Khi Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào khu vực biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa vào ngày 1 tháng 5 năm 2014, nhà nước ta ra tuyên bố phản đối, đồng thời tàu thuyền của hai quốc gia đã có một số va chạm, chủ quyền của Tổ quốc bị đe dọa, các nhạc sĩ lập tức “xung trận” bằng vũ khí âm nhạc. Nhạc trưởng Phạm Ngọc Khôi, vốn không phải là người viết ca khúc, nhưng cũng góp vào tiếng nói chung bằng bài hát “Trường Sa ơi!” (phổ thơ Phan Hữu Tuấn). Ca sĩ Hồng Nhung lập tức dàn dựng và làm MV Trường Sa ơi! , sau đó còn đưa ca khúc này vào bài thi khi cô bảo vệ tốt ngiệp Thạc sĩ:
“Rất bé nhỏ giữa trùng khơi mênh mông sóng nước
Các anh là vọng gác giữa biển Đông
Trong trái tim luôn hướng về đất mẹ
Những cặp mắt tinh tường trong giữ biển quê hương
Chúng tôi thăm đảo trong nắng gió trưa hè
Một làng khói lam bay giữa đảo xanh
Trường Sa ơi nơi tuyến đầu sóng gió
Nơi mỗi người Việt Nam mong được đến, được sẻ chia
Ôi đất mẹ Việt Nam yêu dấu
Các anh những chiến sĩ hải quân
Sinh ra từ đất mẹ
Giờ đanh đứng canh thềm lục địa
Nơi có chủ quyền cờ Tổ quốc tung bay”
Đáng khen ngợi, là chính Hồng Nhung, giải nhì Sao Mai, ca sĩ của Đài TNVN, lại tự đầu tư làm hẳn một bộ 3 CD với 30 nhạc phẩm cách mạng- trữ tình với tên gọi “Công nông binh”. Hồng Nhung nói với tôi rằng đó là sản phẩm âm nhạc tâm huyết nhất trong đời hoạt động nghệ thuật của cô. Bộ CD “Công nông binh” ra đời đúng vào dịp đất nước ta đang sôi trào không khí hành động để bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc, góp thêm tiếng nói khẳng định lòng yêu nước, sẵn sàng xả thân cho độc lập tự do, đã thu được kết quả tốt đẹp.
Cũng theo dòng nhạc chính ca như Phạm Ngọc Khôi, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn làm trào lên làn sóng hâm mộ, với ca khúc Tổ quốc gọi tên mình (phổ thơ Phan Quế Mai):
“Tôi đang nghe Tổ quốc gọi tên mình
Bằng tiếng sóng Trường Sa, Hoàng Sa dội vào ghềnh đá
Tiếng Tổ quốc vọng về từ biển cả
Nơi bão tố dập dồn, chăng lưới, bủa vây
Tôi đang nghe Tổ quốc gọi tên mình
Bằng tiếng sóng Trường Sa, Hoàng Sa dội vào ghềnh đá
Sóng cuồn cuộn lên dáng hình đất nước
Một tấc biển cắt rời, vạn tấc đất đớn đau
Tổ quốc của tôi, Tổ quốc của tôi
Mấy ngàn năm chưa bao giờ ngơi nghỉ
Ngọn đuốc Hòa bình, bao người đã ngã
Máu của người nhuộm mặn sóng biển Đông
Tổ quốc linh thiêng, Tổ quốc linh thiêng
Ngọn đuốc hòa bình trên tay rực lửa
Biết bao triệu mỗi người thao thức tiếng Việt Nam
Biết bao triệu người lấy thân mình che chở
Tổ quốc linh thiêng, Tổ quốc linh thiêng
Ngọn đuốc hòa bình trên tay rực lửa
Tôi lắng nghe, tôi lắng nghe, tôi lắng nghe Tổ quốc gọi tên mình...”
Khá nhiều ca sĩ đã biểu diễn bài hát này ở nhiều môi trường khác nhau, nhưng tôi thích nghe Nghệ sĩ nhân dân Quang Thọ và Nghệ sĩ Nhân dân Quốc Hưng hát nhất, vì cả hai anh đều có chất giọng ấm áp, khỏe khoắn, có khi còn vang động, và đặc biệt là có độ nhạy bén, xúc cảm mãnh liệt, đã truyền tới người nghe đủ mọi sắc thái của bài hát, khi tha thiết, nồng nàn, lúc mãnh liệt, hào hùng, thôi thúc con người hành động. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến có câu thơ rất hay: “Sóng lớp lớp chồm lên thềm lục địa/Trong lòng người có ngọn sóng nào không?”, những ca khúc nói trên chính là những ngọn sóng dào dạt tình yêu Tổ quốc, mãnh liệt quyết tâm gìn giữ non sông của các nghệ sĩ góp vào bão táp cách mạng cuốn phăng kẻ xâm lược khỏi giang sơn gấm vóc của chúng ta.
Cũng trong không khí dâng trào quyết tâm bảo vệ chủ quyền đất nước này, nhiều ca khúc viết về biển đảo những năm trước được vang lên, hòa điệu với những ca khúc mới. ICTnews tổng hợp ra 10 bài hát về biển đảo Việt Nam được cư dân mạng nghe nhiều nhất, nhờ sự hỗ trợ thông tin từ Nhạc Số, Nhạc Của Tui và Nhạc Vui:
“1. Nơi đảo xa
Sáng tác: Nhạc sỹ Thế Song. Thể hiện: Ca sỹ Trọng Tấn.
Lời nổi bật: “… Ơi ánh mắt em yêu như biển xanh như trời xanh trong nắng mới. Nhớ cả dáng hình em mùa gặt nặng đôi vai. Sóng ru mối tình đời thủy thủ càng thêm vui. Đây con tầu ra khơi, đây con tàu ra khơi…”
2. Nghe em hát ở Trường Sa
Sáng tác: Nhạc sỹ Quỳnh Hợp. Thể hiện: Ca sỹ Hoàng Hải Đăng.
Lời nổi bật: “ Trường Sa, mông mênh biển và ầm ào gió cát. Có tiếng hát em ngân nga…”
3. Gần lắm Trường Sa
Sáng tác: Nhạc sỹ Hình Phước Long. Thể hiện: Ca sỹ Thanh Thúy.
Lời nổi bật: “… Không xa đâu Trường Sa ơi. Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh. Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em…”
4. Mùa xuân nơi Trường Sa
Sáng tác: Nhạc sĩ Quỳnh Hợp (Phổ thơ Nguyễn Hữu Quý). Thể hiện: Ca sỹ Lâm Minh Huy.
Lời nổi bật: “… Mùa xuân nơi đầu sóng hóa bão táp chờ em. Cánh trăng như nỗi nhớ anh gửi vào tháng Giêng…”
5. Trên biển quê hương
Sáng tác: Nhạc sỹ Đức Minh. Thể hiện: Ca sỹ Anh Thơ.
Lời nổi bật: “… Ta bắt con cá nhảy, ta bắt đàn cá bơi… Dù cho bầy quạ đen quân cướp có vào đây, thì súng này trong tay ta sẵn sàng đây…”
6. Đảo mùa xuân
Sáng tác: Nhạc sỹ Ngọc Châu.Thể hiện: Ca sỹ Khánh Linh.
Lời nổi bật: “… Trường Sa Trường Sa. Bão tố phong ba không lùi bước. Mùa xuân mùa xuân. Mùa xuân đến nơi đây ơi Trường Sa…”
7. Ầm ầm dậy sóng Hoàng Sa Trường Sa
Sáng tác: Nhà thơ / Nhạc sỹ Bùi Minh Quốc, Nguyễn Hữu Phước, Nguyễn Văn Chính. Thể hiện: Hợp xướng.
Lời nổi bật: “… Tôi ngước mắt nhìn trời, trời rực máu, Hoàng Sa - Trường Sa. Tôi cúi đầu tìm đất, đất ứa lệ, Hoàng Sa - Trường Sa…”
8. Bài ca Hoàng Sa Trường Sa
Sáng tác: Nhạc sỹ Nguyễn Chính. Thể hiện: Tốp ca.
Lời nổi bật: “… Vang hò vang trống dồn, reo hò reo phá giặc. Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa. Ngàn năm bất khuất, chiến công oai hùng, hồn thiêng sông núi, cháu con lạc hồng. Hoàng Sa, Trường Sa…”.
9. Vì Hoàng Sa Trường Sa
Sáng tác: Nhạc sĩ Hoài An. Thể hiện: Huỳnh Lợi.
Lời nổi bật: “… Cùng Biển Đông biết bao loài đang giúp nuôi dân Việt Nam hằng năm. Từ thuở xưa thuyền dân nước Nam căng buồm xuôi gió chinh phục đại dương…”
10. Quyết giữ biển đảo quê hương
Sáng tác: Nhạc sỹ Nguyễn Hậu. Thể hiện: Ca sỹ Tống Gia Vỹ.
Lời nổi bật: “… Hoàng Sa Trường Sa sẽ mãi mãi là của chúng ta. Dù phải hy sinh nhưng ta quyết giữ biển đảo quê hương…”
Riêng bài hát Khúc hát đảo quê hương của nhạc sĩ Phạm Đình Sáu tuy không nằm trong tốp 10 bài hát có lượt người nghe cao trên mạng được ICT thống kê, vì ICT không thống kê bài trên trang “Bài ca đi cùng năm tháng”, chứ thực chất, chỉ riêng trên trang này thôi, số lượng người nghe đã cao hơn nhiều bài trong bảng thống kê nói trên. Thuộc lớp người con cháu của nhạc sĩ Pham Đình Sáu, suốt thời học cấp ba rồi vào chiến trường tham gia kháng chiến, tôi luôn luôn yêu mến và được những ca khúc của Phạm Đình Sáu cổ vũ, nâng bước quân hành. Một trong những ca khúc của ông đã ăn sâu vào ký ức tôi là "Khúc hát đảo quê hương". Ca khúc này viết về một hòn đảo của Tổ quốc nhưng có sức khái quát cao, với một bút pháp tìm tòi, có sự giao thoa các điệu thức, tạo nên một âm hưởng dân gian, gần gũi mà lại mang âm hưởng cận hiện đại, nét nhạc sảng khoái, đầy lạc quan, đầy sức chiến đấu, nhất là đoạn phát triển mang tính thôi thúc, đã động viên tôi cũng như nhiều đồng chí vượt qua mọi thử thách của cuộc chiến đấu để đi tới ngày toàn thắng:
“Bạch.. Long Vĩ ơi ớ ơ! Quê mến yêu muôn đời
Đảo quê ta đẹp sao... nắng tươi tỏa sáng chan....hòa.
Phủ Châu Thủy xưa tối tăm....nay đã bừng sáng...
Nước non mây trời lồng lộng cao hớ hơ.....đã về ta rồi..
Ơ.......ớ hơ...ơ, cá bạc đầy ắp khoang..khi chiều về thuyền ta vui ghé bến.....
Bên..dãy phi lao, đồng lúa..xanh rờn..,
Thơm ngát hương đồng thoảng bay trong nắng.. hoàng hôn.....
Ta cất cao câu hò vang trên biển cả.
Theo gió, ta dong buồm tớ khơi.. xa.
Cùng chung lưới chung thuyền vui đắp xây cuộc đời ta...
Cùng chung sức chăm cho đồng ta lúa tốt xanh tươi mượt mà
Trong gió sớm mai, rộn vang câu hò ta vui đất nước đang nở hoa..
Hò dô, hỡi dô hây dô hây, ta ca khúc ca quê đảo ta..
Ơ....hớ ơ....ờ, vui cuộc đời ấm no, nhớ những ngày xưa từng bao cay đắng ơ.....
Thôn xóm xác xơ, nghèo đói bao hờn oán chất biển.. khơi...
Nay giặc thù lại tới phá.. đảo ta... rực cháy....
Nợ máu xương... lại hòa thêm với thù này....
Ta cất cao lời thề chiến đấu đến cùng.
Này quân với dân ta cùng chiến hào vững vàng.
Ngày đêm tay súng ta sẵn sàng giăng lưới thép căm hờn rực lửa
Nhằm tên quân cướp kia ta nổ vang xé xác bay ta trả thù
Quân với dân ta cùng chung câu thề quyết chiến đấu giữ vững đảo quê
Hò dô, hỡi dô hầy dô hây, chúng bay đến đây không hòng về
Quân với dân ta cùng chung câu thề quyết chiến đấu giữ đất trời đảo quê
Hò dô, hỡi dô hầy dô hây, bọn bay.. đến đây đừng hòng về..
Dô hò huây dô, dô hò huây dô, dô hò huây dô.....
Bạch... Long Vĩ ơi....ớ ơ..! Quê mến yêu muôn đời...ầu
Bình minh lên đảo ta nắng tươi tỏa sáng chan...ơ hòa
Hải âu tung cánh bay.. trên trời.. cao
Những cánh buồm ... lộng gió ớ..ơ... đưa thuyền ta về..
Gió.....ớ..ơi cho gửi đất liền mến thương... lời chào..của đảo tiền tiêu Tổ quốc.
Như thép như gang, Bạch Long Vĩ kiên cường đứng giữ biển... trời...
Đất liền mẹ hiền trao cho.. vinh quang... nơi đầu sóng....
Tổ... quốc ơi.. có đảo tôi đứng canh.. cho người... Ơ hớ hớ hơ.........”
Bài hát “Khúc hát đảo quê hương” của Phạm Đình Sáu hay, nhưng rất khó hát, đòi hỏi những nghệ sĩ hoặc là có năng khiếu đặc biệt, hoặc là có năng khiếu và được đào tạo kỹ thuật thanh nhạc, mới hát được. Theo nhận xét của một số bạn yêu nhạc, cho tới nay, chỉ có hai nghệ sĩ hát thành công bài này là NSND Quý Dương, NSND Quang Thọ, trong đó NSND Quý Dương gây ấn tượng mạnh mẽ nhất.
Những bài hát về biển Đông, về bảo vệ chủ quyền của đất nước có nhiều lắm, được Hội Nhạc sĩ Việt Nam tuyển chọn, in thành một tập tới cả trăm bài, phổ biến rộng rãi trong công chúng. Nhưng, làm tôi ngạc nhiên và thích thú hơn cả, lại là một bài hát hoàn toàn thoát khỏi hệ chính ca truyền thống, đưa thể loại nhạc Rốc vào phục vụ nhiệm vụ chính trị. Đó là ca khúc Bay qua biển Đông của Lê Việt Khánh, một họa sĩ trẻ, không phải là nhạc sĩ chuyên nghiệp:
“Những cơn gió ướt mặn, ngoài kia biển đen sóng vỗ
Những cơn mưa âm thầm, ướt đôi bờ vai
Những chiến sỹ biên thùy, ngày đêm ghìm chắc tay súng
Son sắt một lòng tình yêu đất nước thiêng liêng
Nơi quê hương thanh bình, thành đô phồn hoa lấp lánh
Những mái ấm êm đềm, bữa cơm đầm ấm
Vẫn dõi mắt trông về, người con ở nơi biên giới
Gửi gắm một niềm tin yêu thiết tha bao la
Bay qua biển Đông
Mênh mông trùng khơi
Gửi miền biên cương xa xôi những ân tình
Biển xanh lấp lánh, hải âu tung cánh
Trường Sa nơi ấy có anh
Bao nhiêu tình thương
Bay qua đại dương
Gửi người chiến sỹ biên cương trái tim nồng cháy yêu thương
Cho dẫu sóng gió muôn trùng phong ba cách xa...
Những góc phố yên bình, Nụ hoa nở trong sương sớm
Những cháu bé đến trường, hát vang bài ca
Vẫn dõi mắt trông về, người anh ở nơi biên giới
Gửi gắm một niềm tin yêu tha thiết bao la
Bao nhiêu tình thương
Bay qua đại dương
Gửi người chiến sỹ biên cương trái tim nồng cháy yêu thương
Cho dẫu sóng gió muôn trùng phong ba cách xa...
Thanh niên Việt Nam
Không bao giờ quên
Ngàn năm bao nhiêu anh linh nước nam hào khí vinh quang
Cho mỗi tấc đất
Mẹ hiền yêu thương
Mãi luôn ngời sáng
...........................
Biển xanh lấp lánh,
hải âu tung cánh
Trường Sa nơi ấy có anh
Bao nhiêu tình thương
Bay qua đại dương
Gửi người chiến sỹ biên cương trái tim nồng cháy yêu thương
Cho mỗi tấc đất
Mẹ hiền quê hương dấu yêu
Mãi luôn NGỜI SÁNG”
Họa sĩ, nhạc sĩ Lê Việt Khánh tâm sự: "Bài hát này là tình cảm của riêng tôi và chứa đựng tình cảm cũng như công sức của cả một tập thể đã tạo nên hình dáng cho nó! Ca sỹ Hồng Dương, ca sỹ Đinh Mạnh Ninh, và đặc biệt là ca sỹ kiêm nhạc sỹ phối khí Trần Minh Vương đã cùng tôi thức trắng nhiều đêm để hoàn thành tác phẩm này. Tôi đã chứng kiến Trần Minh Vương kiệt sức thế nào khi trao bản đã hoàn thành đến tay tôi. Tôi thật sự cảm động và tri ân tình cảm, công sức của anh em!". Đó là cách để lớp người trẻ ngày hôm nay thể hiện lòng yêu nước.
(Còn nữa)
