PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam dự và chủ trì hội thảo. Hội thảo có sự tham dự của đại diện lãnh đạo, cán bộ Liên hiệp Hội 9 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc; đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ; các ban ngành, các hội thành viên trực thuộc Liên hiệp Hội tỉnh Ninh Bình.
Trong phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam khẳng định, Liên hiệp Hội Việt Nam được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức KH&CN đi đầu trong truyền bá khoa học và kỹ thuật cho người dân, thể hiện trong nhiều văn bản quan trọng. Phổ biến kiến thức là nhiệm vụ quan trọng của Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên bởi Liên hiệp Hội Việt Nam là tổ chức tập hợp trí thức đa ngành, đa nghề, đa lĩnh vực với hoạt động có tính hệ thống và bao quát cả chiều rộng và chiều sâu; tinh thần tự nguyện truyền bá tri thức để góp phần nâng cao dân trí là đặc tính tốt đẹp của trí thức KH&CN Việt Nam. Bên cạnh đó, Liên hiệp Hội Việt Nam có hệ thống báo chí, xuất bản lớn và đa ngành, thực hiện chức năng truyền tải tri thức KH&CN tới đông đảo cộng đồng - xã hội.
Truyền thông và phổ biến kiến thức KH&CN tiếp tục là sứ mệnh của đội ngũ trí thức, các nhà khoa học thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên trong thời kỳ mới. Liên hiệp Hội Việt Nam cần phải làm thật tốt công tác phổ biến kiến thức, trở thành nét đặc trưng, thế mạnh của hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam. Thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên phải là đội ngũ tiên phong trong công cuộc phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo và thực hiện tuyên truyền, phổ biến các tri thức, kiến thức, kỹ thuật, công nghệ mới một cách rộng rãi và hiệu quả đến với mọi tầng lớp nhân dân, PGS.TS Phạm Quang Thao nhấn mạnh tại hội thảo.
PGS.TS Phạm Quang Thao đề nghị hội thảo tập trung làm rõ phương thức, kết quả triển khai hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội Việt Nam thời gian qua, những yêu cầu đặt ra trong bối cảnh mới, thảo luận và đề xuất các giải pháp đổi mới nội dung và phương thức thực hiện phổ biến kiến thức KH&CN tại các Liên hiệp Hội địa phương thời gian tới.
Báo cáo tham luận tại hội thảo, ThS. Phạm Thị Bích Hồng, Phó Trưởng ban Phổ biến kiến thức Liên hiệp Hội Việt Nam đã thông tin tổng quát về việc thực hiện nhiệm vụ phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội Việt Nam. Bà Phạm Thị Bích Hồng cho biết, hoạt động phổ biến kiến thức được các hội ngành, Liên hiệp Hội địa phương thực hiện một cách chủ động, thường xuyên, với trách nhiệm và tinh thần cống hiến, góp phần nâng cao kiến thức cho hội viên, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất và đời sống, phát triển ngành, lĩnh vực và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, quốc gia. Hình thức, phương thức thực hiện hoạt động phổ biến kiến thức phong phú, linh hoạt thông qua hệ thống các cơ quan báo chí, hội nghị, hội thảo, tập huấn, tọa đàm, xuất bản phẩm …
Trong giai đoạn 2020 - 2024, Liên hiệp Hội địa phương đã tổ chức 11.000 hội thảo/tọa đàm/tập huấn cho hơn hàng triệu lượt người; Tổng số các trang tin của Liên hiệp hội tỉnh và các hội thành viên 103 trang tin điện tử/website và 60 bản tin/đặc san. Cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam đã tổ chức các chương trình phổ biến kiến thức mang tính kết nối giữa các thành viên. Trong giai đoạn 2023-2025 đã phối hợp với nhiều Hội, Liên hiệp Hội các tỉnh/thành phố, tổ chức trực thuộc tổ chức nhiều hội thảo phổ biến kiến thức đa dạng lĩnh vực, khu vực (trong đó có phối hợp với Hội Sinh vật cảnh VN, Hội Giống cây trồng VN và Liên hiệp Hội các tỉnh/thành tổ chức hội thảo ở nhiều địa phương trên cả nước).
Tuy nhiên ThS. Phạm Thị Bích Hồng cũng cho rằng, công tác phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội Việt Nam thời gian qua vẫn còn một số hạn chế về nội dung và hình thức, nguyên nhân là do nguồn kinh phí dành cho phổ biến kiến thức KH&CN còn hạn chế, chưa có chiến lược tổng thể nhằm kết nối, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam trong phổ biến kiến thức KH&CN với nhu cầu của xã hội, các hoạt động còn rời rạc, “chưa thấy sức mạnh tổng thể được gắn nhãn Liên hiệp Hội Việt Nam”, trong đó hoạt động xuất bản tuy được quan tâm đẩy mạnh nhưng chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của Liên hiệp Hội Việt Nam và các tổ chức thành viên. ThS. Phạm Thị Bích Hồng cho rằng để thúc đẩy hoạt động phổ biến kiến thức các đơn vị thành viên cần cần tranh thủ và áp dụng tối đa sức mạnh của công nghệ 4.0, sức cống hiến của các nhà khoa học, đội ngũ trí thức trong tuyên truyền, sáng tạo khoa học kỹ thuật, tạo các sân chơi hun đúc tinh thần yêu khoa học và phát triển nền khoa học - công nghệ nước nhà.
Tham gia thảo luận tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm, thành tựu đạt được và các kết quả nghiên cứu, ứng dụng thực tế trong đời sống, kinh tế, chính trị của địa phương. Nhiều đại biểu đã chia sẻ thực trạng công tác phổ biến kiến thức trước và sau khi chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, với đòi hỏi của thực tiễn, Liên hiệp Hội các địa phương đã linh hoạt chuyển hướng tổ chức và cách thức phổ biến kiến thức sao cho phù hợp với cơ chế quản lý mới và đặc điểm thực tiễn cơ sở.
Bước vào giai đoạn mới - giai đoạn của tinh gọn bộ máy, bứt phá đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện, Liên hiệp Hội nhiều tỉnh, thành phố nhận thấy được những cơ hội để khẳng định vai trò “trung tâm lan tỏa tri thức” của đội ngũ trí thức tỉnh nhà và xác định để đạt được những đột phá trong hoạt động phổ biến kiến thức cần phải thay đổi cách nghĩ, cách làm, đổi mới căn bản nội dung phổ biến kiến thức từ tuyên truyền sang kiến tạo hệ sinh thái tri thức ứng dụng và sáng tạo, hướng mạnh vào nhu cầu thực tế của xã hội và xu thế phát triển của kỷ nguyên số.
Hội thảo đã thảo luận và đề xuất nhóm các giải pháp đổi mới nội dung và phương thức thực hiện hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội các địa phương nói riêng và của Liên hiệp Hội Việt Nam nói chung. Các đại biểu đều thống nhất cho rằng Liên hiệp Hội Việt Nam cần định hướng xây dựng chiến lược, kế hoạch nâng cao hiệu quả công tác truyền thông, phổ biến kiến thức, liên kết chặt chẽ các tổ chức thành viên, huy động nguồn lực, tăng cường vận động chính sách nhằm nâng cao vai trò và hiệu quả của công tác truyền thông, phổ biến kiến thức KH&CN đối với toàn hệ thống; Lựa chọn vấn đề thiết thực, đáp ứng nhu cầu của hội viên, người dân, tập trung vào nội dung gắn với triển khai Nghị quyết 57/ NQ -TW, gắn với địa phương, ngành, lĩnh vực, đa dạng nội dung, cập nhật kiến thức; Ứng dụng công nghệ số, tăng cường sử dụng nền tảng internet, mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến để phổ biến kiến thức một cách nhanh chóng, rộng rãi và hấp dẫn; Tăng cường huy động nguồn lực xã hội để thực hiện hoạt động phổ biến kiến thức và tiến tới xây dựng tủ sách KH&CN. Theo nhiều đại biểu, việc xây dựng tủ sách KH&CN sẽ tạo dựng hệ thống cẩm nang quý để Liên hiệp Hội các tỉnh áp dụng vào thực tế, nâng cao hiệu quả phổ biến kiến thức tại địa phương mình.
Phát biểu kết luận hội thảo, ThS. Lê Thanh Tùng, Trưởng ban Phổ biến kiến thức Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong công tác phổ biến kiến thức, tận dụng hiệu quả các nền tảng mạng xã hội như YouTube, Zalo, Facebook, TikTok… để tuyên truyền, phổ biến kiến thức, không chỉ trong các lĩnh vực truyền thống mà còn mở rộng sang các lĩnh vực mới như kinh tế tri thức, an toàn và an ninh mạng. Kết hợp với xây dựng và số hóa cơ sở dữ liệu về phổ biến kiến thức làm nền tảng cho việc quản lý, chia sẻ và lan tỏa tri thức một cách bền vững, hiệu quả trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay.
Bên cạnh đó, cần tăng cường phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các sở, ngành liên quan, nhất là trong bối cảnh Liên hiệp Hội Việt Nam (ở Trung ương và địa phương) trực thuộc MTTQ, coi đây là nhiệm vụ trọng yếu góp phần giữ vững vị thế chính trị, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ của các cơ quan trong hệ thống chính trị để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.
Trưởng ban Phổ biến kiến thức Lê Thanh Tùng nhấn mạnh lại yêu cầu cần tập trung triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW, khắc phục khó khăn, thách thức để đội ngũ trí thức thực hiện tốt sứ mệnh truyền bá tri thức đến cộng đồng. Các đơn vị cần bố trí nhân sự có uy tín, năng lực và trí tuệ để hình thành đội ngũ trí thức chuyên môn, tâm huyết tham gia phổ biến các kiến thức khoa học và công nghệ mới đến người dân.
Ngoài ra, ông Tùng cũng đề xuất đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động phổ biến kiến thức thông qua việc phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở đào tạo để mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn về trí tuệ nhân tạo, kinh tế số, kinh tế tri thức, an toàn và an ninh mạng.
