Trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục mầm non đang chuyển từ định hướng “dạy những gì giáo viên có” sang “dạy những gì trẻ cần”. Quan điểm lấy trẻ làm trung tâm được xác định là nguyên tắc xuyên suốt, nhằm kiến tạo một nền giáo dục nhân văn, phát triển toàn diện và bền vững.
Thực hiện Kế hoạch số 626/KH-BGDĐT ngày 30/6/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 - 2025, Sở GD&ĐT Phú Thọ đã triển khai sâu rộng đến tất cả các huyện, thành, thị. Qua đó, chuyên đề không chỉ nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mà còn thúc đẩy sự sáng tạo, chủ động trong tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi, chăm sóc trẻ.
Việc phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội ngày càng được chú trọng, hình thành mối liên kết bền chặt trong việc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ thơ.
Một trong những dấu ấn quan trọng khi triển khai chuyên đề chính là sự thay đổi trong tư duy quản lý và phương pháp tiếp cận giáo dục trẻ của đội ngũ cán bộ, giáo viên. Theo thống kê của Sở GD&ĐT Phú Thọ, 100% cán bộ quản lý và giáo viên đã được bồi dưỡng chuyên sâu về nội dung chuyên đề.
Các nhà trường đồng loạt thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục, tổ chức các hoạt động trải nghiệm, thiết kế môi trường học tập phù hợp, đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. Nhận thức mới được chuyển hóa thành hành động cụ thể trong tổ chức lớp học, xây dựng chương trình và quan hệ tương tác giữa giáo viên - trẻ - phụ huynh.
Một thay đổi rõ nét khác là sự đầu tư, cải tiến môi trường giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, sáng tạo. Trẻ được quyền lựa chọn hoạt động, đồ dùng học tập theo sở thích; tiếp cận các không gian gần gũi với văn hóa địa phương như khu trải nghiệm “Bé làm nông dân”, góc trò chơi dân gian, vườn rau, sân chơi ngoài trời...
Việc sử dụng vật liệu tái chế, nguyên vật liệu mở trong thiết kế đồ dùng học tập không chỉ kích thích trí tưởng tượng mà còn giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường. Phụ huynh và cộng đồng cũng tích cực đồng hành trong việc xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, tích cực.
Đến nay, toàn tỉnh có 271/306 trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, chiếm tỷ lệ 88,8%. Các cơ sở chưa đạt chuẩn cũng nỗ lực cải tạo khuôn viên, tạo dựng không gian học tập sạch đẹp, thân thiện và đáp ứng nhu cầu vui chơi, học tập của trẻ.
100% trường mầm non có sân chơi xanh, sạch, đẹp; đồ chơi ngoài trời an toàn, sử dụng thường xuyên; có hệ thống nước sạch, công trình vệ sinh đạt chuẩn. Trẻ em mạnh dạn, tự tin, có kỹ năng giao tiếp và hợp tác tốt hơn, đồng thời nhận được sự đồng hành tích cực từ phụ huynh trong các hoạt động giáo dục.
Thành công của chuyên đề còn đến từ nỗ lực cá nhân hóa phương pháp giáo dục, giảm áp lực “dạy đồng loạt”, lấy nhu cầu và đặc điểm từng trẻ làm nền tảng. Nhiều trường mầm non đã phát triển mô hình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm gắn với điều kiện địa phương như: Lớp học số hóa - ứng dụng CNTT trong thiết kế học liệu số. Bé làm nông dân – trải nghiệm chăm sóc cây trồng, vật nuôi. Góc học tập xanh ngoài trời - học qua tương tác với thiên nhiên. Bé với an toàn giao thông - trang bị kỹ năng sống qua trải nghiệm thực tiễn... Những mô hình này đã góp phần phát huy tính sáng tạo, bồi dưỡng kỹ năng sống, vun đắp tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nước cho trẻ.
Để tiếp tục phát huy hiệu quả bền vững của chuyên đề, ngành giáo dục mầm non Phú Thọ xác định một số định hướng chiến lược trong thời gian tới: Duy trì, nhân rộng mô hình hiệu quả, lan tỏa điển hình sáng tạo. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhất là tại vùng khó khăn. Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, huy động nguồn lực từ cộng đồng. Đổi mới nội dung, phương pháp bồi dưỡng giáo viên, kết hợp lý luận - thực hành. Ứng dụng CNTT và thúc đẩy chuyển đổi số, hướng tới giáo dục 4.0.
Trong những năm học tiếp theo, giáo dục mầm non Phú Thọ tiếp tục kiên định với triết lý: “Trẻ em là trung tâm của mọi hoạt động giáo dục”, đồng thời đặt trọng tâm vào việc kiến tạo môi trường học tập tích cực, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, khơi gợi niềm vui đến trường và chuẩn bị nền tảng vững chắc cho tương lai.
Vì một tuổi thơ hạnh phúc hôm nay - vì một tương lai phát triển bền vững cho trẻ em mai sau.
