Hà Nội: Múa rối nước thu nhỏ của nghệ nhân Phan Thanh Liêm tái hấp dẫn du khách

Chủ của ngôi nhà và những tích trò múa rối đó là nghệ nhân Phan Thanh Liêm, người đang góp phần bảo tồn và phát huy giá trị múa rối truyền thống bằng cách riêng của mình.

Du khách đến sân khấu múa rối nước thu nhỏ của nghệ nhân Phan Thanh Liêm đều thể hiện sự hào hứng, bởi những con rối và đạo cụ được chủ nhân bày biện như một không gian nghệ thuật sắp đặt. Nối những bậc cầu thang vào tầng 2 không khác gì một bảo tàng nghệ thuật múa rối thu nhỏ, có con rối được chế tác từ thời ông cha (dòng họ Phan, gốc ở huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, có 7 đời làm múa rối) để lại và những con rối do nghệ nhân Phan Thanh Liêm làm ra. Tại đây, du khách được nghe nghệ nhân nói chuyện về truyền thống nghệ thuật múa rối nước, về giá trị của những con rối...
Tầng 4 của ngôi nhà là một rạp múa rối nước mini với sức chứa khoảng 16 người. Khách đến với rạp mini của nghệ sĩ Phan Thanh Liêm từ những người già cho đến người trẻ. Từ những người du lịch phượt cho đến những giáo sư, tiến sĩ ở các trường đại học trên thế giới.

Mô hình sân khấu nhỏ này được nghệ nhân Phan Thanh Liêm mày mò thiết kế từ những năm 1990. Đến năm 2000, sân khấu rối nước mini “made in Phan Thanh Liêm” ra đời và đến năm 2001 ra mắt khán giả lần đầu tiên. Sân khấu nhỏ nhưng vẫn giữ nguyên được những yếu tố cơ bản của sân khấu rối nước truyền thống, gọn nhẹ, cơ động hơn nhiều: Toàn bộ thủy đình và bể nước chỉ rộng hơn vài m2, chứa khoảng 2-3m3 nước, con rối cao nhất chỉ 20cm và chỉ cần một người biểu diễn. Tất cả sân khấu, đạo cụ có thể tháo lắp dễ dàng trong khoảng thời gian ngắn và có thể xếp trong một chiếc hòm nhỏ, đèo gọn gàng trên xe máy.

Từ sân khấu nhỏ ở đường Xã Đàn, nghệ nhân Phan Thanh Liêm năm 2017 đã mở rộng thêm một sân khấu thu nhỏ nữa trong ngôi nhà của gia đình ở số 22, ngõ 145 đường Thạch Bàn, quận Long Biên Hà Nội. Sau thời gian ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khách nước ngoài dần trở lại Việt Nam và họ tìm đến sân khấu của nghệ nhân Phan Thanh Liêm. Có những hôm nghệ nhân Phan Thanh Liêm diễn 5-6 suất. Sân khấu ở Khâm Thiên có sức chứa ít người, còn ở Thạch Bàn đáp ứng được 40 khán giả. "Do nhu cầu của khách đặt xem, cả gia đình tôi tham gia biểu diễn phục vụ. Tôi cũng truyền dạy cho các bạn trẻ, cộng tác viên để có thể diễn liên tục, giữ chân du khách”, nghệ nhân Phan Thanh Liêm chia sẻ.

Không chỉ biểu diễn, nghệ sỹ Phan Thanh Liêm còn trò chuyện, giới thiệu lịch sử và những đặc trưng văn hóa của đất nước, con người Việt Nam ẩn sau những tích trò. Du khách sau khi xem xong màn trình diễn, có thể lội xuống nước, cùng người nghệ sỹ thử điều khiển các con rối, sự đối thoại gần gũi ấy đã đem lại những trải nghiệm thú vị và khó quên cho họ.

Với sân khấu rối nước thu nhỏ cơ động, nghệ nhân Phan Thanh Liêm không chỉ dễ dàng đi biểu diễn phục vụ các em nhỏ ở vùng sâu, vùng xa mà còn liên tục mang đi nước ngoài, tới các quốc gia lưu diễn cả tháng trời, như: Canada, Anh, Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Những chuyến lưu diễn kéo dài hàng tháng ở các nước của Phan Thanh Liêm đã góp phần không nhỏ trong việc giới thiệu và quảng bá văn hóa truyền thống Việt Nam với bạn bè thế giới.

V.X.B