Chúng ta đang sống trong một thời đại bùng nổ của truyền thông đa phương tiện, Internet phát triển, mạng xã hội xuất hiện đem đến sự thay đổi lớn trong việc tiếp cận, chia sẻ thông tin… Có thể nói, với những mạng xã hội như Facebook, YouTube, Twitter… chúng ta có một phương tiện hữu hiệu để đăng tải các video clip chia sẻ kinh nghiệm, tri thức, niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Và quả thực, đã có rất nhiều video clip phát huy tác dụng với nội dung tích cực. Tuy nhiên, cũng có những video clip mặc dù nhân danh quảng bá văn hóa nhưng thực chất lại vô cùng nhảm nhí để câu view kiếm tiền.
ảnh minh họa
Những nội dung phản cảm gần đây xuất hiện tràn lan trên YouTube như: thử thách học lại mẫu giáo, một ngày làm chó, ăn nội tạng động vật ngay khi vừa giết mổ... Những người thực hiện các video trên chỉ vì muốn câu view đã khiến người xem có cái nhìn không đúng về văn hóa bản địa, chuyển tải không đầy đủ nội dung, thậm chí không có cảnh báo cho người xem. Tuy nhiên, những nội dung này lại thu hút một lượng rất lớn người xem và bình luận, thậm chí còn xuất hiện trong "Top video thịnh hành", trong khi đó, các nội dung bổ ích, lành mạnh lại nhận rất ít lượt quan tâm.
Theo nhà báo Ngô Bá Lục, lý do khiến những video clip phản cảm, nhảm nhí thậm chí lệch chuẩn văn hóa… nhưng lại thu hút cả triệu triệu lượt xem là vì: mạng xã hội cho phép người ta có cơ hội để bộc lộ bản thân, dám nói cả những điều không được nói. Hơn nữa, đối tượng nghe, xem nhiều nhất là dưới 20 tuổi là lứa tuổi chưa có sự kiểm soát và nhận thức chưa đúng cho nên là cứ theo nhau, có hàng triệu người theo dõi là như vậy.
Là website chia sẻ video lớn nhất thế giới, YouTube giờ đây không còn dừng lại ở chức năng giải trí, học tập hay truyền thông mà đã trở thành công cụ kiếm tiền của một bộ phận bắt kịp xu hướng phát triển của công nghệ số.
Có 2 dạng video có thể kiếm tiền trên YouTube: tự sản xuất hoặc đăng lại nội dung cũ. Việc tự sản xuất được ưu tiên hơn do không dính đến vấn đề bản quyền, cũng như lượt xem cao hơn. Chúng chủ yếu gồm Vlog; Review video (làm video đánh giá về các sản phẩm, dịch vụ có nhiều người quan tâm trên thị trường), Tutorials Video (hướng dẫn thủ thuật) và Ghi lại tất cả những gì xung quanh.
Thế nhưng thay vì ưu tiên nội dung lành mạnh và bổ ích, một số người làm video clip trên YouTube đã bất chấp mọi thứ, kể cả việc giẫm đạp lên truyền thống văn hóa chỉ để có nhiều lượt xem. Đó là khẳng định của ông Lưu Đình Phúc - Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin Điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông.
Trên thực tế, có rất nhiều video clip giới thiệu danh lam thắng cảnh, ẩm thực… của YouTuber Khoai Lang Thang, Helly Tống, Hoàng Nam, Ninh Tito… đều nhận được sự đón nhận nhiệt tình của công chúng bởi thông tin, hình ảnh được đầu tư khá bài bản, công phu, có giá trị về mặt nội dung và thẩm mỹ. Tuy nhiên, theo ý kiến của chị Phạm Hồng Anh, một người làm trong lĩnh vực quảng cáo, khát khao kiếm tiền của nhiều YouTuber đã sản sinh ra hàng loạt clip có nội dung phản cảm, kích thích trí tò mò của người xem bằng nhiều cách thức khác nhau.
"Việc kiếm tiền từ nội dung đăng trên YouTube rất dễ dàng, nếu đạt 1000 view thì sẽ nhận được 0,9 đô la, nếu video đó được 1 triệu view thì là 900 đô la, tương đương khoảng 20 triệu đồng. Đó là con số lớn trong khi sự đầu tư lại rất ít nên chắc chắn họ muốn lượt view cao và cách thức họ làm để câu view chính là làm clip ăn cháo gà nguyên lông, ăn cá sống… những cái nằm ngoài tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, hay ném 100 con dao Thái Lan từ trên tầng cao xuống dưới đất… Thậm chí khi sản xuất những clip này họ hoàn toàn không nghĩ đến đã tạo hình ảnh xấu, đưa đến cho người xem một cái nhìn hoàn toàn lệch lạc.
YouTube hay các mạng xã hội khác đang thể hiện vai trò rất hiệu quả trong việc quảng bá văn hóa Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Tuy nhiên, hãy tận dụng công cụ quảng bá này một cách có văn hóa để tạo ra những hiệu ứng tích cực cho xã hội.
