Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu: Cuộc đời gắn liền với gốm đất nung

          Đã bao lần tôi có ý định viết về một người thuyền trưởng tài năng, một nhà quản lý giỏi luôn hết lòng với người lao động nhưng tôi lại có tâm trạng e ngại, dè dặt vì tôi biết ông rất ít khi nói về mình. Với ông những người trực tiếp làm ra sản phẩm mới đáng viết, mới đáng được tuyên dương. Vì thế, người lao động tại đây luôn đề cao, được hưởng những đãi ngộ tốt nhất với công sức bỏ ra… người tôi nói đến ở đây chính là Anh Hùng Lao Động (AHLĐ) Nguyễn Quang Mâu- Chủ tịch HĐQT Tổ hợp Công ty CP Gốm Đất Việt.

Năm 2012, ông nhận quyết định nghỉ hưu theo chế độ, rời ghế lãnh đạo một doanh nghiệp quốc doanh. Không một ngày nghỉ ngơi, ông lại lao ngay vào công việc, cùng các cộng sự thành lập Công ty Gốm Đất Việt và gạch ngói Đất Việt rồi Công ty cổ phần Kinh Doanh – Xuất Nhập Khẩu Gốm Đất Việt tại Phường Tràng An, Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Theo ông chia sẻ thì sau khi về hưu và đứng lên thành lập doanh nghiệp, ông không được sự ủng hộ của nhiều người vì cho rằng ông đã vất vả cả cuộc đời về hưu nên nghỉ ngơi, quây quần bên gia đình để bù đắp cho những năm tuổi trẻ ông đã cống hiến hết mình cho công việc. Nhưng ông còn nặng lòng với nghiệp đất nung lắm, khi mà ông nhìn thấy tiềm năng, lợi thế của ngành vẫn còn chưa được khai thác hết, khi mà cuộc sống của người dân vẫn còn vất vả mà thu nhập lại thấp. Mong muốn góp phần xây dựng và phát triển ngành công nghiệp đất sét nung phát triển, đưa cuộc sống người dân quanh nhà máy ngày càng được nâng cao bằng cách tạo công ăn việc làm . Do vậy, ở cái tuổi đáng nhẽ được an nhàn ông vẫn lao động cống hiến hết mình. Mọi người đã quá quen với hình ảnh một vị chủ tịch, một AHLĐ vẫn cần mẫn lao động, sáng tạo đưa ra những quyết sách mang tính chiến lược, giúp doanh nghiệp ngày càng khẳng định được vị thế hàng đầu trên thị trường vật liệu xây dựng.

Ông sinh ra và lớn lên trên quê hương Thái Bình anh hùng trong chiến đấu cũng như trong lao động sản xuất. Thừa hưởng truyền thống của quê hương và gia đình, ngay từ nhỏ ông đã nổi tiếng hiếu học, lập nhiều thành tích trong lao động cũng như trong sản xuất. Lớn lên trong hoàn cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, học hết bậc Trung học ông tham gia Hợp tác xã với cương vị thư ký đội. Với bản lĩnh trung thực thẳng thắn ông luôn được nhân dân yêu quý, tin tưởng giao cho những nhiệm vụ quan trọng của Hợp tác xã. Ông làm nhiệm vụ ghi chép, tính công cho hợp tác xã nhưng chưa bao giờ ông có ý nghĩ làm lợi cho mình. Từ ý nghĩ muốn thay đổi cuộc sống của một chàng thanh niên đầy nhiệt huyết, đầy đam mê của tuổi trẻ, ông đã rời xa quê hương đến với đất mỏ để thực hiện những ước mơ hoài bão của mình. Ông ra Hạ Long làm thợ rồi Giám Đốc và sau đó là Tổng Giám Đốc Công ty cổ phân Viglacera Hạ Long tên tuổi ông gắn liền với thương hiệu Viglacera Hạ Long.

Những năm đầu thập kỷ 80, nhà máy gạch Hạ Long tiền thân của Công ty CP Viglacera Hạ Long còn là một nhà máy sản xuất bằng công nghệ “lò vòng” cũ với 300 cán bộ công nhân viên, năm nhiều nhất cũng chỉ sản xuất chưa đầy 10 triệu viên gạch, ngói các loại. Sau 10 năm phấn đấu bền bỉ của cán bộ công, nhân viên dưới sự lãnh đạo của ông công ty ngày càng đổi mới phát triển. Từ một đơn vị sản xuất nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu  nhà máy gạch Hạ Long đã vươn lên vị thế của một nhà sản xuất gạch ngói, đất sét hàng đầu Việt Nam. Với 3 nhà máy sản xuất, 3500 cán bộ công nhân viên, trên 220 kỹ sư, thạc sỹ. Doanh thu năm sau cao hơn năm trước, năm 2000 doanh thu 32 tỷ, năm 2006 doanh thu 365 tỷ nhưng năm 2009 đạt xấp sỉ 1000 tỷ đồng. Đời sống cán bộ công nhân viên không ngừng được cải thiện, nâng cao cả về vật chất lẫn tinh thần. Cũng tại đây, ngày 10/10/2009, ông được Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết ký quyết định phong tặng danh hiệu AHLĐ trong thời kỳ đổi mới để ghi nhận những đóng góp to lớn của ông cho sự phát triển công ty và sự nghiệp xây dựng đất nước

Nói về Gốm Đất Việt: Được đầu tư trang thiết bị hiện đại nhập khẩu các nước tiên tiến như Đức, Ý, Hà Lan…Ngày 25- 1- 2010 Công ty cổ phần Gốm Đất Việt bắt đầu sản xuất những mẻ hàng đầu tiên. Ông cùng các cộng sự hy vọng xây dựng đưa Gốm Đất Việt cùng Vigalacera Hạ Long chi phối thị trường đất sét nung trong nước và vươn xa nắm giữ nhiều thị trường trên thế giới. Thế nhưng, Gốm Đất Việt đã phải đứng trước nhiều thách thức, đòi hỏi người lãnh đạo phải đưa ra những quyết sách, kế hoạch giúp Đất Việt đứng vững trước khó khăn. Sản phẩm Gốm Đất Việt đầu tiên ra thị trường chẳng bao lâu đã bị đẩy vào cuộc đua hạ giá. Với doanh nghiệp còn non trẻ mới bước vào thị trường, vốn vay là chủ yếu rồi phải trả đầu tư, khấu hao thì cuộc đua đại hạ giá là một đòn đánh mạnh của đối thủ cạnh tranh. Không những thế đối thủ cạnh tranh còn ra những văn bản chỉ đạo các đại lý yêu cầu không hợp tác, không bán sản phẩm của Đất Việt. Rồi trên thị trường xuất hiện những thông tin đồn thổi rằng Gốm Đất Việt sắp phá sản, nội bộ lủng củng… Lúc này Gốm Đất Việt có khoảng 30 tỷ đồng, còn lại vốn vay. Nhưng lãi suất ngân hàng có lúc lên đến 22%  mà cũng không giải ngân cho vay, cổ đông nhiều người muốn rút vốn chứ không nói là huy động gửi vào. Nhiều nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào bắt đầu e dè, ngừng cấp ra văn bản trói nợ thậm chí đe dọa... Những khó khăn cứ đến dồn dập đòi hỏi người lãnh đạo phải đủ tỉnh táo và kinh nghiệm thương trường để giải quyết từng khó khăn đưa doanh nghiệp đi lên. Khó khăn nhất lúc này là vốn sản xuất và trả lương công nhân, đây là bài toán sống còn với doanh nghiệp lúc này. Ông Mâu và nhiều cán bộ của mình phải mang nhà của mình đi cầm cố vay vốn cho Gốm Đất Việt. Sau những phấn đấu lỗ lực không biết mệt mỏi cùng những định hướng đúng đắn của ban lãnh đạo và sự cống hiến làm việc của cán bộ công nhân viên Gốm Đất Việt đã vượt qua những khó khăn vững bước đi lên.

Gánh trên vai trọng trách xây dựng Gốm Đất Việt lớn mạnh mang tầm thế giới không phải vì mục đích cá nhân mà là vì đời sống của cán bộ công nhân viên. Có những lúc công ty đứng trước bờ vực phá sản, đóng cửa nhà máy. Nhưng ông nghĩ mình mất tài sản là một nhẽ, còn lại hàng trăm, hàng nghìn công nhân mất việc làm, rồi cuộc sống của họ đi về đâu khi họ đem cả gia đình lên đây lập nghiệp. Với tinh thần, bản lĩnh kinh nghiệm của AHLĐ thời kỳ đổi mới, một doanh nhân đã kinh qua bao khó khăn, thách thức khi còn ở Viglacera Hạ Long đã giúp ông vững bước. Ông luôn nghĩ cho cán bộ công nhân viên, coi họ như những thành viên trong gia đình mình giúp ông vượt qua những khó khăn đưa doanh nghiệp dần phát triển. Với những người làm ăn chân chính luôn đặt và đề cao lợi ích khách hàng lên hàng đầu được khẳng định khi ông còn làm thuyền trưởng tại Viglacera Hạ Long. Rất nhiều đại lý phản đối văn bản cạnh tranh không lành mạnh, ủng hộ cho gốm Đất Việt. Theo ông, lúc đó càng bán hàng càng lỗ nhưng mà vẫn phải bán, bán để thu hồi vốn tái sản xuất và trả lương công nhân.

Có vốn, Công ty tiếp tục khởi công xây dựng thêm nhà máy, mọi công việc đều rất khẩn trương để nhanh có sản phẩm, thu hồi vốn quay vòng sản xuất. Công ty cổ phần gạch ngói Đất Việt là công ty cùng chung thương hiệu với Gốm Đất Việt cũng bắt đầu có lãi. Tuy cùng thương hiệu, cùng chung hệ thống bán hàng, chung Chủ Tịch HĐQT nhưng hạch toán riêng. Nhưng khi khó khăn thì bên nọ đỡ đần động viên cho bên kia, hỗ trợ trong điều kiện cho phép với mong muốn cùng phát triển song hành. Xây dựng hai công ty song song còn xuất phát từ việc tận dụng nguyên liệu, tiết kiệm tài nguyên. Đất tốt dùng sản xuất gạch cotto rồi, còn đất chất lượng kém hơn để sản xuất gạch ngói xây dựng vẫn rất tốt.

Hiện tại, Gốm Đất Việt đã đứng vững trên thị trường vật liệu xây dựng cao cấp. Đồng thời ông cũng chính là người thay đổi phương thức sản xuất gạch ngói Việt Nam đương đại. Người tiêu dùng luôn tin vào chất lượng của từng sản phẩm mang đặc trưng thuần việt với màu đỏ quýt trầu, gạch ốp lát không trơn trượt, không nồm, không rêu mốc, chịu va đập mưa đá thời tiết khắc nghiệt... Sản phẩm Gốm Đất Việt đã tỏa đi khắp 63 tỉnh thành trong cả nước, xuất khẩu trên 51 quốc gia và vùng lãnh thổ năm Châu.

Đến thăm Tổ hợp Công ty cổ phần Gốm Đất Việt chúng tôi đã bị cuốn hút bởi không gian xanh nơi đây. Trong hình dung của tôi, một công ty sản xuất gạch ngói thì phải bụi bặm, ồn ào… nhưng hình dung của tôi hoàn toàn sai khi đến với Gốm Đất Việt. Một không gian xanh, thoáng mát, đường đi lối lại, nhà sưởng không khói bụi. Công ty với vườn cây trĩu quả, áo cá, thảm cỏ đã tạo lên bức tranh tuyệt đẹp về Đất Việt. Chúng tôi đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác khi thăm quan thêm những hạng mục khác của công ty. Cơ sở vật chất khang trang với kiến trúc liên hoàn từ trụ sở văn phòng, phân xưởng sản xuất, khu tập thể công nhân, khu vui chơi giải trí , nhà ăn tự chọn tất cả đều được xây dựng khang trang, tiện nghi và đẹp mắt. Khu nhà ở cho nhân viên được xây dựng giúp công nhân yên tâm công tác, mỗi phòng được trang bị các thiết bị giải trí và đồ dùng cần thiết cho người lao động mà không mất phí. Sau giờ làm việc công nhân được tắm nóng lạnh, xông hơi, quần áo được giặt sấy. Được chứng kiến công nhân làm việc trong môi trường sạch sẽ thoáng đãng với nụ cười luôn nở trên môi chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào những chính sách mà công ty đang áp dụng. Gốm Đất Việt  luôn quan tâm đến môi trường làm việc của công nhân, trong nhà máy lúc nào cũng sạch bóng với ý thức người lao động rất cao. Công ty không những đào tạo họ thành những người thợ giỏi mà còn đào tạo họ thành người có văn hóa. Dù đang bận công việc, từ những nhân viên nấu ăn, bảo vệ đến những công nhân trực tiếp sản xuất đều thể hiện chào khách rất thân thiện. Chính điều đó giúp chúng tôi cảm thấy thật gần gũi và thêm kính phục người thuyền trưởng tài hoa của Gốm Đất Việt đã xây dựng được môi trường văn hóa doanh nghiệp mà không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.

Trong thời gian qua, khi mà các doanh nghiệp đang bị ảnh hưởng nặng lề của đại dịch Covid-19 thì Gốm Đất Việt vẫn phát triển mạnh mẽ, vẫn quyết định tiến về phía trước. Khó khăn đôi khi cũng là cơ hội để các doanh nghiệp biết nắm bắt và hóa giải các thách thức.Công ty luôn có những phương án chủ động vừa sản xuất vừa chống dịch. Với khẩu hiệu chống dịch như chống giặc để đảm bảo thực hiện “mục tiêu kép”. Trong đợt dịch bùng phát lần thứ 3 vào trung tuần 01/2021, lần thức 4 (từ 27/4 đến nay) doanh nghiệp đã chủ động cho công nhân vừa làm việc vừa  ăn nghỉ tại Công ty có giai đoạn gần 1 tháng. Do vậy, khi Thị xã Đông Triều giãn cách xã hội nhưng doanh nghiệp sản xuất bình thường, nhiều phân xưởng còn tổ chức tăng ca, làm thêm giờ…Cho nên, năm 2020 doanh thu đạt trên 650 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước trên 45 tỷ đồng. 7 tháng đầu năm 2021 Tổ hợp Công  ty cổ phần Gốm Đất Việt nộp ngân sách nhà nước gần 40 tỷ đồng, thu nhập của gần 1000 cán bộ công nhân viên đạt 14 triệu đồng/người/tháng. Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó.

Ông đang lãnh đạo 02 Công ty sản xuất đều là Doanh nghiệp khoa học và công nghệ với tài sản được tính bằng những con số đáng tự hào, những nhà máy với công nghệ hiện đại hàng đầu thế giới, nhà ăn ca công nhân sạch sẽ, tan ca được xông hơi thư giãn, nhà tắm nóng lạnh: Đông ấm, hè mát, trang phục thay ra được giặt là phẳng phiu miễn phí. Tất cả nhà máy đều có khu thể thao giúp đời sống tinh thần của công nhân được nâng cao. Người thợ tinh thần sảng khoái yên tâm công tác, cống hiến hết mình cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp văn hóa: Sáng - xanh - sạch - đẹp luôn được đề cao, người lao động coi doanh nghiệp như mái nhà chung của mình.

Trong quá trình công tác, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu đã cống hiến hết mình, đóng góp to lớn cho sự thành công của Gốm Đất Việt.Dưới sự lãnh đạo tài tình của ông Công ty đã gặt hái được rất nhiều giải thưởng: Top 500 doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam, năm 2015 ba lần được vinh danh giải thưởng Sao vàng Đất Việt (Năm 2012, 2015, 2018). Năm 2016 công ty đạt giải vàng chất lượng quốc gia. Năm 2019 - Công ty cổ phần Gạch ngói Đất Việt vinh dự được công nhận là doanh nghiệp KH&CN. Đồng thời là doanh nghiệp KH&CN đầu tiên của ngành công nghiệp đất sét nung cả nước. Với 05 bằng sáng chế và độc quyền giải pháp hữu ích. Năm 2020, Tổ hợp Công ty cổ phần Gốm Đất Việt được Liên Minh Kỷ lục Thế giới (Worldkings) trao 02 chứng nhận kỷ lục Thế giới: Đơn vị sản xuất Viên gạch Cotto siêu mịn lớn nhất Thế giới và Doanh nghiệp khoa học công nghệ có nguồn đất sét tại chỗ trữ lượng cao. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) cũng đã trao tặng cho Gốm Đất Việt 19 kỷ lục Việt Nam. Đến nay Tổ hợp Gốm Đất Việt nâng con số xác lập kỷ lục quốc gia lên 22 đồng thời có 02 giải nhất, 01 giải nhì của liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam Vipotec, 01 huy chương vàng của Tổ chức sáng tạo Thế giới và nhiều phần thưởng, giải thưởng cao quý  khác của các Tổ chức xã hội. Ngày 19/07/2021 vừa qua Công ty cổ phần Gốm Đất Việt vinh dự đón nhận: Giấy chứng nhận trở thành doanh nghiệp KH&CN.

Đằng sau một doanh nhân thành đạt không thể thiếu bóng dáng của người phụ nữ giàu đức hy sinh cho chồng cho con. Khi nhắc đến gia đình nơi ông chia sẻ những mệt mỏi hay những thành công trong công việc, tôi nhận thấy trong nụ cười, ánh mắt của ông hiện lên niềm hạnh phúc mãn nguyện. Ở đó có người vợ sớm hôm tần tảo, đã từ bỏ ước mơ phấn đấu trong xã hội, để chăm sóc gia đình giúp ông yên tâm công tác, cống hiến làm giàu cho xã hội. Đến nay, ông hoàn toàn có thể tự hào về mái ấm gia đình của mình, các con ông đều đã trưởng thành, giữ những cương vị khác nhau trong xã hội. Nhưng ở cương vị nào các con ông cũng làm việc hết mình  cống hiến cho xã hội như ông mong muốn.

Để có được những thành công ấy, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Quang Mâu không chỉ đánh đổi mồ hôi, tâm sức mà còn cả sự hy sinh của bản thân và gia đình. Nhìn lại chặng đường gian nan đã qua, ông Nguyễn Quang Mâu không khỏi xúc động. Đất Việt giờ đã trở thành máu thịt, thành cuộc sống của ông.