Biểu diễn văn nghệ tại Lễ hội
Ông Nguyễn Thành Phụng, Trưởng ban Bảo vệ di tích danh thắng núi Bình San, cho biết, họ Mạc mà trước hết là Mạc Cửu là người đặt nền móng đầu tiên để xây dựng nên trấn Hà Tiên xưa và đã có công mở rộng đất đai, mở mang phố, chợ, tổ chức buôn bán giao thương, chăm lo sự nghiệp giáo dục. Trải qua 300 năm khai mở, cộng đồng 03 dân tộc anh em Kinh - Hoa - Khmer luôn đoàn kết gắn bó để xây dựng và bảo vệ quê hương.
Trong khuôn khổ lễ giỗ Đức Khai trấn Mạc Cửu, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP. Hà Tiên tổ chức nhiều hoạt động văn nghệ, thể thao, như: Giải kéo co khổng lồ Hà Tiên năm 2023, cờ tướng mở rộng; giải cầu lông TP. Hà Tiên lần thứ I; bóng chuyền bãi biển nữ Đại hội thể thao đồng bằng sông Cửu Long lần thứ IX - Hậu Giang. Trò chơi dân gian: Ném vòng, nhảy bao bố, đập trúm tre, bịt mắt bắt vịt; trưng bày, triển lãm ảnh về Hà Tiên xưa và nay.
Điểm nổi bật của Lễ hội năm nay là chương trình Hội chợ thương mại tổng hợp năm 2023 diễn ra từ ngày 10/7 - 18/7/2023 tại Khu chợ đêm Tp.Hà Tiên.
Từ những năm đầu của thế kỷ 18, Mạc Cửu tha hương để lập nghiệp, ông dừng chân tại mảnh đất Hà Tiên (Trước đó gọi là Phương Thành)- vùng đất sở hữu vị trí thông thương, phong cách hữu tình, vì vậy, ông quyết định dừng lại nơi đây để lập nghiệp, khai hoang mở đất. Sau đó, ông thuần phục chúa Nguyễn sáp nhập mảnh đất này vào nước Đại Việt vào năm 1708. Sự kiện này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hình thành nên bờ cõi nước ta hiện nay.
Sau khi Mạc Cửu qua đời, vua nhà Nguyễn đã truy phong cho ông tước vị là “Khai trấn Thượng Trụ Quốc, Đại tướng quân Vũ nghị ông”. Sau đó, nhà vua cho người dân thuộc xã Mỹ Đức, thị trấn Hà Tiên lập đền thờ phụng. Đến thời vua Minh Mạng, Người đã ban sắc truy phong thêm tước vị cho Mạc Cửu với tên gọi là Thụ công – Thuận nghĩa – Trung đẳng thần.
Lễ hội Đức khai trấn Mạc Cửu cũng ra đời từ đó, đây là hoạt động thường niên được tổ chức nhằm ghi nhớ công lao của Mạc Cửu - người đã có công khai phá nên mảnh đất Hà Tiên. Đây là lễ hội lớn và là nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của nhân dân thành phố Hà Tiên, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, ý nghĩa nhân văn, đậm nét văn hóa của dân tộc Việt Nam. Bên cạnh đó, lễ hội còn có ý nghĩa nhắc nhở người dân về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, giữ gìn quê hương.
