Làng nghề Minh Khai nổi tiếng với những sản phẩm bún và miến độc đáo như miến sắn dây, miến đỗ xanh, bún khô, bún gạo, mang lại hương vị thơm ngon khó cưỡng ít nơi nào sánh kịp.
Bún gạo, bún khô được làm từ gạo tẻ, qua các công đoạn như xay, lọc, tráng, phơi, sấy, cắt… Bún gạo, bún khô có màu trắng, dẻo, thơm và dễ chế biến thành nhiều món ăn ngon, như bún chả, bún riêu, bún thang, bún mắm.
Bún gạo lứt của Minh Khai là một loại bún đặc biệt, được làm từ gạo lứt đỏ trồng theo hướng hữu cơ, có độ dai và mềm, vị ngọt nhẹ khi nhai kỹ. Bún gạo lứt có màu nâu sẫm tự nhiên, khác với bún gạo trắng thông thường. Bún gạo lứt có thể dùng để nấu nhiều món ăn như bún xào, bún nước, bún trộn, bún lẩu… với nhiều nguyên liệu khác nhau, tạo ra những món ăn ngon, bổ dưỡng và đậm đà hương vị quê hương. Bún gạo lứt cũng có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, như làm chậm quá trình lão hóa, phòng tránh nguy cơ ung thư và nhiều bệnh tật, giảm mỡ máu, giảm sự tích tụ các mảng bám động mạch và nguy cơ bệnh tim, điều chỉnh chức năng ruột, giảm các triệu chứng táo bón và viêm đại tràng, kiểm soát đường huyết tốt và giảm hàm lượng glucose trong máu, tăng cường khả năng kháng khuẩn, nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ phát triển các bệnh phổ biến như ung thư, bệnh tim và viêm khớp, duy trì cảm giác no trong một khoảng thời gian dài, hạn chế cảm giác thèm ăn, giảm thiểu lượng mỡ thừa trong cơ thể.
Nguyên vật liệu làm miến dong là củ dong riềng, được rửa sạch, gọt vỏ và xay nhuyễn. Bột củ dong riềng sau đó được lọc, lấy phần tinh khiết, khuấy thành hồ và tráng ra thành bánh.
Hộ sản xuất gia đình anh Phí Công Kiệt đầu tư hệ thống sấy miến hiện đại
Miến đỗ xanh có màu xanh nhạt, dai và ngon hơn so với miến dong thông thường. Miến đỗ xanh được làm từ bột đỗ xanh trộn với bột dong riềng, sau đó tráng thành bánh đa và cắt thành sợi miến. Miến đỗ xanh có thể dùng để nấu canh, xào hay làm món salad.
Miến sắn dây là một loại miến đặc biệt, được làm từ 100% bột sắn dây nguyên chất. Miến sắn dây được sản xuất theo phương pháp truyền thống, không sử dụng chất phụ gia độc hại, đã cho ra sản phẩm miến sắn dây sợi mỏng, mịn, rất dai, mùi thơm và vị ngọt đặc trưng của sắn dây. Miến sắn dây có màu trắng trong, khác với miến dong thông thường có màu vàng nhạt. Cách chế biến miến sắn dây cũng khá đơn giản, chỉ cần ngâm với nước ấm 5-7 phút, vớt ra để ráo trước khi nấu. Miến sắn dây có thể dùng để nấu canh, xào, trộn, lẩu, chè… với nhiều nguyên liệu khác nhau, tạo ra những món ăn ngon, bổ dưỡng và đậm đà hương vị quê hương.
Bún gạo lứt của cơ sở sản xuất Đỗ Danh Chí (Minh Khai) đạt OCOP 4 sao
Minh Khai không chỉ nổi tiếng với bún và miến, mà còn tự hào với nhiều sản phẩm khác như tinh bột sắn, tách vỏ đỗ xanh, và bánh kẹo. Mỗi sản phẩm đều là kết quả của sự đa dạng và sáng tạo.
Các sản phẩm bún và miến của Minh Khai không sử dụng các chất làm bóng, làm dai sợi như huỳnh quang, hàn the, sau khi được tráng ra được phơi nắng trên các phên tre ở giữa cánh đồng hoặc sử dụng hệ thống sấy hiện đại để đảm bảo độ khô và giữ được hương vị tự nhiên. Người làm nghề ở làng bún Minh Khai phải bắt đầu công việc từ rất sớm, thường là từ 4 giờ sáng, để đảm bảo sản phẩm mới được đưa ra lò, phơi nắng và giữ được độ tươi ngon cho sản phẩm.
Ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi Cục phát triển nông thôn Hà Nội, người chỉ đạo và theo sát hoạt động của các làng nghề, chỉ rõ: “Các hộ sản xuất ở Minh Khai tuân thủ các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, sử dụng máy móc hiện đại, bao bì sạch và có nhãn mác rõ ràng. Nhiều sản phẩm của làng nghề như bún gạo, bún gạo lứt, bún khô, miến đỗ xanh, miến sắn dây… đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao của TP. Hà Nội. Các hộ sản xuất cũng có ý thức bảo vệ môi trường, không xả nước thải ra môi trường, sử dụng các hệ thống xử lý nước thải sinh học và tái sử dụng nước trong sản xuất, sử dụng bao bì an toàn, vệ sinh thực phẩm theo quy định của Bộ Y tế, thể hiện cam kết với sản xuất sạch và bền vững”.
Quá trình sản xuất trước đây chủ yếu dựa vào sức người, nhưng nay, ngành nghề này đã phần lớn được cơ giới hóa, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Các loại máy móc công nghiệp phục vụ cho nhu cầu sản xuất bún, miến… như máy nấu bún, máy sấy miến, máy cắt miến, bún tự động, máy đóng gói bao bì… đã được Minh Khai trang bị và vận hành. Việc này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp giảm gánh nặng lao động cho người dân làng nghề.
Sự sáng tạo không ngừng với chất lượng sản phẩm đặc biệt, an toàn đã đưa sản phẩm của làng nghề Minh Khai đến với thị trường trong nước và thậm chí là thị trường nhiều quốc gia trên thế giới, như Hàn Quốc, Hà Lan, Nga…
Làng nghề Minh Khai đã đóng góp nhiều cho sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố, giúp tăng tỷ trọng công nghiệp dịch vụ và giảm tỷ trọng sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, làng nghề cũng gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu và cạnh tranh trên thị trường.
Để vượt qua những thách thức đó, làng nghề Minh Khai đã thực hiện một số giải pháp như sau: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị và công nghệ để nâng cao năng suất, chất lượng và an toàn thực phẩm của các sản phẩm làng nghề. Ví dụ, hộ sản xuất gia đình anh Phí Công Kiệt đã đầu tư hệ thống sấy miến hiện đại đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong sản xuất bún, miến. Tập hợp các hộ sản xuất thành Hiệp hội sản xuất bún miến của làng, để có sức mạnh đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau và phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc quản lý, giám sát và xử lý các vấn đề liên quan đến làng nghề. Xây dựng và bảo vệ thương hiệu cho các sản phẩm làng nghề, bằng cách đăng ký nhãn hiệu, bản quyền, nhận diện và đóng gói sản phẩm theo tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Ví dụ, các sản phẩm bún miến dong mang thương hiệu Trung Kiên của gia đình chị Nguyễn Thị Thuận đều là sản phẩm OCOP 4 sao của TP. Hà Nội. Kết hợp kinh tế làng nghề với du lịch sinh thái, khám phá nghề Việt, bằng cách tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa và nghề truyền thống của làng. Ví dụ, làng nghề Minh Khai đã tổ chức các hoạt động như tham quan, trải nghiệm, học hỏi, thưởng thức các sản phẩm làng nghề, tham gia các lễ hội, các hoạt động văn nghệ, thể thao…
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Chí nhấn mạnh: Để vượt lên tầm cao mới, làng nghề Minh Khai cần thực hiện một số giải pháp như sau: Thứ nhất, tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị và công nghệ để nâng cao năng suất, chất lượng và an toàn thực phẩm. Đồng thời, mở rộng diện áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm, như ISO, HACCP, VietGAP… để tăng cường uy tín và niềm tin của khách hàng. Thứ hai, phát huy vai trò của Hiệp hội sản xuất bún miến của làng, để có sức mạnh đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau và phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc quản lý, giám sát và xử lý các vấn đề liên quan đến làng nghề. Hiệp hội cũng có thể đóng vai trò là cầu nối giữa các hộ sản xuất và các đối tác kinh doanh, nhà phân phối, các tổ chức hỗ trợ kỹ thuật và tài chính. Thứ ba, tăng cường xây dựng và bảo vệ thương hiệu cho các sản phẩm làng nghề, bằng cách đăng ký nhãn hiệu, bản quyền, nhận diện và đóng gói sản phẩm theo tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Tăng cường hơn nữa quảng bá và tiếp thị các sản phẩm làng nghề thông qua các kênh truyền thông đại chúng, mạng xã hội, các triển lãm, hội chợ, các sự kiện văn hóa, du lịch… Thứ tư, mở rộng kết hợp kinh tế làng nghề với du lịch sinh thái, khám phá nghề Việt, bằng cách tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa và nghề truyền thống của làng. Các sản phẩm du lịch có thể bao gồm các hoạt động như tham quan, trải nghiệm, học hỏi, thưởng thức các sản phẩm làng nghề, tham gia các lễ hội, các hoạt động văn nghệ, thể thao… Đây là cách để tạo ra giá trị gia tăng cho các sản phẩm làng nghề, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của làng.
____________________________
Bài viết có sự phối hợp của Chi cục Phát triển nông thôn thành phố Hà Nội
