Cái ao nằm sau vườn dâu, rộng 5 mét, dài 7 mét và sâu đến ngực Minh. Trước đó ao để thả cá và nuôi vịt đàn. Mỗi năm thu được vài tạ cá, nuôi ba trăm vịt đẻ. Tiền bán trứng trừ tiền giống má và thức ăn thì lãi chẳng được là bao.
Bà cụ coi như lấy công làm lãi, chăm chút thêm cho bớt nhàm chán tuổi già. Chứ thật ra nguồn thu chính của bà là vườn dâu tằm rộng cả mẫu. Mùa lá thì nuôi lấy chục nong tằm, tằm chín đến đâu bán túc tắc cho dân làng đến đó, mùa quả bán cho mấy cửa hàng rượu dưới thành phố. Còn đâu con dâu ngâm siro bán dần qua mạng. Năm nào được mùa, được giá bà chẳng lo tiền thuốc thang lại còn để dư ra đút lợn cho thằng cháu đích tôn. Nó ở dưới thành phố lâu lâu mới về thăm quê nội một lần. Nhìn con lợn đất môi má hồng hào, nó thích lắm cứ ôm chạy vòng quanh nhà mấy lượt. Giờ con lợn đất nằm đó bụi bặm phủ đầy. Tiếng bước chân thằng nhỏ cũng chỉ còn vang trong kí ức. Ngôi nhà vốn vắng vẻ giờ càng thêm thưa thớt người về. Vườn dâu chín rũ ngoài kia bà không buồn gọi người đến hái. Bà không dám bước ra vườn để tránh nhìn thấy cái ao. Nơi đã nhấn chìm thằng nhỏ 5 tuổi của bà ngập sâu dưới nước. Để đêm nào bà cũng nghe thấy tiếng nó vùng vẫy trong tuyệt vọng. Hôm đó bà còn mải hái dâu...
Cứ vài tháng, Minh lại bắt xe về thăm bà cụ một lần. Anh mang theo ít quần áo, dầu gió, thuốc bổ và đồ ăn sẵn mà Hiền đã chuẩn bị đầy đủ. Bà nhìn đống đồ, khẽ đưa tay dụi mắt, miệng run run hỏi Minh:
- Cái Hiền còn giận mẹ lắm đúng không?
Minh không nói gì vì biết có giải thích cả trăm lần bà cụ vẫn cứ giữ mãi trong mình thứ mặc cảm tội lỗi ấy. Làm sao để bà hiểu sự ra đi của bé Tôm là tai nạn. Thằng bé đã được đến THẾ GIỚI của những thiên thần nên người ở lại vẫn phải tiếp tục sống cho ra sống. Minh vỗ về nỗi đau của mình cũng đã đủ kiệt sức huống hồ còn phải ôm thêm nỗi đau của người mẹ già, người vợ trẻ. Căn nhà 3 gian âm u, lạnh lẽo này từng là nơi đầy ắp tiếng cười mỗi lần sum họp. Giờ mạng nhện giăng đầy, tiếng mọt cọt kẹt nghiến gỗ phát ra từ khắp các ngõ ngách trong nhà. Tưởng như chúng chiếm hữu và đục ruỗng căn nhà. Chỉ cần một cơn gió lớn cũng có thể làm đổ sụp nơi này. Minh ngồi ngoài hiên ngó tóc mẹ màu mây lơ thơ những sợi buồn câm nín. Lá khô bay từ ngõ vào sân, cỏ dại mọc lên tận những bậc thềm phủ rêu trơn trượt. Áo mẹ phơi phất phơ ngoài gió phần phật giữa nền trời u ám cuối thu. Tưởng như mẹ khoác tấm áo đó lên người thì cả cơ thể gầy gò sẽ tan theo sương đêm nắng sớm ngấm trên từng sợi vải. Lúc thằng nhỏ còn sống, chẳng ai có thời gian để ý đến khung cảnh xung quanh. Dắt nó tập đi ở góc sân kia, trông nó chơi tha thẩn ngoài đầu ngõ, ngó nó cắm cúi nghịch ngoài vườn. Mọi thứ trở nên sinh động và tươi vui.
Minh vào bếp, xếp lại đống củi dâu khô đổ tung bành. Bếp ga sắm bao năm nay bà cụ không dùng cứ lem luốc củi lửa nhìn đến tội. Cơm nguội để lâu đã khô khốc rời rạc, nồi cá kho mặn chát cháy đen sì đáy. Trứng gà quả nào cũng loãng, mớ rau cải để héo queo trên chạn. Sờ vào chum thì gạo hết, động tới mắm cũng chẳng còn gì. Mẹ đã sống đày đọa bản thân mình đến mức này ư? Mắt Minh cay xè, anh cảm thấy tim mình đau từng cơn một. Thằng nhỏ mất đã 3 năm rồi, nỗi đau nhẽ ra đã có thể nguôi ngoai. Nhưng hai người đàn bà trong gia đình cứ luôn đánh thức nỗi mất mát ấy bằng sự giày vò không đáng. Minh mường tượng ra cảnh mẹ già lầm lũi sớm tối một mình, nhà nằm gần sông gió thổi tứ bề đều lạnh. Sáng nay, lúc về đến đầu làng, có người níu Minh lại thì thầm to nhỏ. Họ nói tuần trước chẳng hiểu sao bà cụ thơ thẩn đi ra ao, cứ lội ra giữa cho đến khi gần chìm nghỉm thì may quá có người sang xin lá dâu tằm chữa hen suyễn nhìn thấy liền hô hoán mọi người đến cứu. Minh rùng mình trước những tai họa bất ngờ ập đến. Đớn đau làm bà cụ lẩn thẩn rồi. Nên lúc ăn cơm xong Minh bàn với mẹ.
- Con tính gọi người đến lấp cái ao đi. Đằng nào cũng không thả cá và nuôi vịt nữa.
- Biết vậy lấp nó từ vài năm trước có phải...
Bà cụ buông thõng câu nói bằng một tiếng thở dài héo hắt. Bà thừa biết cái ao có được lấp đất bằng phẳng thì cũng không sao lấp được hết kí ức đau buồn. Bà vẫn sẽ nghe thấy được tiếng đứa cháu bé nhỏ quẫy đạp trong tuyệt vọng. Chắc hẳn nó đã hoảng sợ gọi "bà ơi". Nhưng gió sông thổi ù ù bên tai, tiếng lái buôn mặc cả giá dâu ràn rạt. Bà đã không nghe thấy tiếng kêu cứu thảng thốt của thằng nhỏ vì vẫn mải hái dâu. Nước ao mùa thu lạnh buốt. Lúc vớt lên cơ thể thằng cháu bà tím bầm. Đã nhiều lần bà muốn ào xuống mặt nước ôm lấy thằng nhỏ vào lòng....
Minh nói sẽ lấp ao để trồng cây. Hoa trái dịu ngọt biết đâu sẽ làm vơi đi phần nào nỗi đau của lòng người. Mảnh đất đó không cần thêm bất cứ giọt nước mắt nào cũng đủ mặn chát rồi. Minh muốn nơi thằng bé nằm xuống là vùng đất lành ôm ấp giấc ngủ sâu của nó. Cái hố sâu hoắm trong lòng người rồi cuộc sống sẽ lấp đầy bởi những niềm vui. Nếu không tin vào những điều tốt đẹp như thế thì Minh biết phải lấy gì làm động lực mà sống tiếp mỗi ngày...
*****
Đã lâu Hiền không về quê chồng bởi chị sợ chạm vào những kí ức đau buồn. Thằng nhỏ từng là cuộc đời, là hơi thở chị. 9 tháng 10 ngày vật vã trong cơn nghén chị vẫn không quên cảm giác hạnh phúc khi có con tồn tại bên đời. Giờ ăn món gì cũng nghĩ tới con. Đêm ngủ vẫn quờ tay che chắn để con không lăn xuống đất. 3 năm không đủ để quên những thói quen bao bọc. Mới đầu mùa thu đã lôi áo rét cũ của con ra giặt lại thơm tho. Nhưng mấy hôm trước Minh mang chúng đốt đi hết rồi. Đống đồ chơi của con cũng không còn nữa. Minh thu dọn, lau chùi mọi thứ khỏi tầm mắt Hiền chỉ càng làm chị đau đớn đến tận cùng. Sáng đi chợ thấy người ta bán ít bòn bon chị nhớ ra thằng nhỏ khoái món này ghê lắm. Thấy bà cụ bán mấy xâu cá rô đồng mà ước chi thằng nhỏ còn sống, chị sẽ mua về rán giòn rụm ăn cả xương nhai kỹ. Lần nào đi qua hàng bánh giò nóng hổi cũng tưởng như có bàn tay bé xíu níu mình lại: "Mẹ ơi, Tôm thèm ăn bánh giò". Chỉ chừng đó thôi cũng khiến Hiền không muốn bước vào chợ. Gặp chỗ nào cũng đứng chùng chình dù không biết mua chi. Có lần, thấy chị như người mất hồn, người ta hỏi có mất gì không? Chị khẽ lắc đầu nặng nhọc bước đi, không lẽ nói với người dưng rằng tôi không mất tiền, mất gạo mà mất đứa con mình thương yêu đứt ruột. Về đến nhà, xắn tay vào bếp nấu món canh là thấy lời thằng nhỏ: "Mẹ nhớ bỏ muối tôm". Lúc cắm cơm là thấy con nhắc: "Mẹ nhớ cho nhiều nước". Ăn cơm xong là thấy lời thủ thỉ bên tai: "Mẹ đừng quên uống thuốc". Ngay cả khi vùi trong chiếu chăn để chìm vào giấc ngủ cũng thấy bàn tay bé nhỏ ôm lấy lưng mình cười khúc khích.
Vì trời thương nên năm nay vợ chồng Hiền đã có tin vui. Một sinh linh bé bỏng vừa đến ngủ trong lòng chị. Em của Tôm đã thay anh đến vỗ về những trái tim đã chịu quá nhiều mất mát. Hôm đi siêu âm vừa nghe tiếng tim thai Hiền đã trào nước mắt. Niềm hạnh phúc này Hiền đã từng một lần có trong đời. Rồi cũng từng có lần ôm Tôm điên loạn gào thét dí sát tai mình vào ngực con chỉ mong nghe thấy được nhịp tim hồi tỉnh. Sẽ thật bất công với đứa con bé bỏng vừa đến bên đời, nếu chị cứ luôn nghĩ đến đứa con đã mất. Nhưng Hiền không biết làm sao để tim đừng nhói đau lúc ghé vào hàng ô mai Nắng Mới, lúc gọi với theo gánh hoa quả bán rong để mua vài cân cóc. Ngay cả cơn nghén cũng giống nhau đến lạ. Nên lúc đứng nhìn tiếc nuối lọ muối tôm Bốn Mùa trong siêu thị Hiền đã nghĩ hồi mang bầu Tôm mình đã nhịn được cơ mà, ăn cay đâu có tốt. Tội nghiệp Minh không cả dám hét lên vui mừng khi lần đầu thấy em Tôm đạp. Đến cả những mường tượng tương lai cũng dè dặt vì sợ lỡ chạm vào đâu đó khiến Hiền chạnh lòng buồn.
Những ngày có con bên đời, Hiền bỗng thương mẹ chồng nhiều hơn. Những chuyện đã xảy ra chị chưa bao giờ trách mẹ. Nhưng suốt khoảng thời gian 3 năm qua, chị không thể gồng mình mạnh mẽ để an ủi, động viên người khác. Đàn bà không thương nhau thì còn thương ai. Hiền còn trẻ nên còn thời gian để quên lãng đớn đau nhưng bà cụ thì không. Càng về già tâm tư sẽ càng héo hắt, muốn trút bỏ cũng khó lòng. Hiền gọi điện về quê chỉ nghe thấy bên kia tràn ngập gió. Như nghe thấy cả cái lạnh đầu mùa đang tràn về khắp không gian. Hiền gọi điện đúng lúc bà cụ đang ăn cơm. Chị tưởng tượng ra cảnh bà ngồi giữa nhà, bên mâm cơm chỉ có nồi cá kho và bát canh mồng tơi lõng bõng. Hình như bà đang bị nghẹn, thói quen ăn cơm nguội Hiền nói hoài không được.
Bà luôn bảo ở một mình nấu một bữa ăn hai. Cơm canh lúc nào cũng nguội tanh nguội ngắt. Cuộc gọi kết thúc rồi mà trước mắt Hiền vẫn hiện ra hình ảnh bà khom lưng ngồi gỡ xương cá trong buổi tối nhá nhem. Có đôi khi bà không cần bật điện, sống lầm lũi đã tạo thành một thói quen khó bỏ. Hiền ứa nước mắt khi nghĩ về sự đơn độc tàn khốc của tuổi già nên đã bàn với Minh đón mẹ lên thành phố. Mặc dù Minh nói đúng, chắc gì bà cụ đã chịu đi. Còn mồ mả tổ tiên, khói hương cúng giỗ...
Minh về quê thấy mấy hàng na trồng trên nền đất lấp ao đã cao đến đầu gối, cành lá tươi xanh. Mấy năm nữa là tha hồ hái những trái chín ngọt thơm. Bà cụ nhìn cây càng thêm nhớ tới người. Minh nói với mẹ:
- Hiền sắp sinh rồi, chúng con nhờ mẹ lên chăm sóc ít thời gian.
Bà cụ khẽ quệt nước mắt, lật đật ra sau nhà ngó mấy ổ gà đẻ nhặt thêm ít trứng. Chọn 2 con gà béo nhất nhốt sẵn để mang cho con dâu. Bà tính nhờ hàng xóm thỉnh thoảng sang nhà, thắp nén hương lên bàn thờ ông cho đỡ lạnh lẽo. Đến nửa đêm, khi đã lên giường nằm bà vẫn còn ngồi dậy mò mẫm ra vườn chặt lấy ít roi dâu. Bà sợ sáng ra vội đi có khi quên, xuống thành phố kiếm đỏ mắt mà nhiều khi không có. Cành dâu vừa để dựng quanh nhà vừa để bà tiện lấy chiếc vòng dâu nhỏ xinh cho cháu nội đeo vào tay xua đuổi tà ma. Bà cứ lục đục trong buồng chuẩn bị hết thứ này đến thứ khác. Minh nằm ở nhà ngoài nhắc khẽ:
- Ngủ thôi mẹ, mai đường dài sẽ mệt...
Mẹ ơi tình mẹ bao la quá
Thương con thương cháu đến vô cùng
Nhưng vì nghịch cảnh đầy chua xót
Mẹ cứ đau lòng những tháng năm
Đừng buồn nữa mẹ đừng buồn nữa
Cháu đã đi về chốn bồng lai
Nay hoa lại nở mùa quả ngọt
Hãy vui mẹ nhé với cuộc đời.
