Mắm tôm chưng bì, thịt băm

Hà Nội buổi sáng, rét cắt da, cắt thịt. Mặc hai quần thể thao, đi 2 đôi tất, áo len vài cái trong ngoài, đầu đội mũ trùm tai, cuộn mình trong chăn ấm mà vẫn cảm nhận cái rét tái tê. Già mất rồi!

Tiếng bà vợ dưới bếp vọng lên:

- Ông bảo sẽ tự chế biến món mắm tôm thì xuống mà làm đi!

Đêm qua, trong giấc mơ tôi thấy được thằng Thái Hà cùng lớp cho 1 thìa mắm tôm chưng bì lợn. Ngày ấy 1974 - 1979 bọn học viên quân sự chúng tôi đói, khổ lắm, thời bao cấp mà. Trường tôi có 3 loại học viên. Loại thứ nhất là các chiến sỹ ưu tú, dũng sỹ diệt Mỹ người chằng chịt vết thương, ngực đầy huân huy chương do thành tích chiến đấu được ưu tiên tuyển chọn về học. Loại thứ hai là các chiến sỹ đã qua chiến đấu ở đơn vị được chọn ôn, thi và đỗ đại học. Loại thứ ba là con cán bộ quân đội, lãnh đạo ban ngành Trung ương thi đỗ vào đại học Quân sự với số điểm cao hơn cả điểm đỗ các trường đại học danh tiếng thời bấy giờ như: Bách Khoa, Tổng Hợp Hà Nội, Kinh Tế Quốc Dân, Y, Dược.

Vì đói khổ nên các bà mẹ thuộc gia đình khá giả thường chuẩn bị thức ăn khô cho con mang đến trường ăn thêm khi chủ nhật được về tranh thủ. Do có ba loại học viên nên cũng có nhiều loại thức ăn khô khác nhau. Loại đặc biệt của con các tướng, đại tá, bộ trưởng, thứ trưởng, giám đốc doanh nghiệp... là ruốc, thịt băm, lạp sường... bét nhất là mắm tôm rang thịt lợn băm, bì lợn mà chúng tôi gọi là mắm tôm quai dép nhựa.( bì lợn dai, vàng vàng như quai dép nhựa Tiền Phong) còn học viên con nhà nghèo thì chỉ có muối rang khô, giã nhỏ. Khá hơn thì có tý mỳ chính, hạt tiêu. Các học viên nhà ở xa thì làm gì có thức ăn khô.

Trong giấc mơ tôi trộn thìa mắm tôm quai dép thằng Thái Hà cho vào bát B52 cơm bo bo, đánh một mạch hết nhẵn. Ngon quá! Nước miếng chảy ra ướt cả gối tôi mới giật mình tỉnh dạy. Kể với vợ, bà lẩm bẩm:

- Tưởng thèm khát sơn hào hải vị gì chứ mắm tôm thì đầy. Trưa nay ông xuống mà làm.

Lóp ngóp bò dậy, thu gọn chăn gối. Quấn thêm cái khăn len vào cổ, tôi xuống bếp làm món đặc sản mơ thấy đêm qua.

Lấy trong tủ lạnh miếng thịt lợn, dùng dao sắc lạng bì riêng, thịt riêng. May làm sao đây là miếng thịt lợn rừng ông bạn Quốc Khánh cùng lớp ĐH.KTQS vừa cho hôm trước. Bì vừa dày, vừa cứng. Bỏ miếng bì vào nồi luộc chín để thái cho dễ. Thái nhỏ miếng thịt dắt mỡ rồi băm nhỏ, nhuyễn.

Bóc hành khô thái mỏng, cắt hành lá, đập thêm vài củ sả, miếng gừng. Lấy sẵn lọ mắm tôm sống, lọ mỳ chính, lọ hạt tiêu, đường đặt cạnh bếp. Tôi bắt đầu chưng mắm tôm! Đầu tiên chờ mỡ trong chảo nóng già, bỏ hành, sả , gừng vào phi vàng.

Tiếp theo đổ thịt băm, bì lợn xắt hạt lựu vào đảo đều. Mùi hành, sả, gừng, thịt thơm dậy bếp. Chờ thịt chín, tôi tăng lửa, đổ mắm tôm vào, khấy đều. Mắm tôm chảy ra, quện bao lấy thịt, bì và sôi lăn tăn trong chảo. Giảm bớt lửa, khi đó mới mới nêm mì chính, đường và hạt tiêu. Đường chỉ nên bỏ chút ít cho mắm tôm dịu. Cuối cùng là hành lá, đảo qua, tắt bếp. Món mắm tôm chưng thịt băm, bì lợn đã xong.

Tôi đảm bảo với mọi người là cả dãy nhà quanh tôi phải ứa nước miếng vì mùi thơm đặc biệt của món mắm tôm chưng này. Tôi xúc một nửa còn sột sệt ra bát. Nửa còn lại tôi đảo thêm vài phút cho khô hơn, đó là mắm tôm rang khô. Ngày xưa, làm vậy để cho vào lọ mang đến trường cho dễ mà lấy ra cũng dễ. Trong lúc vợ con dọn bàn ăn. Tôi đốt chút bồ kết cho khói bồ kết bay khắp bếp, cầu thang và vào các phòng để khử mùi mắm tôm.

Cơm nóng xới ra bát, tôi mời vợ con thưởng thức món mắm tôm chưng thịt băm bì lợn của lính trường ĐHKTQS ngày xưa. Nồi cơm nhà tôi bữa nay hết veo. Mai đo nồng độ đường trong máu chắc sẽ tăng vọt vì ăn lượng cơm gấp 3 lần ngày thường. Mời Thái Hà, Võ Dũng, Thắng lé, Quốc Khánh và các bạn của tôi hãy xúc một thìa to mắm tôm chưng ăn với cơm nóng nhé. Tôi mời các bạn đấy!

Mưa vẫn rơi nặng hạt, gió vẫn thổi ào ào. Cái lạnh cuối đông vẫn dường như không giảm. Ăn bát cơm nóng hổi với món mắm tôm chưng thật ngon và hạnh phúc.

Đời người đâu cần chim quay gà tần, vi cá mập, ... mà chỉ món dân dã cổ truyền đơn giản cũng làm ta ngon miệng, thêm yêu quê hương, nhớ đồng đội thời xa xưa nghèo đói.

T.H.Q

23/1/2024