Quảng Ngãi là địa phương có nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, hội tụ đầy đủ các yếu tố từ biển, đảo đến núi rừng, cùng kho tàng văn hóa phong phú của cộng đồng 44 dân tộc anh em. Trên cơ sở đó, tỉnh chủ trương khuyến khích phát triển các làng du lịch cộng đồng, coi đây là hướng đi phù hợp với xu thế du lịch xanh, du lịch trải nghiệm hiện nay.
Đến nay, toàn tỉnh đã có 16 điểm, làng du lịch cộng đồng được UBND tỉnh công nhận, tiêu biểu như: Kon Kơ Tu (xã Đăk Rơ Wa), Kon Pring (xã Măng Đen), Vi Rơ Ngheo (xã Măng Bút), Kon Rrắp Du (xã Kon Braih), Tu Thó (xã Măng Ri)… Các điểm đến này ngày càng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm đời sống văn hóa bản địa.
Tại làng du lịch cộng đồng Kon Rrắp Du, xã Kon Braih, già làng A Ring Đeng cho biết, du khách đến đây không chỉ tham quan mà còn trực tiếp hòa mình vào sinh hoạt thường ngày của người dân: cùng gặt lúa, lên rừng hái măng, đi thuyền đánh cá dọc triền sông, hay tận mắt chứng kiến những khung cửi dệt thổ cẩm của phụ nữ trong làng. Khi màn đêm buông xuống, du khách lại quây quần bên ánh lửa, hòa nhịp vòng xoang trong tiếng cồng chiêng vang vọng, thưởng thức rượu cần đậm đà hương vị núi rừng.
Không dừng lại ở việc quảng bá văn hóa, du lịch cộng đồng còn mở ra nguồn sinh kế mới cho người dân địa phương. Từ việc đón khách, làm hướng dẫn viên bản địa đến bán các sản phẩm thủ công, thổ cẩm, hàng lưu niệm, nhiều hộ gia đình có thêm thu nhập ổn định. Anh A Hiền, người dân làng Vi Rơ Ngheo chia sẻ, nhờ phát triển du lịch cộng đồng, đời sống của bà con từng bước được cải thiện, kinh tế gia đình khấm khá hơn trước.
Quan trọng hơn, du lịch cộng đồng đã tạo động lực để người dân chung tay thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Tỷ lệ hộ nghèo giảm dần; nhà cửa được sửa sang khang trang; trẻ em được quan tâm học hành đầy đủ; ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường được nâng cao. Đặc biệt, các giá trị văn hóa truyền thống như cồng chiêng, múa xoang, nghề dệt thổ cẩm được gìn giữ và phát huy, vừa phục vụ du lịch, vừa nuôi dưỡng đời sống tinh thần của cộng đồng.
Theo ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri, làng du lịch cộng đồng Tu Thó là minh chứng rõ nét cho sự gắn kết giữa phát triển du lịch và xây dựng nông thôn mới. Nhờ có thêm nguồn thu từ du lịch, người dân chủ động thành lập và duy trì các đội cồng chiêng, xoang; thường xuyên luyện tập, biểu diễn phục vụ du khách. Các gia đình cũng nhắc nhở nhau giữ gìn vệ sinh làng xóm, không thả rông gia súc, góp phần xây dựng môi trường sống sạch đẹp, văn minh.
Bên cạnh những kết quả tích cực, việc phát triển du lịch cộng đồng tại Quảng Ngãi vẫn còn không ít khó khăn. Một bộ phận người dân còn hạn chế về kỹ năng đón tiếp, phục vụ khách; chưa mạnh dạn tham gia các hoạt động dịch vụ du lịch. Cơ sở hạ tầng tại một số điểm đến vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài.
Để du lịch cộng đồng thực sự trở thành động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, các địa phương cần tăng cường tập huấn, nâng cao kỹ năng làm du lịch cho người dân; đồng thời chú trọng bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống. Song song đó là đầu tư, hoàn thiện hạ tầng giao thông, nước sạch, cơ sở lưu trú và các dịch vụ phụ trợ, hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững và hài hòa.
