Người dân Đại Lộc không trồng môn sáp theo kiểu đại trà mà tận dụng những khoảnh đất nhỏ, hẹp ở ven bờ, bãi, ảng nước để trồng lấy củ chế biến các món ăn trong nhà và ít khi thấy bán môn sáp ở chợ. Cho nên môn sáp khá hiếm và được sử dụng trong ẩm thực địa phương, từ những món ăn truyền thống đến những sáng tạo mới mang hương vị đặc trưng của quê hương Đại Lộc như nấu chè, nấu canh, nấu xôi...
Xương heo, ngoài việc là thành phần quan trọng trong chế biến thực phẩm, còn được tận dụng rất sáng tạo. Người dân ở Đại Lộc không chỉ sử dụng thịt heo mà còn chế biến xương heo thành nhiều món ăn ngon, như nấu cháo, canh, hầm, hay nước lèo cho các món mì quảng phổ biến ở vùng miền này.
Trong bức tranh ẩm thực hấp dẫn của xứ Quảng nói chung và vùng quê Đại Lộc nói riêng, canh môn sáp hầm xương heo là một tác phẩm nghệ thuật ẩm thực tinh tế, đậm chất truyền thống. Được sáng tạo từ những nguyên liệu giản dị như xươn heo, khoai môn sáp và các gia vị tinh tế, món canh này mang đến hương vị độc đáo, ngon miệng và bổ dưỡng.
Quy trình chuẩn bị không quá phức tạp. Đầu tiên, xương đuôi heo được tinh chế, trụng qua nước sôi nấu vởi sả, gừng, lá chanh để làm sạch và khử mùi. Sau đó, xương được hầm trên bếp, tạo nên nước dùng ngọt ngon, thơm bổ. Đến lượt khoai môn sáp, với vẻ ngoại hình vàng óng, sau khi sơ chế được cắt thành những miếng vừa ăn, tạo thêm sự hấp dẫn cho bữa cơm gia đình.
Gia vị của canh chính là bí quyết tạo nên sự đặc sắc. Hành tím, gừng tươi được giã dập và trộn với bột nêm, muối, nước nắm để tạo nên hương vị đặc trưng. Khi gia vị này kết hợp với nước dùng từ xương heo và sự ngọt bùi của khoai môn, món canh trở nên phong phú về hương vị và hấp dẫn về mặt thị giác.
Quá trình nấu canh cũng được thực hiện một cách khéo léo. Sau khi hầm xương và thêm khoai môn sáp, gia vị được thêm vào để làm giàu hương vị. Canh sẽ tiếp tục nấu cho đến khi khoai môn chín nhừ và hấp thụ đầy đủ hương vị. Hành lá, ngà ta, ngò tàu, ớt bột được thêm vào cuối cùng, tạo nên sự tươi mới và thơm ngon.
Khoai sáp vàng dẻo bùi, xương heo đậm đà hòa trong phần nước canh thanh ngọt, thêm mùi thơm của gừng tươi, ngò gai và rau ngổ, tất cả tạo nên món canh khoai môn nấu xương vô cùng hấp dẫn. Món này càng ngon hơn khi bữa cơm gia đình có thêm món rau sống từ “cây nhà lá vườn” như: búp chuối, tần ô, cải con, xà lách, giá đỗ, rau thơm các loại và chén nước mắm ngon dằm tỏi, ớt chanh.
Món canh môn sáp hầm xương heo khiến bữa ăn trở nên ấm cúng, đậm đà, làm cho mỗi thành viên trong gia đình đều cảm nhận được tình thân và sự quan tâm từ người nấu ăn. Thậm chí, mỗi miếng khoai môn dẻo bùi như một "miếng ngọc" nhỏ, thấm đẫm yêu thương, làm cho không khí ngôi nhà trở nên ấm áp hơn bao giờ hết. Canh môn sáp hầm xương heo không chỉ là một bữa ăn ngon miệng mà còn là biểu tượng của tình yêu và sự quan tâm, kết nối mọi người trong bữa cơm hằng ngày của người dân xứ Đại.
Ngày nay quê tôi vẫn còn vang vọng câu ca: “Môn sáp mà hầm xương heo / Mời anh ăn thử anh theo em liền”.
