Điện Biên phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững

Sáng 17/03/2024, tại Điện Biên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Điện Biên phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững”.

Chủ trì Hội thảo có các đồng chí: TS. Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; PGS.TS. Trần Quốc Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên;  PGS.TS. Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật; đồng chí Lê Thành Đô, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên.

Phát biểu chỉ đạo Hội thảo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chỉ ra một số nhiệm vụ then chốt đối với việc phát triển du lịch của tỉnh Điện Biên, có thể kể đến như: Tiếp tục đẩy mạnh tăng trưởng nhanh lượng khách du lịch; chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng cao, mang đậm bản sắc vùng miền nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh và hiệu quả khai thác tài nguyên du lịch.

Điện Biên cũng cần tập trung vào các vấn đề môi trường, xã hội, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa vùng miền hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững.

Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Điện Biên: Phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững” là hoạt động khoa học có ý nghĩa nhằm triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị khóa XII về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; Nghị quyết số 03-NQ/TƯ, ngày 07/5/2021 của Tỉnh ủy Điện Biên về phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 345/QĐ-UBND, ngày 03/3/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên phê duyệt Đề án phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; thiết thực chào mừng kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954 - 07/5/2024), 115 năm thành lập tỉnh Điện Biên (10/10/1949 - 10/10/2024), Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên 2024.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong truyền thông, giao lưu văn hóa, du lịch đã và đang trở thành ngành kinh tế trọng điểm của đất nước, tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển các ngành và lĩnh vực khác, góp phần quan trọng hình thành cơ cấu kinh tế hiện đại. Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, du lịch là chiếc chìa khóa thúc đẩy nền kinh tế phát triển một cách đa dạng, đa phương hóa quốc gia, tác động mạnh mẽ đến GDP, ngân sách nhà nước, vốn đầu tư, công nghệ hiện đại, kim ngạch xuất khẩu và văn hóa đất nước. 

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch, như Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị khóa XII về phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với 5 quan điểm, 3 mục tiêu cơ bản và 8 nhiệm vụ. Quan điểm của Đảng thể hiện nhất quán “Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn” là định hướng chiến lược quan trọng để phát triển đất nước, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Chính phủ đã cụ thể hóa chủ trương đó bằng việc ban hành Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 với mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn và phát triển bền vững. Việt Nam trở thành điểm đến đặc biệt hấp dẫn, thuộc nhóm 30 quốc gia có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới; đóng góp trực tiếp vào GDP từ 15 - 17%.

Phó Thủ tướng mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà quản lý tập trung làm rõ tài nguyên, tiềm năng, lợi thế, thách thức đối với du lịch của Việt Nam và Điện Biên. Các giải pháp, nhiệm vụ tạo ra sự đột phá về sản phẩm chiến lược, mũi nhọn thể hiện được tính độc đáo, riêng biệt của du lịch Điện Biên trên thị trường du lịch.

"Điện Biên cần thu hút, mời gọi những nhà đầu tư, nhà thiết kế, tư vấn, lập quy hoạch, sắp xếp những tài nguyên du lịch còn tản mạn, phát lộ vẻ đẹp tiềm ẩn, tạo ra sự hấp dẫn, khác biệt", Phó Thủ tướng nói và cho rằng, cùng với các giá trị văn hoá, tự nhiên, chiến thắng Điện Biên Phủ là lợi thế rất lớn để quảng bá trên bản đồ du lịch thế giới bằng công nghệ số, chuyển đổi số…

Theo Phó Thủ tướng, chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy 5 châu, chấn động địa cầu là cảm hứng của nhiều nhà làm phim. Nhưng vấn đề đặt ra là cần phải làm thế nào để Điện Biên Phủ trở thành lựa chọn của các nhà làm phim khi sản xuất những bộ phim về chiến tranh, hòa bình, về những vấn đề lớn toàn cầu… Tương tự, việc có được những cuốn tiểu thuyết có giá trị về Điện Biên khiến nhiều người phải tìm kiếm đọc và nghiên cứu về văn hóa, lịch sử, chính trị... cũng là một cách hay để lan tỏa, quảng bá về Điện Biên.

Bên cạnh đó, với nguồn lực đầu tư còn hạn chế, Điện Biên cần tập trung đầu tư những công trình, dự án "ra tấm, ra món", phát triển trong sự tôn trọng, tôn vinh, bảo tồn giá trị văn hoá, tự nhiên.

Là địa phương địa đầu Tây Bắc của Tổ quốc, Điện Biên có vị trí quan trọng đặc biệt đối với vùng Trung du, miền núi Bắc Bộ và của cả nước trên nhiều lĩnh vực như: kinh tế, văn hóa, chính trị, quốc phòng và an ninh. Điện Biên có thiên nhiên hùng vĩ, thơ mộng; lịch sử hào hùng, văn hóa đặc sắc, khí hậu trong lành, là nơi hội tụ tinh hoa của vùng Tây Bắc. Đây là tiềm năng, thế mạnh quan trọng giúp Điện Biên vươn lên mạnh mẽ, bứt phá trong phát triển du lịch với nhiều sản phẩm du lịch đặc sắc, đặc biệt là trên các lĩnh vực, như du lịch lịch sử - tâm linh; du lịch văn hóa - sinh thái; du lịch nghỉ dưỡng, giải trí, chăm sóc sức khỏe…

Về du lịch lịch sử - tâm linh, Chiến thắng Điện Biên Phủ hào hùng để lại cho Điện Biên một quần thể di tích Chiến trường Điện Biên Phủ với 45 di tích thành phần, với các di tích nổi bật như Đồi A1, cầu Mường Thanh, Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ, Hầm De Castries, Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ... Những di tích lịch sử này hàng năm thu hút đông đảo du khách đến tham quan. Đây chính là điểm cốt lõi để Điện Biên quan tâm giữ gìn, bảo vệ, phát huy giá trị lịch sử và thu hút khách du lịch. Cùng với đó là các công trình: Đền thờ Liệt sĩ tại Chiến trường Điện Biên Phủ, Khu tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Sở Chỉ huy chiến dịch Mường Phăng, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Đền Hoàng Công Chất, các Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia A1, Him Lam, Độc Lập, Tông Khao... là những yếu tố vô cùng thuận lợi để Điện Biên khai thác tốt mảng du lịch lịch sử - tâm linh.

Về du lịch văn hóa - sinh thái, tính đến hết năm 2023, Điện Biên có 33 di tích văn hóa vật thể được xếp hạng (trong đó có 01 di tích quốc gia đặc biệt, 14 di tích cấp quốc gia, 18 di tích cấp tỉnh). Bên cạnh đó, Điện Biên cũng có: 18 di sản văn hóa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó 2 di sản được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (Di sản nghệ thuật xòe Thái và Di sản thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam). Đây là tiềm năng, lợi thế để du lịch “cất cánh”, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Ngoài lợi thế du lịch lịch sử - tâm linh, Điện Biên còn có thế mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, ẩm thực, du lịch khám phá... Điện Biên có 19 dân tộc anh em, mang nhiều giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, hấp dẫn về phong tục, tập quán, sản xuất, sinh hoạt, tín ngưỡng, các lễ hội truyền thống đang được bảo tồn, tôn vinh, phát triển, trở thành nét văn hóa đặc trưng như Lễ hội Hoa Ban, Lễ hội Thành Bản Phủ... Điện Biên cũng nổi tiếng với các danh thắng, hang động đẹp, như: Hồ Pá Khoang, hồ Huổi Phạ, động Pa Thơm, động Khó Chua La, động Pê Răng Ky, khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé, các điểm nước khoáng nóng: U Va và Hua Pe, cảnh quan lòng hồ Thủy điện Sơn La, đèo Pha Đin - một trong tứ đại đỉnh đèo nổi tiếng, hấp dẫn của vùng Tây Bắc; cao nguyên đá Tủa Chùa, A Pa Chải - ngã ba biên giới, điểm cực Tây của Tổ quốc...

Ông Lê Thành Đô, Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên khẳng định: “Với những tiềm năng, lợi thế to lớn, ngành du lịch tỉnh Điện Biên có nhiều cơ hội tăng trưởng, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Điện Biên đã và đang trở thành điểm du lịch hấp dẫn của khu vực Tây Bắc cũng như cả nước. Đặc biệt, địa phương là nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ”.

Tuy nhiên, ông Lê Thành Đô cũng cho biết, thực tiễn thời gian qua cho thấy, Điện Biên vẫn đang có những “điểm nghẽn” lớn khiến những tiềm năng về du lịch chưa được khai thác đúng giá trị và lợi thế. Do đó, cần có những giải pháp tháo gỡ khó khăn và phát huy mạnh mẽ hơn nữa tiềm năng của du lịch Điện Biên thời gian tới.

Với những tiềm năng, lợi thế to lớn, ngành du lịch Điện Biên có nhiều cơ hội tăng trưởng, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Điện Biên đã và đang trở thành điểm du lịch hấp dẫn của khu vực Tây Bắc và cả nước; là nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy, Điện Biên vẫn đang vướng những “điểm nghẽn” lớn khiến những tiềm năng về du lịch của Điện Biên chưa được khai thác đúng giá trị và lợi thế. Do đó, cần có những giải pháp tháo gỡ khó khăn và phát huy mạnh mẽ hơn nữa tiềm năng của du lịch Điện Biên thời gian tới.

Hội thảo khoa học quốc gia “Điện Biên phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững” được tổ chức là diễn đàn để các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia trong ngành du lịch phân tích, đánh giá tiềm năng du lịch, hiệu quả những nguồn lực phát triển du lịch trong tổng thể bức tranh kinh tế - xã hội của tỉnh Điện Biên; đánh giá những kết quả đạt được, làm rõ những “điểm nghẽn”, những “nút thắt” trong phát triển du lịch Điện Biên; dự báo những yếu tố tác động, trên cơ sở đó tìm ra các giải pháp phát huy và khai thác một cách hiệu quả những giá trị cốt lõi của Điện Biên để phát triển du lịch, thu hút và làm hài lòng khách du lịch, định hướng phát triển du lịch Điện Biên toàn diện, nhanh và bền vững.

Hơn 80 bài tham luận có chất lượng của các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học, chuyên gia từ các cơ quan, ban, ngành, các công ty, đơn vị lữ hành ở Trung ương và địa phương cùng các ý kiến thảo luận, trao đổi trực tiếp tại Hội thảo đã làm sáng rõ hơn những nội dung chính:

Một là, khẳng định và làm sâu sắc hơn cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch bền vững của Việt Nam và tỉnh Điện Biên, trong đó nhấn mạnh mục đích chính của phát triển du lịch bền vững là thực hiện ba trụ cột: Môi trường, văn hóa - xã hội và kinh tế để phát triển một cách đồng đều và hài hòa.

Hai là, phân tích, đánh giá sát, đúng thực trạng phát triển du lịch; tiềm năng, các điều kiện phát triển du lịch; các yếu tố tác động; những vấn đề đặt ra đối với phát triển du lịch bền vững của tỉnh Điện Biên.

Ba là, thảo luận, đề xuất phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch tỉnh Điện Biên theo hướng nhanh, bền vững từ nay đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Phấn đấu đến năm 2025, nâng tỷ trọng giá trị gia tăng các ngành dịch vụ du lịch chiếm khoảng 10% GRDP của tỉnh; đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng lượng khách bình quân đạt 15%/năm và tổng thu từ hoạt động du lịch tăng bình quân trên 14%/năm, như chỉ tiêu Nghị quyết số 03-NQ/TU, ngày 07/5/2021 của Tỉnh ủy Điện Biên về phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đề ra.

Các tham luận tập trung làm rõ, phân tích sâu, đánh giá sát, đúng thực trạng phát triển du lịch Điện Biên; các yếu tố tác động, cơ hội, thách thức; đề xuất phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển du lịch. Điện Biên cần phát huy vai trò của văn hóa, lịch sử trong phát triển du lịch; chú trọng xây dựng thương hiệu, xúc tiến quảng bá du lịch nói chung và du lịch văn hóa, lịch sử nói riêng một cách chuyên nghiệp, hiệu quả.

Tỉnh cũng cần xây dựng các sản phẩm du lịch trình diễn với các bản sắc, truyền thống văn hóa dân tộc; chú trọng sự khác biệt của sản phẩm du lịch, nhất là loại hình du lịch cộng đồng, hoạt động trải nghiệm thực tế tại các bản làng văn hóa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tạo lập môi trường du lịch thân thiện, an toàn, bảo đảm sự hài hòa giữa phát triển và bảo vệ môi trường tự nhiên, sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hóa…

Ghi nhận những đóng góp chất lượng, tâm huyết tại hội thảo, lãnh đạo tỉnh Điện Biên cho biết sẽ tiếp tục cụ thể vào các cơ chế, chính sách, định hướng phát triển du lịch Điện Biên theo hướng nhanh, bền vững từ nay đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. 

Hội thảo khoa học quốc gia “Điện Biên phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững” đóng vai trò quan trọng trong chuỗi sự kiện Năm Du lịch quốc gia 2024, là hội thảo có tính chuyên môn cao và mang tính định hướng về phát triển du lịch cho tỉnh Điện Biên trong giai đoạn tới. Kết quả của Hội thảo sẽ góp phần tiếp tục triển khai có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển du lịch nói chung cũng như khai thác các tiềm năng, phát triển lợi thế du lịch bền vững tại tỉnh Điện Biên nói riêng.