn lời tự sự của nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền qua ký ức chiến tranh.

Khi tôi lớn lên, tôi không được thấy chú. Ngày chú hy sinh cũng không có một tấm di ảnh để lại. Chú và cha tôi là anh em con chú con bác ruột. Cha mẹ chú sinh hạ được mình chú và ông bà mất sớm trong thời kỳ nước mất nhà tan, khi đó chú còn nhỏ lắm.

Mùa xuân này tôi đã qua dấu mốc tuổi lục tuần theo tuổi lý lịch chứ tuổi đúng thì tôi đã hơn một hay hai tuổi gì đó. Ngày mẹ sinh ra tôi, mẹ cũng không nhớ là tôi sinh năm nào bởi mẹ không biết chữ, thành thử không ghi chép lại được. Mẹ chỉ nhớ tôi sinh cùng một năm với từng này đứa trong xóm.

Tôi có ý định viết một chút gì đó về một con người, một người vợ, một người mẹ, một người đàn bà có số phận phải chịu đựng đầy đủ nhất những gì thuộc về sự mất mát, thiệt thòi mà thân phận một người phụ nữ trong thời đất nước có chiến tranh phải gánh chịu. Đó là bà Đê.