Lịch sử Việt Nam (Từ tiền sử đến năm 2007) (Kỳ 17)

11/01/2023 06:09

Theo dõi trên

Trân trọng giới thiệu sách “Lịch sử Việt Nam (Từ tiền sử đến năm 2007)” của PGS TS Cao Văn Liên do NXB Thanh niên ấn hành.

Kỳ 17.

Nghe tin đạo quân Liễu Thăng bị tiêu diệt, đạo quân Mộc Thạnh hoảng loạn tháo chạy về nước. Quân ta dưới sự chỉ huy của các tướng Phạm Văn Xảo, Nguyễn Chích, Lê Trung truy kích tiêu diệt 2 vạn, băt sống  1.000 tên ở Lãnh Cầu, Đan Xá.

Chiến thắng Chi Lăng -Xương Giang đã đè bẹp ý chí xâm lược của quân xâm lược. Ngày 16 tháng 12 năm 1247, Vương Thông phải ký văn bản thề rút quân về nước, chấm dứt chiến tranh. Ngày 23 tháng 12 năm đó, 10 vạn quân Minh còn lại rút về nước. Ngày 3 tháng 1 năm 1428, đất nước sạch bóng quân thù.

ai-chi-langtw-1673341461.jpg
Ải Chi Lăng (Lạng Sơn)- Mồ chôn quân xâm lược Minh. Nguồn: Internet.

Khởi nghĩaLam sơn là một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, kết hợp chiến tranh vũ trang của nghĩa quân với sự nổi dậy giành quyền làm chủ ruộng đất của nhân dân. Cuộc chiến tranh giải phóng đã kết hợp khởi nghĩa vũ trang với đấu tranh chính trị,  binh vận và ngoại giao. Khởi nghĩa Lam sơn là một cuộc chiến tranh nhân dân rộng lớn nhất từ trước cho đến lúc đó, đã huy động, phát huy sức mạnh vĩ đại của dân tộc trong đấu tranh vũ trang, trong binh vận, trong sự nổi dậy như bão táp của nhân dân tiêu diệt lực lượng vũ trang, lật đổ chính quyền địch, hoàn thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc.

III-SỰ KHỦNG HOẢNG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VIỆT NAM VÀ CHIẾN TRANH NÔNG DÂN THẾ KỶ XVIII.                                                          

Qua 600 năm giành độc lập, chế độ phong kiến Việt Nam được xây dựng và phát triển toàn diện mà đỉnh cao là thời Lê Sơ thế kỷ XV. Bước vào thế kỷ XVI, chế độ phong kiến Việt Nam bắt đầu phản động, tha hoá. Xu hướng đi xuống của chế độ này được biểu hiện ở sự hủ bại, thối nát của giai cấp cầm quyền. Từ triều đình trung ương đến quan lại các cấp chính quyền địa phương đều mục ruỗng. Vua quan miệt mài trong các cuộc trác táng, truỵ lạc, xa xỉ và phè phởn, vung phí tiền bạc của nhà nước, của nhân dân. Vua Lê Uy Mục (1505-1509) được người đương thời gọi là vua quỉ, Vua Lê Tương Dực (1510-1516) được gọi là vua lợn. Bọn quí tộc đua nhau cướp đoạt ruộng đất của nông dân để xây cất cung điện, nhà cửa. Một chế độ độc đoán, chuyên quyền dẫn tới kẻ nào nắm quyền lực sẽ nắm được quyền cướp đoạt, chi phối kinh tế.  Đúng như F.Ăngghen nói: Quyền lực chính trị bản thân nó không sản sinh ra kinh tế nhưng nó có tác dụng cướp đoạt kinh tế. Vì lẽ đó bọn mọt dân ra sức mua quan bán tước, kiên quyết phải làm quan bằng mọi giá để cướp bóc, đục khoét nhân dân. Quyền lực có thể giúp cho bọn mọt dân có thể cướp đoạt được mọi thứ cũng là nguyên nhân dẫn tới cuộc đấu tranh khốc liệt trong nội bộ giai cấp cầm quyền để tranh giành quyền lực, dẫn tới xung đột, nội chiến giữa các tập đoàn phong kiến triền miên,  liên tục, gây tổn hại,  chết chóc,  đau thương khổ cực vô cùng tận cho nhân dân, phá hoại sự thống nhất đất nước .

Những năm 20 của thế kỷ XVI tập đoàn phong kiến mạnh nhất khi đó là họ Mạc thâu tóm hết quyền hành vào tay. Tháng 12 năm 1526, Mạc Đăng Dung giết vua Lê Chiêu Tông. Ngày 15 thánh 6 năm 1527 Mạc Đăng Dung buộc vua Lê Cung Hoàng phải nhường ngôi cho Dung, sau đó vua và hoàng thái hậu bị Dung giết chết. Khi đó Lê Cung Hoàng mới 21 tuổi,  ở ngôi được 5 năm.

Như vậy thời Lê Sơ kể từ lúc chiến thắng quân Minh, Lê Thái Tổ lên ngôi vua năm 1428 đến Lê Cung Hoàng trải qua 10 đời vua, trị vì 100 năm. [1]Thời Lê Sơ kết thúc mở ra những trang đen tối trong lịch sử phong kiếnViệt Nam. Thời kỳ thịnh trị chấm dứt, thời kỳ suy thoái, nội chiến bắt đầu với cục diện Nam-Bắc triều là biểu hiện đầu tiên. 10 đời vua thời Lê Sơ là :

1 . Lê Thái Tổ (1428-1433 )-5 năm

2 . Lê Thái Tông (1434-1442 )-8 năm

3 . Lê Nhân Tông (1443-1459 )-16 năm

4 . Lê Thánh Tông (1460-1497 )-37 năm

5 . Lê Hiến Tông (1497-1504 )-7 năm

6 . Lê Túc Tông (1504 )

7 . Lê Uy Mục (1505-1509 )-4 năm

8 . Lê Tương Dực (1510-1516 )-6 năm .

9 . Lê Chiêu Tông ( 1516-1522 )-6 năm

10 . Lê Cung Hoàng (1522-1527 )-5 năm

   Việc Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê chỉ vì quyền lợi ích kỷ của bản thân, của gia đình, dòng họ nên làm cho mâu thuẫn nội bộ giữa các tập đoàn phong kiến càng thêm gay gắt. Các tập đoàn phong kiến khác tìm cách chống đối nhà Mạc. Nguyễn Kim (quê ở Hà Trung, Thanh Hoá), một cựu thần nhà Lê đã tôn phò Lê Duy Ninh, con của Lê Chiêu Tông lên ngai vàng tức là Lê Trang Tông, thành lập Nam Triều ở vùng núi phía tây Thanh Hóa, giáp biên giới Lào -Việt. Với Lê Trang Tông, thời Lê Trung Hưng bắt đầu. Tháng 12 năm 1540, Nguyễn Kim kéo quân từ đất Lào đánh chiếm Nghệ An. Cuối năm 1543 Nam Triều chiếm Tây Đô (Thanh Hoá),  cuộc nội chiến Nam-Bắc Triều bắt đầu và kéo dài gần 60 năm (1533-1592). Trong gần 60 năm Nam-Bắc Triều đó đánh nhau 38 trận lớn nhỏ, có những trận quân số mỗi bên huy động lên 10 vạn người, tàn sát nhau khủng khiếp. Năm 1545 Nguyễn Kim kéo quân đến Ninh Bình thì bị nội quan nhà Mạc là Dương Chấp Nhất trá hàng đánh thuốc độc chết. Khi đó hai con trai của Nguyễn Kim còn nhỏ nên toàn bộ quyền lực ở Nam Triều vào tay con rể là Trịnh Kiểm (quê Vĩnh Lộc, Thanh Hoá ). Năm 1570 Trịnh Kiểm chết, con là Trịnh Tùng thay thế. Ngày 25 tháng .11 năm 1592 quân Trịnh phá tan quân Mạc ở Kim Thành, Thạch Hà (Hải Dương). Vua cuối cùng của nhà Mạc là Mạc Mậu Hợp bị giết chết. Nhà Mạc diệt vong. Từ Mạc Đăng Dung đến Mạc Mậu Hợp nhà Mạc trãi qua 5 đời vua, trị vì  62 năm[2].   

1 . Mạc Đăng Dung (1527-1529)-2 năm

2 . Mạc Đăng Doanh (1530-1540)-10 năm

3 . Mạc Phú Hải (1541-1546 )-5 năm

4 . Mạc Phú Nguyên (1546-1561)-15 năm

5.  Mạc Mậu Hợp (1562-1592) –30 năm       

Cục diện Nam-Bắc Triều kết thúc. Trịnh Tùng đem vua Lê về Thăng Long nhưng không trao chính quyền cho vua Lê mà biến triều đình nhà Lê thành hư vị. Trịnh Tùng buộc vua Lê phong cho mình làm Đô đốc nguyên suý Tổng quản quốc chính thượng phụ, tước Bình An Vương. Trịnh Tùng chỉ cho vua Lê thu thuế 1000 xã, 5000 quân túc vệ, 7 con voi và 20 chiếc thuyền rồng. Trịnh Tùng cho thiết lập một triều đình riêng-Phủ Chúa và một bộ máy hành chính riêng thâu tóm toàn bộ quyền lực vào tay. Cục diện Vua Lê-Chúa Trịnh manh nha từ thời Nam-Bắc triều bây giờ thành sự thực. Mâu thuẫn giữa hai tập đoàn phong kiến Lê -Trịnh thường bùng phát với xu hướng triều đình nhà Lê bị chèn ép, nhiều vua Lê bị chúa Trịnh giết hại. Năm 1572 Trịnh Tùng đã giết chết vua Lê Anh Tông (Lê Duy Bang) ở Lỗi Dương (Thanh Hoá) khi nhà vua mới 42 tuổi. Năm 1595 trước sự áp chế quá đáng của Trịnh Tùng, vua Lê Kính Tông mưu giết chúa Trịnh. Việc bại lộ, nhà vua bị Trịnh Tùng giết hại năm mới 32 tuổi. Từ đó các vua Lê đành nuốt hận nhưng phải hoàn toàn khuất phục.

Cục diện Nam-Bắc Triều chưa kết thúc thì mâu thuẫn trong các tập đoàn phong kiến Nam Triều Trịnh -Nguyễn đã bùng phát. Sau khi thâu tóm quyền hành vào tay, Nguyễn Uông (con cả Nguyễn Kim) chết trong chiến trận. Tương lai của Nguyễn Hoàng, em Nguyễn Uông bị đe doạ. Nghe theo lời Nguyễn Bỉnh Khiêm: “Hoành Sơn nhất đái,vạn đại dung thân” (một dải Hoành Sơn có thể dung thân muôn đời), Nguyễn Hoàng nhờ chị gái là Nguyễn  Thị Ngọc Bảo (vợ Trịnh Kiểm) xin Kiểm cho Hoàng vào trấn thủ đất Thuận Hoá. Trịnh Kiểm đồng ý. Năm 1558, Nguyễn Hoàng khi đó mới 34 tuổi được phong làm trấn thủ Thuận Hoá (ngày nay bao gồm Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam).

(Còn nữa)

CVL

------------------

[1] :Quỳnh Cư-đỗ đức Hùng: Các triều đại Việt Nam, sach đa dẫn, tr. 175-176.

Bạn đang đọc bài viết "Lịch sử Việt Nam (Từ tiền sử đến năm 2007) (Kỳ 17)" tại chuyên mục Nghiên cứu. | Hotline: 08.4646.0404 | Email: toasoan@vanhoavaphattrien.vn