Hà Nội: Rước bánh trôi – Nét độc đáo lễ hội đền Hát

Bánh trôi là lễ vật không thể thiếu được trong tất cả các kỳ lễ tại đền Hát Môn và trở thành bản sắc riêng của lễ hội đền Hát Môn. Tương truyền, trước khi quyên sinh trên dòng sông Hát vào ngày 6/3 âm lịch, Hai Bà đã ăn bánh trôi của bà bán hàng nước ở đây.

Lễ hội truyền thống đền Hát Môn đã được công nhận là Di sản Văn hoá phi vật thể cấp Quốc gia năm 2016. Hằng năm, để tưởng nhớ công lao của Hai Bà, nhân dân Hát Môn đều tổ chức ba kỳ lễ hội tại khu đền (ngày 6/3 ÂL – ngày hoá của Hai Bà, ngày 4/9 ÂL – khao quân tế cờ khởi nghĩa và 24/12 ÂL – kỷ niệm chiến thắng), trong đó, lễ hội được tổ chức vào ngày 6/3 (ngày hoá của Hai Bà) được tổ chức tế lễ long trọng và dài ngày nhất trong năm. Điểm độc đáo trong lễ hội truyền thống đền Hát Môn là nghi thức rước bánh trôi vô cùng đặc biệt.

Ngược dòng thời gian, theo dòng chảy hào hùng của dân tộc, vào buổi đầu thời kỳ đấu tranh giành lại nền tự chủ của dân tộc, Hai Bà Trưng đã kêu gọi nhân dân đứng lên đánh đuổi quân Đông Hán xâm lược. Cuộc khởi nghĩa thắng lợi, nước ta giành quyền tự chủ trong 3 năm (40- 43). Tuy nhiên, đến năm 42, vua Hán cử tướng Mã Viện đem hàng vạn binh lính sang tái xâm lược nước ta. Do tương quan lực lượng quá chênh lệch, đến năm 43 quân của Hai Bà Trưng không đủ sức kháng cự quân
xâm lược.
Tương truyền, trên đường rút quân, Hai Bà đã dừng chân gần dòng sông Hát và ăn bánh trôi, sau đó gieo mình xuống dòng Hát giang để tránh xa vào tay giặc, hôm đó là ngày 6/3 âm lịch. Tục dâng cúng bánh trôi tại lễ hội đền Hát Môn cũng từ đó mà ra. Theo lệ này, người dân Hát Môn dù ở quê hay xa quê đều từ sau tết Nguyên Đán đều không ăn bánh trôi, chỉ đến ngày 6/3, sau khi làng đã dâng bánh cúng Hai Bà, các gia đình mới mở tiệc bánh trôi như thể hiện sự tôn kính Hai Bà.

Bánh trôi trong hội đền Hát Môn khác hẳn với bánh trôi được làm ở những nơi khác. Bánh được làm cầu kỳ theo quy tắc nghiêm ngặt. Bánh lễ phải do các cụ trong ban tu lễ (chuẩn bị lễ vật) làm. Bột làm bánh là
bột gạo nếp cái hoa vàng, được giã tay bằng chày gỗ lim trên cối đá trứng (loại cối đá dùng lâu lõm lòng xuống như vỏ quả trứng), và phải là bột giã lần hai. Bột lần hai là loại bột tốt nhất vì được lấy từ thịt gạo (lần một là vỏ gạo). Bột phải được nhào với nước mưa đã thanh lọc (nước mưa được lọc qua lớp vải trắng sạch để loại bỏ hết tạp chất). Viên bánh trôi lễ lớn gấp ba, bốn lần so với viên bánh thông thường.
Sau đó là trùng bánh (luộc bánh) phải đủ 3 sôi 2 lạnh. Tức là bánh thả vào nước sôi, khi nổi lên lần thứ nhất thì cho thêm một gáo nước lạnh để bánh lặn xuống. Tiếp tục làm như thế đến khi bánh nổi lần thứ ba thì khám bánh. Khám bánh phải do một cụ cao tuổi, có kinh nghiệm thực hiện. Bánh chín được vớt, thả vào nước lạnh để bánh săn lại rồi xếp ra bát, đổ nước mật vào. Nước mật được làm từ đường mía, hoa hồi, quế chi, thảo quả cho mùi thơm vô cùng đặc biệt.
Ngoài mâm bánh lễ của đền, các gia đình trong thôn đều làm bánh trôi dâng Hai Bà. Trước kia, mỗi gia đình một mâm nhưng nay thì mỗi cụm dân cư đều được cấp gạo làm bánh dâng lên Hai Bà. Đặc biệt, khác với năm 2022, năm nay để kỷ niệm 1980 năm ngày giỗ Hai Bà (43- 2023) huyện Phúc Thọ tổ chức lễ dâng hương vào chính hội ngày 25/4 (6/03 âm lịch)

Cùng chuyên mục

Gần 1500 công trình đề cử tham gia giải thưởng VinFuture 2024

Đàn bà thơ - Mong muốn một sân chơi trí tuệ

Kiên Giang: Du khách kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 tăng hơn 1,8 lần, bảo đảm an toàn

Chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ nổ lò hơi làm 6 người chết tại Vĩnh Cửu (Đồng Nai)

Quỳnh Thắng - Quỳnh Lưu: Đêm nhạc “Hồn Quê” lay động lòng người Xứ Nghệ

Xã Xuân Lam, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh: Trang nghiêm lễ rước Thánh Mẫu Phạm Thị Ngọc Trần du ngoạn Đền Chính

Kiên Giang: Phòng cháy, chữa cháy rừng

Nắng tháng năm về

Nhiều hoạt động trong "Tháng Công nhân" hướng về người lao động

Những kinh nghiệm và suy nghĩ của một nghệ nhân Ưu tú trong tín ngưỡng thờ Mẫu

Vĩnh Phúc: Thị trấn Tam Đảo thí điểm tuyến phố đi bộ

Ca sĩ Lệ Quyên với đêm nhạc “Love in the cloud”

Yêu lắm mùa hoa sưa

Giáo sư Đào Duy Anh - Một mẫu mực về phương pháp nghiên cứu khoa học

Mới cập nhật

Điện Biên Phủ - Bản hùng ca chiến thắng (Kỳ 14)

11 giờ tới Nghiên cứu

Hướng tới kỷ niệm 70 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 – 7/5/2024), trân trọng giới thiệu tiếp với bạn đọc Tiểu thuyết lịch sử “Điện Biên – Bản hùng ca chiến thắng” của PGS TS Cao Văn Liên do NXB Hồng Đức ấn hành năm 2022.

Đàn bà thơ - Mong muốn một sân chơi trí tuệ

2 giờ trước Văn hóa - Xã hội

Cùng các thành viên Trang Đàn bà thơ và CLBVHNT Đàn bà thơ yêu mến!

Gần 1500 công trình đề cử tham gia giải thưởng VinFuture 2024

2 giờ trước Văn hóa - Xã hội

Giải thưởng Khoa học Công nghệ toàn cầu VinFuture năm 2024 vừa chính thức đóng cổng nộp đề cử với kết quả ghi nhận 1.469 hồ sơ. Ngoài số lượng đối tác đề cử tăng gần 8 lần so với mùa giải đầu tiên, điểm ấn tượng của VinFuture mùa 4 là gần 15% đối tác đề cử là các tác giả thuộc nhóm Top 2% các nhà nghiên cứu hàng đầu được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới.

Nồng nàn tháng Năm

5 giờ trước Diễn đàn

Những tia nắng ấm áp của mùa xuân đang đến cái độ rực rỡ nhất thì ta lại phải tạm biệt với nó mà đón chào những cái nắng vàng đầy gắt gỏng rực cháy cả một kí ức của đời người.

Vinmec nhận 4 giải thưởng quốc tế về trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững

5 giờ trước Phát triển

Hệ thống Y tế Vinmec vừa xuất sắc nhận 4 giải Bạch kim cho 4 hạng mục lớn: “Doanh nghiệp tốt nhất tại Việt Nam”, “Doanh nghiệp vì cộng đồng tốt nhất”, “Doanh nghiệp trao quyền cho phụ nữ” và “Nơi làm việc tốt nhất” trong khuôn khổ Hội nghị CSR và ESG toàn cầu lần thứ 16.