Dấu mốc thiêng liêng này không chỉ là dịp để người dân Nghệ An hướng về cội nguồn với niềm tự hào sâu thẳm, mà còn là cơ hội để vùng đất “địa linh nhân kiệt” bứt phá mạnh mẽ trên hành trình hội nhập và phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch – ngành kinh tế đang từng bước trở thành mũi nhọn của tỉnh.
Tiềm năng hội tụ trong dòng chảy di sản
Nằm ở trung tâm khu vực Bắc Trung Bộ, Nghệ An vừa là cửa ngõ giao thương quan trọng, vừa là nơi giao thoa giữa rừng núi hùng vĩ và biển cả bao la. Với diện tích lớn nhất cả nước, vùng đất này như một bức tranh hài hòa giữa thiên nhiên, văn hóa và con người.
Thiên nhiên ưu ái ban tặng cho Nghệ An những cảnh quan đặc sắc hiếm có: bãi biển Cửa Lò với cát trắng mịn, sóng xanh hiền hòa; đảo Ngư hoang sơ đầy tiềm năng trải nghiệm; Vườn quốc gia Pù Mát – khu dự trữ sinh quyển thế giới với hệ động thực vật phong phú, cùng thác Khe Kèm uốn lượn như dải lụa bạc giữa đại ngàn Trường Sơn.
Không chỉ sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, Nghệ An còn lưu giữ dòng chảy lịch sử và văn hóa lâu đời. Chính nơi đây, vào năm 1030, danh xưng “Nghệ An” được nhà Lý ban tặng, mở đầu cho một hành trình gần một thiên niên kỷ rạng rỡ. Trải qua 995 năm hình thành và phát triển, cùng 95 năm Xô Viết Nghệ - Tĩnh (1930 - 2025), Nghệ An đã trở thành biểu tượng của ý chí quật cường và tinh thần bất khuất, nơi kết tinh trí tuệ, nhân nghĩa và lòng yêu nước.
Trên mảnh đất này, từng tấc đất, từng ngọn núi, con sông đều gắn liền với những trang sử hào hùng. Núi Quyết, gắn liền với thành cổ Vinh, lưu dấu tên tuổi của người anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ (1753 - 1792). Ngày nay, Đền thờ Vua Quang Trung vẫn sừng sững giữa lòng thành phố Vinh, như một chứng nhân cho thời kỳ oanh liệt chống ngoại xâm, đồng thời thắp lên niềm tự hào dân tộc trong lòng hậu thế.
Đặc biệt, Nghệ An còn là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc Việt Nam, người đã mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc. Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên - quê hương của Bác - đã trở thành “địa chỉ đỏ” trong hành trình về nguồn, nơi hàng triệu người dân trong nước và bạn bè quốc tế tìm đến để tưởng nhớ, tri ân.
Trên khắp vùng đất này còn có hàng nghìn di tích lịch sử - văn hóa được bảo tồn, trong đó có hơn 2.000 di tích được xếp hạng, gồm: Đền thờ vua Mai Hắc Đế, Khu lưu niệm Phan Bội Châu, Đền Quả Sơn, Đình Hoành Sơn, Cột mốc Km số 0 đường Hồ Chí Minh, và đặc biệt là những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh (1930 - 1931) – phong trào cách mạng tiêu biểu, rực rỡ nhất trong lịch sử đấu tranh của giai cấp công nhân Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám.
Di sản văn hóa - linh hồn của xứ Nghệ
Vẻ đẹp của Nghệ An không chỉ đến từ thiên nhiên mà còn toát lên từ nét văn hóa đậm đà bản sắc. Trong kho tàng di sản vô giá ấy, Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Giai điệu mộc mạc, lời ca dung dị mà sâu lắng ấy đã trở thành sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người với con người, và giữa Nghệ An với bạn bè năm châu.
Những lễ hội truyền thống như lễ hội Đền Quả Sơn, lễ hội Đền vua Mai, lễ hội Đền thờ Nguyễn Xí... hằng năm thu hút hàng vạn lượt du khách thập phương. Cùng với đó là văn hóa ẩm thực xứ Nghệ – nơi những món ăn dân dã như cháo lươn, bánh mướt, nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn, cam Vinh... mang hương vị riêng biệt, vừa bình dị, vừa sâu sắc như chính con người nơi đây.
Ở miền Tây Nghệ An, những bản làng người Thái, Mông, Khơ Mú, Đan Lai... vẫn lưu giữ nguyên vẹn nếp sống truyền thống. Nhà sàn bên suối, tiếng khèn vang rừng, váy áo thổ cẩm rực rỡ – tất cả tạo nên một không gian văn hóa bản địa độc đáo, thu hút du khách trong và ngoài nước.
Những năm gần đây, ngành du lịch Nghệ An đã có những bước phát triển mạnh mẽ, khẳng định vai trò là ngành kinh tế quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An, năm 2024, tỉnh đón hơn 9 triệu lượt khách du lịch, doanh thu đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Con số này là minh chứng rõ ràng cho sức hấp dẫn không ngừng tăng của vùng đất xứ Nghệ – nơi hội tụ giữa thiên nhiên hùng vĩ và chiều sâu văn hóa.
Ông Trần Xuân Cường, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Nghệ An, chia sẻ: “995 năm danh xưng là thời điểm vàng để Nghệ An khẳng định vị thế mới. Chúng tôi tập trung khai thác lợi thế du lịch văn hóa – lịch sử gắn với quê hương Bác Hồ, đồng thời mở rộng các sản phẩm du lịch biển, sinh thái, cộng đồng ở miền Tây. Mục tiêu là tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, biến du lịch thành động lực phát triển kinh tế - xã hội.”
Cùng với Cửa Lò, Pù Mát, các khu du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng đang được đầu tư đồng bộ, Nghệ An chú trọng du lịch cộng đồng – hướng phát triển bền vững, gắn kết giữa bảo tồn văn hóa và sinh kế người dân.
Nhằm cụ thể hóa mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Nghệ An đã ban hành Chiến lược phát triển du lịch đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trong đó xác định rõ ba hướng trọng tâm:
Phát triển du lịch biển – đảo, lấy Cửa Lò làm hạt nhân, kết nối với Cửa Hội, đảo Ngư, Nghi Thiết, hình thành chuỗi dịch vụ nghỉ dưỡng chất lượng cao.
Phát triển du lịch sinh thái và cộng đồng miền Tây, gắn với Vườn quốc gia Pù Mát, Khe Kèm, bản Nưa, bản Khe Rạn, tạo ra sản phẩm du lịch trải nghiệm và khám phá đặc trưng.
Phát triển du lịch văn hóa – lịch sử – về nguồn, tập trung vào Kim Liên, Quảng trường Hồ Chí Minh, khu lưu niệm Phan Bội Châu, di tích Xô Viết Nghệ - Tĩnh, kết nối với các điểm du lịch tâm linh như Đền Quả Sơn, Đền thờ vua Mai, Đền Nguyễn Xí.
Phó Giám đốc Sở VHTTDL Trần Xuân Cường nhấn mạnh: “Du lịch Nghệ An không chỉ dựa vào thiên nhiên và văn hóa, mà còn cần hạ tầng hiện đại, sản phẩm độc đáo, dịch vụ chuyên nghiệp. Một trong những sản phẩm tiêu biểu là Tour “Lửa Xô Viết”, nơi du khách không chỉ tham quan di tích cách mạng mà còn được mãn nhãn với show ánh sáng tái hiện sự kiện lịch sử. Đây là sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và giá trị truyền thống, tạo nên sản phẩm du lịch mới mẻ, hấp dẫn mọi lứa tuổi.”
Song song với việc làm mới sản phẩm, Nghệ An còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong quảng bá du lịch. Nhiều nền tảng trực tuyến, ứng dụng di động và hệ thống thông tin thông minh đã được triển khai, giúp du khách dễ dàng tra cứu, đặt dịch vụ và trải nghiệm ảo các điểm đến.
Đặc biệt, tỉnh đang tăng cường liên kết vùng với Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Hà Nội và các trung tâm du lịch lớn, hình thành các tuyến du lịch liên kết Bắc Trung Bộ, mở rộng không gian và thị trường khách.
Khát vọng vươn tầm từ dấu mốc 995 năm
Dấu mốc 995 năm danh xưng Nghệ An (1030 - 2025) không chỉ là sự kiện lịch sử, mà còn là điểm tựa tinh thần cho một giai đoạn phát triển mới. Trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, Nghệ An xác định rõ vai trò tiên phong của mình trong khu vực Bắc Trung Bộ - trung tâm giao thoa văn hóa, lịch sử và tự nhiên.
Kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An là dịp để khơi dậy lòng tự hào, củng cố khối đại đoàn kết, đồng thời khẳng định quyết tâm xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước. Trong đó, du lịch là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Nghệ An đang ưu tiên thu hút các tập đoàn lớn đầu tư vào lĩnh vực du lịch – nghỉ dưỡng, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và dịch vụ. Việc đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp, phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong du lịch đang được triển khai mạnh mẽ.
Người dân địa phương, doanh nghiệp và chính quyền đang cùng nhau hướng đến một tầm nhìn chung: đưa Nghệ An trở thành trung tâm du lịch của khu vực Bắc Trung Bộ, là điểm đến “vừa quen, vừa mới” trong lòng du khách.
Trải qua gần một thiên niên kỷ hình thành và phát triển, Nghệ An không chỉ là cái nôi của văn hóa và cách mạng, mà còn là vùng đất của khát vọng đổi thay và sáng tạo. Những thành tựu hôm nay là kết tinh của bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần vươn lên của con người xứ Nghệ – những con người cần cù, kiên cường, giàu ý chí.
Nếu quá khứ là nền tảng để tự hào, thì hiện tại và tương lai là hành trình kiến tạo một Nghệ An hiện đại, văn minh, giàu bản sắc. Trong dòng chảy hội nhập, du lịch sẽ tiếp tục là ngọn gió lành đưa hình ảnh Nghệ An vươn xa – nơi thiên nhiên đẹp, con người thân thiện, văn hóa sâu sắc và lịch sử hào hùng.
995 năm - một dấu mốc thiêng liêng trong lịch sử, là niềm tự hào của bao thế hệ người dân Nghệ An. Từ vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi sinh ra những con người anh hùng, đến điểm đến du lịch hấp dẫn của Việt Nam hôm nay, Nghệ An đã và đang viết tiếp hành trình của mình bằng niềm tin, trí tuệ và khát vọng vươn tầm.
Tự hào quá khứ - khát vọng tương lai, Nghệ An đang mở ra một trang mới: Trang của đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững, nơi du lịch không chỉ là ngành kinh tế, mà còn là cầu nối đưa di sản, con người và văn hóa xứ Nghệ lan tỏa khắp muôn phương.
