Đĩa hát “Tiếng hát Việt Nam” – một tấm gương về nghệ thuật và ngoại giao

Tôi có một sở thích đặc biệt là sưu tầm những đĩa hát cổ, những tác phẩm âm nhạc quý hiếm và có giá trị lịch sử. Trong số đó, có một đĩa hát mà tôi rất yêu quý và tự hào, đó là đĩa hát “Tiếng hát Việt Nam”, với 13 tác phẩm của Việt Nam, do các nghệ sĩ người Việt trình diễn và do trung tâm Âm nhạc Nhật bản sản xuất năm 1978.

Đây là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và đầy ý nghĩa, không chỉ thể hiện tinh hoa văn hóa của dân tộc Việt Nam, mà còn là một tấm gương về ngoại giao mềm dẻo, chân thành và thiện chí của Việt Nam với thế giới.

Một kỳ tích nghệ thuật và ngoại giao

Tôi hết sức ngỡ ngàng và cảm động khi nhớ lại thời khắc 1978, là khi đất nước ta vừa thoát khỏi cuộc chiến tranh, mới hòa bình thống nhất được 3 năm, còn bị Mỹ cấm vận kinh tế (1975 – 1994). Ấy vậy mà nước ta đã vượt qua mọi rào cản, đem văn hóa nghệ thuật đến với anh em bè bạn khắp năm châu bốn biển. Khi đó còn chia ra hai phe Tư bản và Xã hội chủ nghĩa. Vậy mà nước ta vẫn đến được một đất nước thuộc Tư bản chủ nghĩa, đem lời ca tiếng hát thể hiện tình yêu hòa bình, tình yêu thương con người, tình hữu nghị và hợp tác. Đó là khi đoàn Ca múa nhạc của nước CHXHCN Việt Nam sang thăm hữu nghị và biểu diễn tại Nhật Bản. Tiếp đó, Việt nam đem những giá trị văn hóa giàu tính thẩm mỹ và nhân văn đến với bạn bè quốc tế.

Đây là một kỳ tích nghệ thuật và ngoại giao, cho thấy Việt Nam không chỉ là một quốc gia anh hùng, kiên cường, mà còn là một quốc gia hòa bình, hữu nghị, luôn mở rộng tay với bạn bè quốc tế. Việt Nam đã chứng minh rằng, dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất, vẫn có thể sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật xuất sắc, góp phần làm giàu cho kho tàng văn hóa nhân loại.

Một bức tranh về vẻ đẹp tâm hồn và tinh thần dân tộc

Qua 13 tác phẩm âm nhạc (8 dân ca, 5 ca khúc mới), Việt Nam đưa thông điệp về vẻ đẹp tâm hồn, tính nhân văn, tinh thần kiên cường chiến đấu vì độc lập tự do nhưng luôn luôn khao khát hòa bình, hữu nghị và hợp tác với bè bạn khắp thế giới. Các bản nhạc được biểu diễn bằng nhạc cụ dân tộc cho thấy các giá trị văn hóa truyền thống của người Việt cũng như của các dân tộc thiểu số được bảo tồn và phát huy. Qua 5 ca khúc và bức tranh vẽ ở bìa sau của Bao bì đĩa hát diễn tả cảnh mẹ Suốt chèo đò chở bộ đội qua sông dưới tầm bom đạn của không quân Mỹ, cho thấy người Việt Nam có tình yêu sâu sắc với quê hương, với con người, lãng mạng và hiện thực. Ca khúc "Suối Lê Nin" đã phác họa được bức tranh giản dị về lãnh tụ Hồ Chí Minh thời kỳ kháng chiến lãnh đạo cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc. Ca khúc "Làng tôi" tạo nên bức tranh làng quê Việt Nam bình yên bị giặc ngoại xâm tàn phá và nhân dân đồng lòng kháng chiến bảo vệ tổ quốc, từ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến chống đế quốc Mỹ, nhưng nổi bật lên là lòng yêu mến hòa bình:

Miệng con chúm chím xinh xinh

Như đài hoa đang hé trên cành

Khát nắng mới và sương lành

Lá thắm rung cánh tay ôm ấp lấy hoà bình

Đây là một bài ca đẹp và cảm động, là một lời nguyện cầu cho hòa bình trên thế giới, là một lời tri ân đến những người đã hy sinh vì đất nước.

Một tấm gương để noi theo

Đĩa hát “Tiếng hát Việt Nam” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một tấm gương để noi theo. Nó cho thấy, nghệ thuật không chỉ là để thưởng thức, mà còn là để giao lưu, để truyền đạt những thông điệp nhân văn, để góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển. Nó cũng cho thấy, Việt Nam là một quốc gia có truyền thống văn hóa lâu đời, có tinh thần dân tộc cao cả, có lòng yêu nước và yêu hòa bình. Nó cũng là một minh chứng cho đường lối ngoại giao mềm dẻo, chân thành và thiện ý của Việt Nam, đã được kiến tạo từ sớm, nhất quán cho tới ngày nay, làm cho Việt Nam ngày càng nhiều bè bạn, vững bước xây dựng đất nước phồn thịnh.

Đến đây, tôi muốn nhắc lại rằng nhân dân Nhật Bản rất yêu quý âm nhạc Việt Nam. Từ thời chiến tranh, người Nhật đã dịch "Diễm xưa" của Trịnh Công Sơn sang tiếng Nhật và ca sĩ người Nhật đã biểu diễn rất thành công ca khúc này. Sự kiện tiếp đón đoàn nghệ thuật Việt Nam và sản xuất, phổ cập đĩa hát Việt Nam là minh chứng tiếp theo cho tình yêu ấy của các bạn Nhật dành cho Việt Nam. Có thể khẳng định rằng, chính nghệ thuật ca hát nói riêng và văn hóa nói chung, đã góp phần quan trọng kết nối nhân dân hai nước Việt - Nhật trong mối tình hữu nghị thắm thiết. Cho nên, sự kiện Việt Nam và Nhật bản vừa nâng cấp quan hệ ngoại giao lên "Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới'' là một kết quả tất yếu.

PVL - 04/01/2024

Ghi chú: Tôi đăng lên đây hai bài hát mà chắc rằng rất nhiều người trong chúng ta yêu thích: Mẹ yêu con (Nguyễn Văn Tý sáng tác, Thanh Huyền hát), Làng Tôi (Văn Cao sáng tác, Xuân Trường hát).