Những con số này không chỉ thể hiện nỗ lực vượt khó của ngành du lịch, mà còn khẳng định nền tảng vững chắc cho mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, tầm nhìn 2035, phù hợp với Chiến lược phát triển du lịch Nghệ An và tinh thần Nghị quyết 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Nghệ An.
Trong bức tranh tổng thể của vùng Bắc Trung Bộ, Nghệ An đang dần khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn, nơi hội tụ tài nguyên du lịch tự nhiên và văn hóa đặc sắc cùng bản sắc con người Xứ Nghệ.
Đây chính là “thời điểm vàng” để Nghệ An bứt tốc, tạo đột phá, hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm du lịch vùng Bắc Trung Bộ.
Theo Chiến lược phát triển du lịch Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn 2035 (Quyết định số 1439/QĐ-UBND), tỉnh xác định rõ mục tiêu: “Phát huy tiềm năng, lợi thế vị trí địa lý - văn hóa, tài nguyên thiên nhiên và di sản phong phú để đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp tích cực vào tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.”
Bản chiến lược này nhấn mạnh 7 nhóm sản phẩm du lịch trọng tâm, phản ánh sự đa dạng và chiều sâu của du lịch Nghệ An:
Du lịch văn hóa - lịch sử: với trọng tâm là du lịch về nguồn, di tích, tâm linh, ẩm thực, dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh.
Du lịch nghỉ dưỡng - chăm sóc sức khỏe: từ biển Cửa Lò, đảo Ngư đến vùng núi Pù Mát, Quế Phong.
Du lịch sinh thái, khám phá - thám hiểm: rừng, hồ, khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Du lịch cộng đồng - trải nghiệm: gắn kết văn hóa bản địa với phát triển bền vững.
Du lịch đô thị, mua sắm, thể thao, giải trí.
Du lịch MICE và du lịch quá cảnh qua cửa khẩu, tàu biển.
Du lịch chuyên đề và danh nhân.
Sự đa dạng này không chỉ tạo nên sức hấp dẫn tổng hợp mà còn giúp Nghệ An dễ dàng phân khúc thị trường du lịch, hướng đến phát triển sản phẩm đặc thù mang thương hiệu “Xứ Nghệ – đất thiêng, người hiền, văn hóa sâu dày”.
Trong dòng chảy văn hóa dân tộc, Nghệ An luôn được nhìn nhận như một tiểu vùng văn hóa đặc sắc, nơi hội tụ tinh hoa và lắng đọng lịch sử.
Bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An, từng nhấn mạnh tại Đại hội Đảng bộ tỉnh: “Nghệ An là vùng đất kết tinh bản sắc, nơi trái tim và tâm hồn con người đã kiến tạo nên mạch nguồn văn hóa riêng biệt, không trộn lẫn với bất kỳ vùng văn hóa nào khác.”
Chính yếu tố “khác biệt văn hóa” ấy là nguồn tài nguyên vô giá để phát triển du lịch.
Từ dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh, đến hệ thống đền, chùa, di tích cách mạng, làng nghề, tất cả tạo nên “mỏ vàng văn hóa” mà Nghệ An cần khai thác đúng hướng.
Bên cạnh đó, con người Nghệ An - hiếu học, kiên cường, nghĩa tình và tài hoa - chính là “linh hồn” của bản sắc.
Đưa yếu tố con người Xứ Nghệ vào câu chuyện du lịch là cách tạo chiều sâu, tính nhân văn, giúp du khách không chỉ “đi - xem - chụp hình”, mà còn “cảm - hiểu - gắn bó”.
Từ quan điểm “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”, Nghệ An đã và đang triển khai 5 nhóm giải pháp then chốt:
Thứ nhất - Xây dựng con người Nghệ An hiện đại, hội nhập nhưng đậm đà bản sắc.
Tỉnh chú trọng đưa tinh hoa văn hóa xứ Nghệ vào trường học, vào đời sống cộng đồng qua các mô hình “dạy dân ca trong trường học”, “giáo dục địa phương”, hay tổ chức “không gian trải nghiệm di sản”.
Khi thế hệ trẻ hiểu và tự hào về văn hóa, họ sẽ là lực lượng bảo tồn và sáng tạo bản sắc trong kỷ nguyên hội nhập.
Thứ hai - Bảo tồn gắn với khai thác du lịch.
Nghệ An đã bước đầu chuyển di sản tĩnh thành trải nghiệm sống động thông qua việc phục dựng lễ hội, phát triển sản phẩm du lịch đêm, như: Show “Lửa Xô Viết” tại Bảo tàng Nghệ An, Tour “Thanh âm ví giặm”, Chương trình “Đêm thành cổ” hay “Trầm tích sông Lam”. Những sáng kiến này vừa bảo tồn giá trị văn hóa, vừa mở rộng kinh tế đêm, tạo thêm việc làm, tăng doanh thu du lịch.
Thứ ba - Huy động sức mạnh cộng đồng và nguồn lực xã hội.
“Văn hóa thuộc về nhân dân” - vì thế, tỉnh đã phát động phong trào toàn dân bảo tồn di sản, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư, đồng thời đẩy mạnh xây dựng thiết chế văn hóa - thể thao hiện đại từ tỉnh đến cơ sở, hướng tới các sự kiện cấp vùng và quốc gia.
Thứ tư - Phát triển công nghiệp văn hóa, đưa Nghệ An ra thế giới.
Từ các chương trình nghệ thuật, điện ảnh, festival văn hóa - du lịch, Nghệ An hướng tới “xuất khẩu hình ảnh” ra quốc tế.
Đây là cách để văn hóa trở thành “thương hiệu mềm”, góp phần định vị Nghệ An trên bản đồ du lịch toàn cầu.
Thứ năm - Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa và du lịch.
Nghệ An đang đẩy mạnh xây dựng bảo tàng số, thư viện số, tham quan di tích ảo 3D, 4D, ứng dụng thuyết minh tự động đa ngữ và phát triển nền tảng quảng bá số về di sản.
Điều này không chỉ giúp du khách dễ tiếp cận hơn, mà còn góp phần bảo tồn và lan tỏa di sản trong thời đại công nghệ.
Tháng 9/2025, Nghệ An tổ chức chuỗi sự kiện kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An và 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh.
Điểm nhấn là show trải nghiệm đêm “Lửa Xô Viết” - một sản phẩm kết hợp nghệ thuật sân khấu và trình chiếu 3D mapping tại Bảo tàng Nghệ An – Xô viết Nghệ Tĩnh.
Chỉ sau một tháng, Nhà trưng bày Xô Viết Nghệ Tĩnh đã đón gần 6.000 lượt khách, gấp 3 lần so với trước.
Điều này chứng minh sức hút của mô hình du lịch văn hóa kết hợp công nghệ, đồng thời khẳng định hướng đi đúng đắn trong việc gắn di sản với sản phẩm du lịch sáng tạo.
Không chỉ là sự kiện văn hóa, “Lửa Xô Viết” còn là thông điệp về bản lĩnh và khát vọng vươn lên của con người Nghệ An - dũng cảm, nghĩa tình, luôn cháy mãi ngọn lửa tự hào quê hương.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, sức mạnh mềm văn hóa trở thành yếu tố cạnh tranh quan trọng.
Nếu như các nước phát triển dùng văn hóa để “xuất khẩu hình ảnh quốc gia”, thì Nghệ An hoàn toàn có thể dùng văn hóa để quảng bá điểm đến - nơi vừa mang dấu ấn lịch sử, vừa thể hiện bản lĩnh hội nhập.
Muốn vậy, du lịch Nghệ An cần tiếp tục: Chuẩn hóa chất lượng dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực chuyên nghiệp, có ngoại ngữ, kỹ năng truyền cảm hứng về văn hóa Xứ Nghệ. Liên kết vùng với Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình để hình thành “tam giác di sản Bắc Trung Bộ”, cùng khai thác tour “Con đường Di sản miền Trung”. Đẩy mạnh truyền thông, xúc tiến đầu tư, quảng bá quốc tế thông qua các nền tảng số, phim tài liệu, sự kiện văn hóa - nghệ thuật đặc sắc.
Trong hành trình mới, Nghệ An đang hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm du lịch văn hóa của vùng Bắc Trung Bộ.
Từ nền tảng di sản quý giá, bản sắc con người Xứ Nghệ, đến chiến lược và hành động cụ thể, tỉnh đang bước đi vững chắc theo hướng “phát triển du lịch bền vững - lấy văn hóa làm gốc”.
Du lịch không chỉ là ngành kinh tế, mà còn là cách lan tỏa tinh thần và giá trị văn hóa Việt Nam.
Với Nghệ An - mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, đó chính là sứ mệnh và niềm tự hào, là ngọn lửa Xô Viết bất diệt cháy sáng giữa hành trình hội nhập và phát triển.
