Hà Nội: Gặp mặt nghệ nhân và những người có nhiều đóng góp trong công tác Bảo tồn phát huy Văn hóa các dân tộc thiểu số khu vực phía Bắc 2022

Tham dự hội nghị có Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hoàng Thị Hạnh và Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực đồng chủ trì hội nghị. Thiếu tướng Phùng Quốc Tuấn, Phó Chính ủy Bộ đội Biên phòng dự hội nghị và  các nghệ nhân có đóng góp nổi bật, tiêu biểu trong công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đến từ 17 tỉnh phía Bắc và các nghệ nhân đang sinh sống tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội nghị, bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh, hoạt động giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa các nghệ nhân, người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn văn hóa truyền thống được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thường niên chính là dịp để cổ vũ, khích lệ những cá nhân tiêu biểu có nhiều thành tích rất đáng tự hào về công tác lưu giữ, trao truyền các giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống. Những đóng góp của nghệ nhân góp phần to lớn để văn hóa các dân tộc thiểu số không bị mai một, mà mãi là dòng chảy không ngừng trong nền văn hóa Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Hải Nhung cũng bày tỏ mong muốn, thông qua hội nghị các nghệ nhân, đại biểu đề xuất, góp ý các giải pháp thiết thực, phù hợp thực tế với đời sống đồng bào dân tộc thiểu số trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Từ đó xây dựng nội dung, đề xuất các giải pháp bảo tồn cụ thể, thiết thực, từng bước có cơ chế chính sách đặc thù để bảo tồn văn hóa các dân tộc, nhằm giữ gìn và phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa dân tộc tránh nguy cơ bị mai một, mất bản sắc.

Tại hội nghị, nhiều giải pháp, sáng kiến đã được đưa ra, như: Cần xác định rõ các nội dung, hình thức, giải pháp bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trong đời sống cộng đồng và đời sống xã hội; có những chủ trương, chính sách đầu tư cho lĩnh vực văn hóa đồng bào các dân tộc thiểu số nói chung và chính sách đặc thù để bảo tồn khẩn cấp văn hóa của các dân tộc thiểu số nói riêng; cần thống nhất đưa mục tiêu nhiệm vụ bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số đặc biệt là văn hóa các dân tộc ít người vào Nghị quyết vào các cấp ủy Đảng, kế hoạch chính quyền địa phương; xác định cơ chế đặc thù riêng để bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc thiểu số từ trung ương đến địa phương cơ sở…

Các đại biểu đã nghe nhiều ý kiến đóng góp của các già làng, trưởng bản, người có uy tín của các dân tộc khu vực phía Bắc chia sẻ quá trình lưu giữ những giá trị văn hóa, bản sắc của các dân tộc. Đa số các đại biểu đều trăn trở với việc làm thế nào để bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc, vận động và truyền dạy cho thế hệ trẻ để tiếp nối truyền thống của cha ông và đề nghị Nhà nước cần có những cơ chế chính sách thích hợp để thúc đẩy việc bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc hiệu quả hơn.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Bích Thủy cho biết, hiện các dân tộc thiểu số ở vùng miền núi phía Bắc còn nhiều khó khăn, chủ yếu sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại không thuận tiện, nên khả năng tự bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống còn nhiều hạn chế. Mặt khác, tác động của quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng cũng làm cho các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào đối diện với nhiều thách thức. Trước thực tế này, những năm qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch luôn coi trọng và phát huy vai trò của người dân - chủ thể của hoạt động văn hóa trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc ở các làng, bản dân tộc thiểu số ở các địa phương, góp phần nâng cao thực hành và hưởng thụ văn hóa cho đồng bào các dân tộc.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng thường xuyên phối hợp với các cấp, ngành, địa phương tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa mang tính chất vùng, miền như: Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ..; Ngày hội văn hóa dân tộc Mông, dân tộc Mường, dân tộc Thái; dân tộc Hoa, dân tộc Chăm, dân tộc Khơ me Nam Bộ; giao lưu văn hóa nghệ thuật tuyến biên giới Việt Nam - Lào... đã góp phần tôn vinh các giá trị văn hóa của cộng đồng các dân tộc, tăng cường củng cố khối đại đoàn kết giữa các dân tộc, các địa phương trong cả nước, tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc chung tay giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa và truyền thống tốt đẹp của các dân tộc, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng.

Bên cạnh đó là đẩy mạnh việc giáo dục, tuyên truyền cho thế hệ trẻ về tiếng nói của dân tộc mình; tạo điều kiện về kinh phí cho các nghệ nhân truyền dạy cho lớp trẻ biết về những phong tục truyền thống, những làn điệu dân ca, động viên lớp trẻ tham gia gìn giữ, bảo tồn di sản văn hóa của đồng bào các dân tộc.

Hiện nay các dân tộc thiểu số ở vùng núi phía Bắc còn nhiều khó khăn, dân cư sinh sống chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại không thuận tiện, đời sống kinh tế còn khó khăn nên khả năng tự bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống của đồng bào còn nhiều hạn chế, kéo theo nguy cơ bị phai nhạt mất dần bản sắc văn hóa truyền thống.
Trong khi đó, sự tiếp thu văn hóa, tri thức mới của lớp trẻ bên cạnh sự tích cực vẫn còn có nhiều hiện tượng, trường hợp do thiếu định hướng, thiếu các điều kiện cần thiết để thực hành văn hóa đã làm cho văn hóa truyền thống của các dân tộc ngày càng bị mai một xu hướng lãng quên và xa rời bản sắc văn hóa ngày càng trở nên sâu sắc, nhất là ở các cộng đồng của dân số rất ít người. Mặt khác do tác động của quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới về kinh tế - văn hóa cũng làm cho các giá trị truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số đối diện với nhiều thách thức.
Trước những thách thức đó, nhiều năm qua thực hiện sự chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc, Bộ VH,TT&DL luôn coi trọng và phát huy vai trò của người dân, các nghệ nhân - chủ thể của hoạt động văn hóa trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc ở các làng, bản dân tộc thiểu số ở các địa phương, từ đó góp phần nâng cao thực hành và hưởng thụ văn hóa cho đồng bào các dân tộc.

Kết luận hội nghị, Thứ trường Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy nhấn mạnh: “Trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến vấn đề bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số. Có thể khẳng định, mỗi dân tộc trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị truyền thống quý giá, đặc trưng riêng. Các nghệ nhân, già làng, trưởng bản vùng dân tộc thiểu số chính là những hạt nhân, là đầu tàu gương mẫu, có vị trí và đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giữ gìn, vận động và trao truyền cho con em mình, đồng bào mình bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc”.

Bà Trịnh Thị Thủy cũng cảm ơn các nghệ nhân đã gác lại các công việc cá nhân và gia đình, khắc phục đường sá xa xôi, về Ngôi nhà chung của cộng đồng 54 dân tộc anh em vừa để báo cáo những thành tích trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc vừa được giao lưu trao đổi và học tập kinh nghiệm, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc ngày càng hiệu quả trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Hoạt động giao lưu trao đổi kinh nghiệm giữa các nghệ nhân người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn văn hóa truyền thống được bộ văn hóa thể thao và du lịch tổ chức thường niên chính là dịp để cổ vũ khích lệ những cá nhân tiêu biểu có nhiều thành tích rất đáng tự hào về công tác lưu giữ trao truyền các giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống những đóng góp của nghệ nhân có mặt tại buổi gặp hôm nay góp phần to lớn để văn hóa các dân tộc thiểu số không bị mai một mà mãi là dòng chảy không ngừng trong nền văn hóa Việt Nam.