Trước thực trạng đó, bám sát chỉ đạo, định hướng của cấp trên, chi bộ thôn Lạc Trung rà soát, đánh giá đúng thực trạng, nguyên nhân tồn tại, tìm biện pháp khắc phục. Nguyên nhân chính là công tác vận động tiết giảm chi phí chưa được thực hiện quyết liệt; hộ khá giả tổ chức linh đình, hộ khác nhìn theo, dẫn đến tâm lý “không dám làm khác người”. Nhiều gia đình khó khăn vẫn phải gồng mình lo toan. Có người dân bày tỏ: “Nếu không chấn chỉnh sớm, đến khi mẹ tôi mất, tôi không biết lấy đâu ra tiền để lo.”
Đầu năm 2025, chi bộ Lạc Trung tổ chức họp đảng viên, Hội Người cao tuổi và các đoàn thể để đánh giá thực trạng, nêu rõ tồn tại, hạn chế; quán triệt chủ trương thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, tang và mừng thọ. Qua thảo luận, toàn dân thống nhất cần có biện pháp mạnh, đồng bộ để chấm dứt tình trạng lãng phí.
Khu hành chính thôn phối hợp với Ban Công tác Mặt trận đã tổ chức phát phiếu xin ý kiến đến từng hộ dân trên địa bàn về việc tiết giảm chi phí trong đám cưới, đám tang và mừng thọ. Kết quả cho thấy, đại đa số các hộ dân đều đồng thuận cao với các nội dung được lấy ý kiến. Cụ thể, đối với đám cưới, không tổ chức ăn cỗ từ ngày dựng rạp; đối với đám tang, không sắp cỗ mời khách, chỉ tổ chức ăn uống gọn nhẹ trong phạm vi con cháu gia đình trong ngày phát tang, đồng thời thực hiện hỏa táng người quá cố trước khi phát tang; đối với mừng thọ, tổ chức đơn giản trong nội bộ gia đình, không khao thọ. Trong tất cả các trường hợp, không sắp thuốc lá mời khách.
Được nhân dân đồng tình hưởng ứng, chi bộ đã chỉ đạo khu hành chính ban hành văn bản tóm lược các nội dung cụ thể cần lưu ý thực hiện, gửi đến từng hộ gia đình; đồng thời thành lập Ban Chỉ đạo gồm: Bí thư chi bộ là Trưởng ban, Trưởng thôn là Phó ban, các thành viên là đại diện các đoàn thể, tập trung tuyên truyền, chỉ đạo, giám sát. Khi trong thôn có tang sự, Ban Chỉ đạo trực tiếp đến chia buồn, hướng dẫn thực hiện nếp sống mới; đồng thời dán thông báo: “Gia đình không sắp cỗ mời khách, mong quý khách thông cảm” ở vị trí dễ nhìn. Nhờ áp dụng nhiều biện pháp tích cực trong chỉ đạo, tuyên truyền, vận động, ngay từ những đám đầu tiên, tình trạng tổ chức ăn uống linh đình trong đám cưới, đám tang đã được đẩy lùi.
Ông Đặng Văn Phong, Bí thư chi bộ thôn, cho biết: “Đám cưới không còn tình trạng ăn uống linh đình từ ngày dựng rạp. Đám tang không sắp cỗ mời khách đến thăm viếng – chi phí riêng việc ăn uống giảm tối thiểu 50–60% so với trước đây.” Ông cũng cho biết thêm: “Dịp đầu Xuân tới, các cụ trong thôn đều thống nhất cao với chủ trương của chi bộ mừng thọ gọn nhẹ, tiết kiệm, không mời khách, bạn bè đến ăn uống nhằm tránh lãng phí.”
Nhiều năm nay, thôn Lạc Trung không có tình trạng mở loa đài, kèn trống trước 5 giờ sáng và sau 20 giờ tối. 100% người dân khi qua đời đều được hỏa táng trước khi phát tang, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Nay tang lễ lại được tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm, không chỉ tăng thêm tính trang nghiêm mà còn giúp khách xa gần đến thăm viếng cảm thấy thoải mái, nhẹ lòng, gia đình bớt áp lực.
Ông Đỗ Thế Tiến, cháu trưởng của một gia đình có người qua đời ở xóm Biểu, chia sẻ: “Gia đình chúng tôi rất đồng thuận với cách làm mới của thôn – không dựng rạp lấn chiếm lòng đường, không sắp cỗ và thuốc lá mời khách đến thăm viếng. Khi người thân qua đời, gia đình tổ chức chu đáo việc hỏa táng rồi mới phát tang. Việc ăn uống chỉ trong nội bộ con cháu, không mời khách đến thăm viếng nên giảm được nhiều chi phí, đỡ nặng gánh.”
Ông Lê Văn Soạn, Trưởng Ban Công tác Mặt trận thôn, cho biết: Trước đây, mỗi tang lễ thường tổ chức ăn uống hai, ba ngày; riêng ngày phát tang có nhiều đám tổ chức ăn hàng trăm mâm. Nay gọn nhẹ mà vẫn chu đáo, gia đình không còn nỗi lo ám ảnh phải gánh ‘nặng nợ’ sau tang lễ; bà con lối xóm cũng không còn phải tất bật lo toan giúp đỡ công việc gia đình tang chủ nhiều ngày như trước.
Bí thư chi bộ Đặng Văn Phong khẳng định: Mục tiêu lãnh đạo của chi bộ là cắt giảm chi phí, giảm gánh nặng cho gia đình và cộng đồng. Chủ trương đúng, hợp lòng dân nên được nhân dân ủng hộ mạnh mẽ. Chúng tôi sẽ duy trì biện pháp này bền vững, nhằm giữ gìn và phát huy thành quả đạt được trong xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu.
