Mỗi lần về quê ăn cỗ chúng tôi ngồi cùng nhau để tránh tình trạng khó xử. Có lần một cô làm dâu ở Hà Nội về quê , sau lên phàn nàn: em gắp mời các cụ mà cụ nào cũng gắp để ra mâm, có lẽ em có lỗi gì ạ?. Hihi ha ha... chúng tôi phá ra cười. Các cụ để dành mang về cho cháu đấy. Ngày trước, hồi chưa phổ biến túi ni lông, cỗ xong thì vườn chuối sau nhà cũng te tua đấy. Thời xưa mà!
Tuy không để túi ni lông nhưng nhà bếp luôn trữ sẵn túi, ai cần xin có ngay. Mặc dù chúng tôi là* Hà Nội về* nhưng cũng rất biết tục lệ làng . Trong họ hàng ( thường ở quê họ bao gồm nghĩa rộng lắm) nhà nào có người già, người ốm ,chúng tôi nhắc nhà bếp để sẵn những phần quà như đĩa xôi, khoanh giò,cái đùi gà.... để chút nữa người ta ăn cỗ xong đưa cho họ về biếu cụ. Nhịn miệng đãi khách là có thật nếu dự trù không chuẩn. Xong xuôi công việc chúng tôi rất vui vì trong ngõ ngoài làng cỗ bàn không bị chê trách.
Những lần tôi về ăn cỗ ở Khoái Châu dù là cỗ đám cưới hay đám hiếu tôi đều thấy có, tuy nhiên chỉ là cánh phụ nữ, người già lấy phần thôi. Chị bạn chạy ra tận xe dúi bằng được túi quà bảo nhờ mang về biếu cụ( chả là tôi còn cụ bố chồng đã ngót 90 tuổi). Cảm cái lòng của nhau, không cầm không được!
Đấy là chuyện ở quê. Ăn cỗ lấy phần vẫn còn tục này ở Hà Nội . Tôi đi ăn cỗ trên Bồng Bá, một vùng ven Hà Nội, mạn tít trên Cầu Thăng Long cũng còn có tục lệ này nhé. Nói đâu xa, phường tôi ở đây, một làng cổ ngay gần cạnh Hồ Tây. Ăn cỗ lấy phần không phải khách tự lấy đâu, gia chủ tự tay đưa đấy. Cỗ hỷ hay hiếu cũng vậy. Quà là một túi ni lông nho nhỏ trong có bánh như bánh cốm, bánh xu xê hay bánh quy gói, hoặc cái oản xôi và vài ba loại quả khác nhau. . Khách phụ nữ thì cầm vì ai cũng hiểu tục lệ của làng rồi. Khách đàn ông đa phần là ngại cầm vì kíc rích. Có lần tôi đưa , ông anh họ bảo: Anh không lấy đâu, anh còn đi vài nơi. Đành phải nhờ bà hàng xóm cầm về giúp . Nhà anh có mấy đứa cháu nội lít nhít. Cũng giống như nhà tôi vậy, hồi bọn trẻ còn nhỏ, ông bà nội đi ăn cỗ về , chúng hóng quà .
Đúng là ăn cỗ lấy phần là tục lệ lâu đời còn tồn tại ở một số làng quê miền bắc . Làng tôi vẫn còn nhưng đã biến tướng sang một hình thức khác để mọi người ăn uống được thoải mái hơn. Tôi đã nói ngay từ đầu bài, tôi không ủng hộ và cũng không chê trách. Đây là tục lệ , tồn tại hay không thời gian là người phán xét.
HHD.
Theo Chuyện làng quê
