Bảo tồn các giá trị di sản văn hóa gắn với giữ gìn và phát triển nguồn tài nguyên du lịch của tỉnh
Cuộc hợp nhất lịch sử đã biến những mảnh ghép riêng lẻ đó thành một bức tranh du lịch tổng thể, đa sắc màu và vô cùng hấp dẫn. Du khách đến với Phú Thọ có thể thiết kế những tour du lịch kết hợp độc đáo: buổi sáng hành hương về Đền Hùng để tri ân công đức các Vua Hùng, tìm về cội nguồn dân tộc; buổi chiều thư thái du thuyền trên lòng hồ Hòa Bình hùng vĩ; và buổi tối tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ tại khu nghỉ dưỡng trên đỉnh Tam Đảo.
Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Dương Hoàng Hương, tỉnh Phú Thọ có nhiều di tích, di sản văn hóa Quốc gia, được đánh giá là “vùng đất vàng” cho phát triển du lịch với Ngành văn hóa đặc biệt quan tâm chỉ đạo công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, các di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh được nhận diện, kiểm kê, công bố, làm cơ sở cho việc xây dựng và triển khai kế hoạch đầu tư bảo tồn và phát huy giá trị.
Tính đến tháng 7 năm 2025, tỉnh Phú Thọ có 2.778 di tích; trong đó, có 979 di tích được xếp hạng: 06 di tích quốc gia đặc biệt, 176 di tích cấp quốc gia, 797 di tích cấp tỉnh; 06 Bảo vật quốc gia; cùng hàng nghìn di vật, cổ vật được lưu giữ tại các bảo tàng và các di tích lịch sử, văn hóa của tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh Phú Thọ có gần 2.000 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó, có 02 Di sản được UNESCO ghi danh; 03 di sản là vùng lan tỏa trong hồ sơ đa quốc gia; 41 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Trong giai đoạn 2021 - 2025, có gần 250 lượt di tích được tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp; hơn 40 di sản văn hóa phi vật thể được bảo tồn, phục dựng. Tổng nguồn lực đầu tư là: 1.100 tỷ đồng. Khu Di tích lịch sử Đền Hùng là không gian văn hóa thiêng liêng của dân tộc cùng với hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” và “Hát Xoan Phú Thọ” là điểm nhấn để Phú Thọ xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù. Tỉnh Phú Thọ đã và đang thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản, nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch, đẩy mạnh quảng bá, liên kết để phát triển du lịch.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong 9 tháng đầu năm 2025, bức tranh du lịch Phú Thọ bừng sáng với những con số đầy ấn tượng. Tỉnh đã đón 3,65 triệu lượt khách lưu trú, trong đó có 95 nghìn lượt khách quốc tế. Tổng doanh thu từ các hoạt động dịch vụ du lịch đạt gần 12 nghìn tỷ đồng, một con số đáng mơ ước, cho thấy du lịch đang dần trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn thực sự. Những con số trên cho thấy hoạt động du lịch của tỉnh Phú Thọ có nhiều khởi sắc tích cực, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Những năm qua, xác định bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa đóng vai trò quan trọng trong phát triển văn hóa, du lịch nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung, tỉnh đã có nhiều chủ trương, chính sách, quan điểm nhất quán, xuyên suốt trong công tác quy hoạch, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa. Nhiều di tích được quy hoạch, tu bổ, tôn tạo, trở thành những sản phẩm du lịch - văn hóa đặc trưng, tạo ra những điểm, tuyến du lịch thu hút du khách trong và ngoài nước.
Không chỉ chú trọng bảo tồn, tôn tạo các di tích mà tỉnh và các địa phương còn triển khai nhiều giải pháp giữ gìn văn hóa phi vật thể . Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể tiếp tục được đầu tư bảo tồn và phát huy. Việc hoàn thiện hồ sơ 4 di sản đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và đặc biệt là trình UNESCO hồ sơ Mo Mường đề nghị công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, không chỉ là niềm tự hào mà còn tạo ra những sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo, có một không hai.
Phú Thọ thúc đẩy phát triển du lịch về với cội nguồn
Sau khi sáp nhập, tỉnh Phú Thọ mới mang trong mình 3 mạch nguồn văn hóa - lịch sử - sinh thái đặc sắc, là nơi hội tụ của di sản văn hóa thời đại Hùng Vương linh thiêng, đô thị công nghiệp hiện đại và không gian du lịch sinh thái bản địa nguyên sơ. Đây là cơ hội để mở ra một không gian phát triển mới có tính liên kết cao và giàu tiềm năng, là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch. Đây cũng chính là nền tảng, cơ hội để tái cấu trúc sản phẩm, mở rộng thị trường, tăng cường liên kết vùng, định vị thương hiệu Du lịch Phú Thọ, xây dựng Phú Thọ trở thành điểm đến hấp dẫn, an toàn, thân thiện và bản sắc trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc, thúc đẩy Du lịch Phú Thọ từng bước phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.
Hoạt động du lịch đạt kết quả khả quan, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế chung của tỉnh và tạo việc làm cho người lao động. Hiện nay, tỉnh Phú Thọ có 02 khu du lịch quốc gia (Khu Di tích lịch sử Đền Hùng, Khu Du lịch Tam Đảo), 01 khu du lịch cấp tỉnh, 15 điểm du lịch cấp tỉnh đã được công nhận; 1.520 cơ sở lưu trú với hơn 20.000 buồng phòng, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của du khách, trong đó có 182 khách sạn (9 khách sạn từ 4 - 5 sao); có 94 doanh nghiệp kinh doanh lữ hành. Các cơ sở lưu trú, kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh được đầu tư, nâng cấp, chất lượng dịch vụ được tiếp tục từng bước nâng cao, mang lại sự hài lòng cho khách du lịch.
Năm 2025, toàn tỉnh ước đón 14,5 triệu lượt khách, trong đó khách lưu trú: 4,5 triệu lượt. Tổng thu từ khách du lịch: 14.800 tỷ đồng. Ngành tiếp tục chỉ đạo tăng cường đầu tư, hỗ trợ cơ sở vật chất cho các điểm du lịch văn hóa, khai thác, phát huy hiệu quả giá trị các di sản văn hóa phi vật đại diện của nhân loại được UNESCO ghi danh, các giá trị di sản văn hóa tiêu biểu để xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của tỉnh; tích cực tổ chức các sự kiện 45 văn hóa - du lịch, lễ hội, festival...; đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động thông tin quảng bá, xúc tiến du lịch; các hoạt động quảng bá, kích cầu du lịch; tăng cường công tác liên kết hợp tác phát triển du lịch... nhằm thúc đẩy du lịch phát triển, tạo đà cho phát triển kinh tế chung của tỉnh, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Các cơ sở lưu trú, kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh được đầu tư, nâng cấp, chất lượng dịch vụ được tiếp tục từng bước nâng cao, mang lại sự hài lòng cho khách du lịch.
Công tác quản lý Nhà nước về du lịch được triển khai đồng bộ, hiệu quả trên nhiều phương diện, góp phần quan trọng định hướng, điều tiết phát triển ngành du lịch của tỉnh trong bối cảnh mới. Đồng thời, tăng cường thực hiện hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị lữ hành thực hiện đúng quy định pháp luật về kinh doanh lữ hành; nghiêm cấm các đơn vị kinh doanh trái phép và cam kết nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo an toàn cho du khách. Các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch thực hiện các công tác phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong lĩnh vực du lịch; khuyến khích phát triển các tour du lịch nội tỉnh nhằm thu hút khách đến tham quan, trải nghiệm.
Xác định hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch là một trong những nhiệm vụ quan trọng, ngành Du lịch tỉnh đã tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, quảng bá du lịch trên Cổng Du lịch thông minh và các trang thông tin điện tử và các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, Tiktok, Youtube.
Bên cạnh đó, tổ chức thành công các sự kiện: “Sắc màu Du lịch Đất Tổ - Phú Thọ năm 2025” thu hút gần 200.000 du khách tham gia và giới thiệu các sản phẩm du lịch, ẩm thực, văn hóa, sản phẩm OCOP; Ngày hội Du lịch Xuân 2025 với chủ đề “Vĩnh Phúc - Sắc xuân hội tụ”; tổ chức hơn 20 đoàn khảo sát du lịch, bao gồm các đoàn Prestrip, Famtrip, đoàn khách quốc tế và các đoàn khảo sát do các công ty lữ hành quốc tế như VIETCONE Travel và Pandaw tổ chức, đóng góp vào việc khảo sát và xây dựng các chương trình du lịch cho khách quốc tế.
Ngành Du lịch tỉnh cũng đã tích cực tham gia vào các hoạt động liên kết hợp tác phát triển du lịch, đặc biệt là trong khuôn khổ chương trình hợp tác du lịch giữa 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng và thành phố Hồ Chí Minh. Tích cực tham gia các sự kiện như: Lễ hội Hoa Ban Điện Biên, Chương trình “Năm Du lịch Quốc gia - Huế 2025”… Phối hợp, hỗ trợ Bảo tàng Hùng Vương xây dựng sản phẩm du lịch trải nghiệm tại Bảo tàng Hùng Vương, góp phần tạo ra các chương trình du lịch đa dạng, đáp ứng nhu cầu của các nhóm khách cao cấp và thúc đẩy sự phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ. Khảo sát, làm mới sản phẩm du lịch tại địa phương, trọng tâm là du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng ven hồ, trải nghiệm văn hóa tại các điểm du lịch cộng đồng, khai thác giá trị mặt nước để triển khai các mô hình du lịch cắm trại, thể thao, chèo thuyền, kayak...
Với nguồn tài nguyên quý giá đã tạo điều kiện để Phú Thọ phát triển du lịch, các di tích lịch sử- văn hóa gắn với di sản văn hóa phi vật thể đã và đang là điểm nhấn trong các tour du lịch văn hóa, tâm linh đặc trưng. Vùng Đất Tổ đang được “đánh thức” với một trung tâm du lịch mới của quốc gia, một điểm đến không thể bỏ lỡ trên bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế đang dần thành hình, hứa hẹn mang lại sự thịnh vượng bền vững cho mảnh đất cội nguồn.
