“Ai qua Yên Tử, Quỳnh Lâm,
Vĩnh Nghiêm chưa tới thiền tâm chưa đành”.
Tháng Hai âm lịch hằng năm, chùa Vĩnh Nghiêm, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng (Bắc Giang) lại rộn ràng bước vào mùa lễ hội
Theo đó, Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm năm 2023 sẽ được tổ chức từ ngày 3–5/3/2023 (tức ngày 12 – 14/2 năm Quý Mão). Việc tổ chức lễ hội nhằm tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc nghệ thuật độc đáo của di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm. Đây là dịp để người dân cả nước nói chung và tỉnh Bắc Giang, huyện Yên Dũng nói riêng về chiêm bái, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn, giữ gìn, phát huy giá trị di tích, di sản và nâng cao ý thức làm du lịch của nhân dân, góp phần thực hiện hiệu quả các nghị quyết, kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, của Huyện ủy, UBND huyện về phát triển du lịch.
Lễ hội Chùa Vĩnh Nghiêm được tổ chức với những nét độc đáo thể hiện ở cả phần lễ và phần hội. Cụ thể:
Ngày 03/03 tức ngày 12 tháng hai: Từ 06h00’-07h00’: Rước lễ theo nghi lễ nhà chùa.
Từ 08h00’-10h30’ Khai hội: Chương trình gồm 3 phần: Phần I: Khai từ; Phần II: Phần nghi lễ; Phần III: Màn sử thi “Vĩnh Nghiêm cổ tự”.
Cụ thể: Màn trống hội, màn múa lân; Chào cờ: Quốc ca, Đạo ca; Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu;
Phát biểu khai hội: Đ/c: Hoàng Văn Thanh - Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện.
Đánh trống khai hội: Đ/c: Thạch Văn Chung - Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện
Lời đạo từ của Trụ trì chùa Vĩnh Nghiêm: Thượng tọa Thích Thiện Văn - Ủy viên HĐTS GHPGVN - Trưởng ban Trị sự GHPG tỉnh Bắc Giang - Viện chủ tổ đình Vĩnh Nghiêm.
Chương trình nghệ thuật Nhà hát Tuồng Việt Nam: Màn sử thi “ Vĩnh Nghiêm cổ tự” gồm 4 chương:
Chương I: Về cõi Phật
Chương II: Miền đất học
Chương III: Vĩnh Nghiêm thời kỳ kháng chiến
Chương IV: Yên Dũng ngày mới
Buổi chiều: Từ 13h30’ - 17h00’: Khai mạc và tổ chức thi đấu giải vô địch Vật dân tộc, Vật tự do cấp tỉnh. Thuyết giảng Phật pháp
Buổi tối: Từ 19h30’ - 20h00’ Tổ chức các hoạt động giao lưu văn nghệ
Ngày 04/3/2023 (tức ngày 13 tháng Hai năm Quý Mão)
Từ 07h30’: Tiếp tục thi đấu giải vô địch Vật dân tộc, Vật tự do cấp tỉnh.
Khai mạc giải Kéo co mở rộng huyện
Tổ chức các trò chơi dân gian: bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt, đi cầu cần, nhảy bao bố
Thuyết giảng Phật pháp
-Tổ chức các hoạt động giao lưu văn nghệ
Ngày 05/3/2023 (tức ngày 14 tháng Hai năm Quý Mão)
Các nội dung chung kết: giải vô địch Vật dân tộc, Vật tự do cấp tỉnh; giải Kéo co mở rộng huyện
Tổ chức các trò chơi dân gian: bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt, đi cầu cần, nhảy bao bố
Bế mạc, trao giải các giải thi đấu thể thao cấp tỉnh, cấp huyện
Thuyết giảng Phật pháp
Từ chiều ngày 02/3/2023 đến 05/3/2023 (tức chiều ngày 11 đến 14 tháng Hai năm Quý Mão): Trưng bày, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm tiêu biểu của địa phương trong các lĩnh vực và các hình ảnh, tư liệu về những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương tại 18 gian trưng bày của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện.
Theo Ban tổ chức lễ hội, dự kiến Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm năm 2023 sẽ đón khoảng 150.000 lượt du khách. Để đảm bảo công tác tổ chức lễ hội diễn ra trang trọng, an toàn, tiết kiệm, khơi dậy truyền thống và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của nhân dân trong huyện, Ban tổ chức đã có sự phân công nhiệm vụ cụ thể, tổ chức tuyên truyền rộng rãi trước, trong và sau lễ hội.
Bên cạnh đó, huyện Yên Dũng cũng chủ động kết nối, phối hợp với chùa Bổ Đà (huyện Việt Yên) và Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử (huyện Sơn Động) để tạo thành vòng tròn kết nối du lịch tâm linh cho các du khách khi đến với Bắc Giang. Trước đó, từ ngày 1 - 6/2/2023 (tức từ ngày 11 - 16 tháng Giêng năm Quý Mão, đã diễn ra Tuần Văn hóa – Du lịch năm 2023 do UBND tỉnh Bắc Giang tổ chức. Đây là sự kiện văn hóa, du lịch cấp tỉnh nhằm quảng bá các giá trị văn hóa đặc sắc, nổi bật về tiềm năng du lịch của tỉnh, đặc biệt là không gian văn hóa Phật giáo Trúc Lâm vùng Tây Yên Tử với con đường Hoằng dương Phật pháp của các Phật tổ Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử. Trong khuôn khổ Tuần Văn hóa - Du lịch năm 2023 đã có 15 hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch hưởng ứng của các huyện, thành phố trong tỉnh. Điểm nhấn của sự kiện là chương trình "Đêm nhạc Phật", lễ rước mộc bản "Cư trần lạc đạo phú" từ chùa Vĩnh Nghiêm (Yên Dũng) lên chùa Thượng Tây Yên Tử (Sơn Động), lễ Khai hội Xuân Tây Yên Tử.
Chùa Vĩnh Nghiêm được coi là chốn tổ của thiền phái Trúc Lâm, trường Đại học Phật giáo đầu tiên ở Việt Nam. Đặc biệt, chùa lưu giữ được kho Mộc bản kinh Phật với 3.050 bản khắc ván chữ Hán được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
