Goncourt, giải thưởng lâu đời nhất của Pháp, là niềm mơ ước của các nhà văn, tiểu thuyết gia, đồng thời các tác phẩm đạt giải cũng luôn nhận được sự quan tâm của đông đảo độc giả.
Là giải thưởng văn học danh giá với tuổi đời 120 năm, giải Goncourt được sáng lập để trao thường niên cho tác phẩm văn xuôi xuất sắc nhất trong năm. Ở Việt Nam đã có rất nhiều tác phẩm Goncourt được xuất bản, có thể kể đến Dưới bóng những cô gái đương hoa (Marcel Proust), Rễ trời (Romain Gary), Người tình (Marguerite Duras), Hẹn gặp lại trên kia (Pierre Lemaitre)…
Tháng 8/2022, Nhã Nam sẽ giới thiệu đến bạn đọc tác phẩm đạt giải Goncourt năm 2019, Không ai sống giống ai trong cuộc đời này của nhà văn Jean-Paul Dubois, một cuốn sách đào sâu vào số phận nghiệt ngã của con người, với nỗi niềm tuyệt vọng rất đỗi dịu dàng.
Không ai sống giống ai trong cuộc đời này kể về cuộc đời nhiều thăng trầm của Paul Hansen với hai mạch kể đan xen: cuộc sống hằng ngày tại nhà tù, và quá khứ từ thời ấu thơ cho đến khi anh bị kết án. Bằng lối dẫn dắt tuyệt vời và lôi cuốn, Paul Hasen đưa độc giả lần hồi lại cuộc đời mình với những tình cảnh thay đổi vô biên và những trớ trêu cuốn anh vào cảnh ngục tù tăm tối.
Cuốn sách, ngay từ cái tên của nó, hứa hẹn khẳng định tính tương đối của những quan điểm cố hữu về cuộc đời và số phận nghiệt ngã của con người.
Tiểu thuyết bắt đầu với cảnh buồng giam rộng sáu mét vuông, kéo độc giả vào những thứ tầm thường của nhà tù. Cái lạnh ẩm ướt ngấm vào da thịt, những tiếng la hét, cảnh giết chóc giữa các tù nhân hay cảnh chung đụng với bạn cùng buồng giam… Đó là nhà tù nơi người ta không gọi họ bằng tên, nơi người ta đối xử với họ như với lũ gia súc trong trang trại. Dẫu vậy, giữa bức tranh sặc mùi xú uế ấy của nhà tù, giọng kể của Hansen lại đan xen đôi chút hài hước, được thể hiện qua những câu chuyện về người bạn cùng phòng, Patrick Horton. Ở gã có sự pha trộn giữa bản tính hung bạo và ngây thơ, một kẻ sẵn sàng “chẻ làm đôi” những ai làm hắn bực mình nhưng lại sợ chuột và tiếng kéo cắt tóc.
Mạch truyện quá khứ được kể đan xen vào hiện thực, mở đầu là cuộc hôn phối kỳ lạ giữa cha mẹ Hansen, một mục sư đạo Tin lành người Đan Mạch và một chủ rạp phim người Pháp. Những bộ phim khiêu dâm được trình chiếu đã đẩy hôn nhân của họ đến bờ đổ vỡ, Hansen theo cha đến Canada và bắt đầu làm công nhân xây dựng. Sau cái chết của người cha, Hansen tìm được bến đỗ cuộc đời với công việc bảo vệ kiêm quản gia ở tòa nhà L’Excelsior bên Winona, người phụ nữ của đời anh, và chú chó Nouk. Thế giới lý tưởng được xây đắp từ tình yêu của họ sụp đổ khi Winona qua đời trong một vụ tai nạn máy bay và sự xuất hiện của gã quản lý tòa nhà mới hách dịch. Tất thảy những gì Hansen kìm nén đã bùng nổ và anh nhận án tù hai năm sau khi tấn công gã này.
Xuyên suốt cuộc đời kỳ lạ ấy, độc giả trở đi trở lại giữa những tình huống từ đau khổ đến thân quen, giữa những tầm thường và những phát hiện rực rỡ.
Tiểu thuyết của Jean-Paul Dubois có một đặc trưng dễ thấy, đó là lối miêu tả tỉ mỉ về thực tế đời thường. Ông còn say mê mô tả cấu tạo các loại đàn, các động cơ từ xe hơi đến máy bay, những chiếc máy cắt cỏ hay cả hệ thống sưởi của tòa nhà… Cùng với đó là ngòi bút vô cùng tinh tế, luôn thường trực nỗi u buồn xen cả vui tươi, tất cả đã biến Không ai sống giống ai trong cuộc đời này thành một biên niên sử về cuộc đời nhỏ bé của Hansen.
Kể về cuộc đời kỳ lạ của một phạm nhân, Không ai sống giống ai trong cuộc đời nàylà một trong những tác phẩm đẹp nhất của Jean-Paul Dubois. Sự dịu dàng lẫn mỉa mai của nhà văn đã mang đến một làn gió tươi mát giữa cái nền văn học bão hòa đầy những câu chuyện mang tính châm ngôn, giảng đạo. Cuốn sách như “một ly cocktail pha trộn giữa hài hước, thông minh và cảm xúc được phục vụ với sự lịch thiệp đầy thư thái”, theo nhận xét của báo Figaro.
Jean-Paul Dubois sinh năm 1950 tại Toulouse, Pháp. Ông theo học ngành xã hội học rồi trở thành nhà báo. Ban đầu ông viết cho mục thể thao trên tờ Sud Ouest, rồi đầu quân cho tờ Matin de Paris, sau đó trở thành phóng viên của tuần san Nouvel Observateur. Ông đã xuất bản khoảng hai mươi tiểu thuyết, một tiểu luận, hai tập truyện ngắn và hai tuyển tập các bài báo. Ông từng giành được nhiều giải thưởng quan trọng, trong đó phải kể đến giải Goncourt năm 2019 dành cho tiểu thuyết Không ai sống giống ai trong cuộc đời này.
