Người tài trợ cho lớp học đàn Tính, hát Then miễn phí này không phải mạnh thường quân, mà là một cậu học trò giỏi lớp 11 mê bảo tồn Then. Em có cái tên dễ thương Hà Kiên Trung, dân tộc Tày, sinh ra và lớn lên tại Sơn Dương, vùng quê cách mạng giàu truyền thống.
Thành tích học tập nổi bật
Ở tổ dân phố Cơ Quan, thị trấn Sơn Dương nói đến cậu học trò Hà Kiên Trung có nụ cười duyên dáng, thư sinh, mọi người thường bảo “thật mát mặt cho anh chị Kiên - Loan, có cậu con trai vừa ngoan vừa học giỏi toàn diện”. Chị Trần Thị Hoàn, Bí thư Huyện đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội huyện Sơn Dương khẳng định, em Hà Kiên Trung là một đoàn viên xuất sắc của huyện, là tấm gương sáng để các bạn trẻ noi theo. Nhìn vào bảng thành tích 11 năm liên tục đạt học sinh giỏi toàn diện của Trung mới thấy hết sự nỗ lực của em. Trung tham gia rất nhiều các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp huyện đều đạt giải nhất. Lớp 4 đạt giải nhất giao lưu học sinh giỏi cấp tỉnh, lớp 5 đạt giải nhất cuộc thi Tin học trẻ cấp tỉnh, lớp 8 đạt giải nhất Toán học cấp tỉnh với số điểm tuyệt đối 20/20.
Chị Loan mẹ của em Trung cho biết, ngay từ bé Trung đã rất ham mê đọc sách, chơi các trò chơi trí tuệ, chịu khó tìm tòi, học hỏi, đặc biệt Trung có khả năng tập trung cao trong học tập, có trí nhớ rất tốt. Trung chỉ học trên lớp đã hiểu bài và tự làm được hết các bài cô giáo giao. Trung học đều các môn nhưng đam mê nhất là Toán học, Tiếng Anh và Tin học. Học hết lớp 9, Trung ôn thi và đỗ 3 trường THPT Chuyên Tuyên Quang, THPT Chuyên- Đại học Sư phạm 1 Hà Nội, THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội. Trung chọn Chuyên Khoa học Tự nhiên. Khi xuống nhập học, Trung trở thành học sinh duy nhất của khóa học là người Tuyên Quang đỗ tại trường THPT Chuyên danh giá này.
Kết thúc lớp 10 và lớp 11 em được 9,5 điểm trung bình chung các môn, trong đó môn Tin học, Toán, Tiếng Anh đều đạt 9,9 - 10 điểm, đạt học sinh giỏi xuất sắc và được nhận học bổng của nhà trường. Với mơ ước được đi du học ở nước ngoài để mở mang kiến thức, tháng 3-2021 vừa qua, Trung mạnh dạn đăng ký thi chứng chỉ SAT. Đây là kỳ thi đánh giá năng lực, chứng chỉ bắt buộc dành cho sinh viên Mỹ và sinh viên quốc tế có nhu cầu học tại các trường Đại học ở Mỹ. Ngay lần đầu tiên thi em đã đạt 1510/1600 điểm, lọt tốp 1% của thí sinh toàn thế giới cùng tham gia trong kỳ thi, đồng thời đã hoàn thành khóa học lập trình. Thời điểm này Trung đang đi thực tập tìm hiểu, thiết kế Website phổ biến kiến thức về động đất và sóng thần tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Rồi em tranh thủ tự ôn Tiếng Anh với mục tiêu tháng 8-2021 này sẽ đạt IELTS 8.0. Mơ ước của Trung là trở thành kỹ sư công nghệ thông tin giỏi, chuyên nghiệp, đem kiến thức về xây dựng quê hương của mình.
Học giỏi, nhưng không muốn mình trở thành “chú gà công nghiệp” nên Trung rất thích các hoạt động xã hội, em tham gia nhiều câu lạc bộ tại trường và trung tâm, được các bạn tín nhiệm bầu làm Chủ tịch CLB Văn hóa dân tộc Tày, Phó Chủ tịch CLB Thiện nguyện, thành viên tích cực của CLB Tiếng Anh, CLB Tin học, CLB Khoa học. Ngoài giờ học căng thẳng em thường đi chạy bộ hoặc đi bơi để rèn luyện sức khỏe. Em tự học và biết đánh đàn Guitar, đàn Tính, hát một số bài hát Then của dân tộc Tày. Cuối tuần được nghỉ Trung tranh thủ đi làm gia sư để tích lũy kinh nghiệm sống, ôn kiến thức và giúp các em có phương pháp học tập tốt hơn. Em tiết kiệm tiền gia sư để làm công tác từ thiện giúp các em nhỏ bị bệnh về máu tại Bệnh viện Huyết học Trung ương. Những đợt nghỉ hè, nghỉ Tết hay tranh thủ về quê, Trung lại tích cực đi giúp đỡ các gia đình chính sách hộ nghèo.
Điểm sáng lớp Then
Càng xa quê hương, được học tập trong môi trường thuận lợi, Trung càng thấu hiểu những vất vả của người dân quê nhà. Em vẫn luôn quan tâm tới sự phát triển về du lịch của huyện Sơn Dương, nhất là Khu du lịch Quốc gia đặc biệt Tân Trào. Bản thân em là người dân tộc Tày, em rất mê bảo tồn và phát huy giá trị của tiếng đàn Tính, làn điệu Then quê hương. Được sự ủng hộ cao từ gia đình, sự tạo điều kiện của lãnh đạo xã Tân Trào, thầy cô trường Tiểu học Tân Trào, các bậc phụ huynh, đặc biệt là sự hào hứng của các em học sinh, Trung đã tìm giáo viên dạy đàn Tính, hát Then giỏi ở xã Trung Yên sang mở lớp dạy đàn Tính, hát Then miễn phí cho thiếu nhi xã Tân Trào. Để có số tiền mở lớp học đàn Tính, hát Then này, Trung đã tiết kiệm toàn bộ tiền học bổng của mình và tiền đi làm gia sư tranh thủ ngày cuối tuần tại Hà Nội trong một năm rưỡi qua.
Dẫn các em học sinh trong trang phục dân tộc Tày phấn khởi đi khai giảng lớp học đàn Tính, hát Then miễn phí, cô Dương Thị Hương, Hiệu trưởng trường Tiểu học Tân Trào cho rằng, thật bất ngờ khi có một em học sinh lớp 11 sống xa quê, đứng ra mở lớp học đàn Tính, hát Then miễn phí tại đây. Qua buổi làm việc với Trung, Ban Giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo cô Tổng Phụ trách đội lựa chọn 11 em học sinh có tố chất tham gia lớp học trong dịp hè. Việc này rất thuận lợi cho nhà trường trong định hướng xây dựng CLB đàn Tính, hát Then trong tương lai nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc dân tộc Tày tại địa phương.
Ông Viên Quốc Chủng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tân Trào tự hào nói, khi tiếng đàn Tính, làn điệu Then vẫn đang được bảo tồn, tức là hồn cốt người Tày vẫn được giữ gìn. Hiện nay xã có một CLB đàn Tính, hát Then, tuy nhiên lớp của em Trung mở có sức lan tỏa lớn. Một là các em theo học ở đây thấy được tấm gương học tập vươn lên của anh Trung. Hai là các em yêu thích được học đàn Tính, hát Then. Xã rất cảm ơn em Trung đã giành tấm lòng hướng về quê hương, bằng những việc thiết thực, cụ thể, tạo sự lan tỏa. Lớp học rất có ý nghĩa trong bối cảnh xã Tân Trào đang quyết tâm phát triển du lịch thành ngành kinh tế quan trọng.
Những ngày hè này, hàng ngày lớp học đàn Tính, hát Then vẫn diễn ra đều đặn dưới sự quản lý của cô Tổng Phụ trách đội trường Tiểu học Tân Trào và cô giáo dạy đàn Tính, hát Then Đàm Thanh Hiền. Tuy nóng nực nhưng các em vẫn say sưa, quyết tâm luyện tập. Thi thoảng, Trung lại từ Hà Nội về thăm, động viên các em lớp học đàn Tính, hát Then, vì thế các em rất vui hăng say luyện tập. Trung bảo, hãy yêu quê hương mình từ những việc làm bé nhỏ, nhất định sau 2 tháng hè các em sẽ đánh được đàn Tính và biết hát rất nhiều bài hát Then và Trung tin tưởng, hy vọng, từ lớp học này sẽ giúp nhiều em nhỏ khác biết đánh đàn Tính và hát Then, tạo ấn tượng cho du khách khi đến tham quan Tân Trào. Quan trọng hơn cả là nó giúp các em có sân chơi bổ ích sau những giờ học vất vả, không còn dính với chiếc điện thoại và máy tính. Nghe những giai điệu Then thánh thót như tiếng chim rừng hót buổi ban mai, xen lẫn tiếng róc rách của dòng suối đầu nguồn, tiếng ru ngọt ngào của mẹ, tiếng nói âm vang của cha. Đấy chính là tiếng của quê hương, giúp các em biết trân trọng, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Trung vẫn luôn mơ ước một ngày gần nhất sẽ cầm cây đàn Tính, hát làn điệu Then quê mình - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO công nhận giới thiệu với bạn bè thế giới trên giảng đường đại học.
