Đợt giãn cách dài hơi, tại gia lướt mạng thấy cái ảnh, lâu nay chửa thấy cơ mà nó đã gắn bó một thuở trẻ trâu lâu dài, không phét. Biên dăm dòng ký ức vậy: Ngày trước ở làng, hay thấy sâu kèn vắt vẻo ở lá roi, lá cây na. Bắt về trêu con sâu bên trong cái kén kèn. Chú sâu có đầu tròn múp, nâu bóng. Cắt 2 đầu, lôi con sâu ra bóp bẹp đầu nhỏ, gắn vào cuống la đu đủ thổi rõ to. Cuốn vào lá dứa dại kêu to như kèn tây. Lại nhớ 1957-1977 gia đình ở nhà ông bà nội giữa làng Giàn (Trung Kính hạ). Tôi nhớ khi xưa hay bắt được cái kén này, cây lựu, cây na, cây ổi, cây nhãn lâu năm ở trong vườn nhà bác Lý Nuôi (cây bàng, cây dâu cũng có nhiều lắm, toàn bắt con sâu màu nâu ra, sẽ cắt trên dưới để lôi con sâu bên trong kém ra cho gà ăn, sau đó lấy kén làm kèn thổi. Thường là cắt hai đầu (cắt đầu to bỏ sâu ra, cắt đầu nhỏ vừa đủ rồi bóp bẹp xuống thế là thổi kêu) sau đó đi kiếm lá dứa dại mọc đầy Nghĩa trang Mả Miễu xưa (nay là trường cấp 2 phổ thông Trung hoà xây trường 1965, 1966 bắt đầu học) làm cái kèn quấn lá dứa dại thôi kêu to nhức óc luôn. Chán quấn lá dứa thi lắp vào ống cọng đu đủ thổi ánh ỏi hơn chơi vui phết. Ngày xưa nghèo, lũ tôi ít đồ chơi mua bằng tiền lắm lắm, tổ sâu kèn giúp cho tuổi thơ của chúng tôi phần nào vui nhộn sau một buổi đi học về. Đẽo quay, đúc đồng cái đánh đáo lỗ, chọn nạng súng cao su, chặt tay tre làm súng phốc... nhiều thằng chơi lắm... à mà thôi sợ dài.
Xưa còn bé đi xem đám ma nghe mấy chú thanh niên tả trong lúc tang gia bối rối con cháu xa gần về bò lê bò toài khóc cụ. Bác thổi kèn thổi: thò tí ghe, thò thò tí ghe. Bác đánh phèng: phét, phét. Bác đánh trống: bung, bung, bung, bung góc, bung góc, góc trong cùng, góc trong cùng…
Ngày xưa các thợ kèn đám ma (phường bát âm) hay dùng sâu kèn để lắp vào kèn giai điệu sau loạt trống cà rung là ò í e chắc ai cũng còn nhớ. Trước thợ kèn đám ma họ còn dùng, giờ họ cắt ống hút nước mía ra làm răm thổi nhẹ, kêu sắc hơn.
Xem video lễ hội Làng Giàn thập kỷ 199x, thấy nhớ các bác phụ huynh đồng môn ở Đội nhạc hiếu ăn công điểm HTX trong làng Giàn Trung Kính hạ cũng dùng loại kèn thân gỗ bát đồng loe này (bác Tảnh, bác ba Mỹ, bác cả Phần, chú Na...) Thời @ và 4.0 thợ kèn đám ma bây giờ dùng lưỡi kèn công nghiệp hết rồi, kèn lưỡi sâu cũng dần hiếm và thậm chí là ko thấy xuất hiện nữa.
Viết đến đây lại nhớ chú em rể họ Trần, là hàng xóm cùng hẻm 43/10/3 Phố Trung Kính với nhà mẹ Tôi xưa. Rượu cũng hay như thổi kèn nhà đám, chiều ba mươi tết say rượu lôi kèn tàu thổi tất cả các giai điệu chèo tuồng, kể cả nhạc đám ma...
Chuyện làng quê
