Nằm ở vùng đầu nguồn Đồng bằng sông Cửu Long, tỉnh Đồng Tháp sở hữu hệ sinh thái phong phú với các vùng đất ngập nước, kênh rạch chằng chịt và nhiều loài động vật hoang dã đặc trưng của vùng sông nước. Các khu vực như Vườn Quốc gia Tràm Chim, Khu Ramsar Láng Sen, hay những vùng sinh cảnh tự nhiên dọc sông Tiền - sông Hậu là nơi cư trú của hàng trăm loài chim, thủy sinh và động thực vật quý hiếm.
Tuy nhiên, nhiều năm qua, tình trạng săn bắt trái phép động vật hoang dã, khai thác thủy sản bằng xung điện, chất nổ, chất độc, cùng với ô nhiễm nguồn nước và biến đổi môi trường sống đã làm suy giảm đáng kể đa dạng sinh học. Những thách thức này đòi hỏi chính quyền địa phương phải có biện pháp quyết liệt và lâu dài.
Nhằm cụ thể hóa quyết tâm bảo vệ động vật hoang dã và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, vừa qua, UBND tỉnh Đồng Tháp đã ban hành kế hoạch tuyên truyền, đấu tranh, xử lý góp phần ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến bảo vệ các loài động vật hoang dã, bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, UBND tỉnh Đồng Tháp yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương chủ động, kịp thời phát hiện, xử lý ngay từ cơ sở đảm bảo yếu tố “nghiệp vụ - pháp luật - hiệu quả”; mọi hành vi vi phạm phải được xử lý đúng quy định; các vụ việc điển hình cần được công khai rộng rãi để răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung. Đồng thời, Kết hợp giữa biện pháp quản lý nhà nước, cưỡng chế, xử lý theo pháp luật với giáo dục, truyền thông với yêu cầu hướng tới tạo sự chuyển biến lâu dài về nhận thức và hành vi của cộng đồng trong bảo vệ động vật hoang dã và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Trong công tác bảo vệ động vật hoang dã, tỉnh Đồng Tháp đã và đang đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm liên quan đến động vật hoang dã. Các lực lượng chức năng như kiểm lâm, công an, chính quyền cơ sở được yêu cầu phối hợp chặt chẽ nhằm ngăn chặn việc săn bắt, bẫy, vận chuyển, mua bán trái phép động vật hoang dã;tăng cường tuần tra tại các khu vực trọng điểm, nhất là nơi tập trung các loài quý hiếm. Song song đó, giám sát các cơ sở kinh doanh có nguy cơ liên quan đến sản phẩm từ động vật hoang dã; đẩy mạnh tuyên truyền, giúp người dân hiểu rõ giá trị của việc bảo tồn.
Nhiều chiến dịch truyền thông cộng đồng đã được triển khai nhằm thay đổi nhận thức, khuyến khích người dân không sử dụng thịt thú rừng, không tiếp tay cho các hoạt động buôn bán bất hợp pháp.
Đối với công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đây là một phần quan trọng trong sinh kế của người dân Đồng Tháp. Do đó, việc bảo tồn không chỉ nhằm giữ gìn đa dạng sinh học mà còn gắn liền với sự ổn định kinh tế - xã hội. Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực như: Cấm khai thác trong mùa sinh sản, nhất là ở các tuyến sông lớn và khu vực thường xuyên có sản lượng cá cao; khuyến khích nuôi trồng thay thế, giảm áp lực đánh bắt tự nhiên; thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản hằng năm. Ngăn chặn triệt để các hình thức khai thác tận diệt như sử dụng xung điện, te kích, lưới mắt nhỏ. Bên cạnh đó, các mô hình sinh kế bền vững như khai thác du lịch sinh thái, nuôi cá kết hợp bảo tồn hay phát triển nghề truyền thống cũng đang được thúc đẩy.
Một trong những yếu tố quan trọng giúp công tác bảo tồn ở Đồng Tháp đạt kết quả tích cực là sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng. Nhiều nhóm tình nguyện, tổ tự quản và tổ bảo vệ môi trường tại xã, phường đã góp phần phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm. Người dân địa phương ngày càng ý thức rằng bảo vệ động vật hoang dã và nguồn lợi thủy sản cũng chính là bảo vệ sinh kế, môi trường sống của chính mình. Điều này được củng cố thêm bởi các chương trình hỗ trợ sản xuất, sinh kế chuyển đổi và các hoạt động khuyến nông – khuyến ngư của tỉnh.
Với việc ban hành các văn bản chỉ đạo và tăng cường hoạt động quản lý nhà nước, tỉnh Đồng Tháp đang xây dựng chiến lược phát triển dựa trên trụ cột bảo tồn thiên nhiên. Những nỗ lực này được kỳ vọng giúp Đồng Tháp giữ vững vai trò là một trong những tỉnh tiên phong của Đồng bằng sông Cửu Long trong công tác bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.
