Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội llà hoạt động thường niên do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức, nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hoá và triển khai các sáng kiến gia nhập Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO. Năm nay, Lễ hội có chủ đề “Dòng Chảy”, tập trung vào Thiết kế, Cộng đồng và Sáng tạo, hướng tới kết nối giá trị lịch sử, văn hoá, kinh tế, và xã hội của Thủ đô Hà Nội. Tuyến trải nghiệm của Lễ hội tập trung vào sự kết nối hai bên bờ sông Hồng qua cầu Long Biên, nổi bật các giá trị văn hoá lịch sử tại các quận, huyện trong thành phố.
Tuyến tàu "Hành Trình Di Sản" và chuyến tàu đầu tiên
Một trong những điểm nhấn của Lễ hội là tuyến tàu “Hành Trình Di Sản” do Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam tham gia lần đầu tiên. trong tuyến tàu này, có đoàn tàu gồm 7 toa, trong đó 5 toa dành cho hành khách với khoảng 280 chỗ ngồi thoải mái và máy lạnh. Ngoài ra, còn có 2 toa đặc biệt, nơi du khách có thể ngắm nhìn các tác phẩm nghệ thuật hoặc thưởng thức các tiết mục biểu diễn nghệ thuật đa dạng. Đây là một sự kết hợp hài hòa giữa di sản công nghiệp và nghệ thuật sáng tạo. Tuyến tàu kết nối các công trình kiến trúc lịch sử trên địa bàn Thủ đô Hà Nội, như Nhà hát Lớn, Nhà thờ Lớn, Nhà thờ Cửa Bắc, Cầu Long Biên, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm… Du khách trên chuyến tàu sẽ trải nghiệm cảnh đẹp phố phường Hà Nội và cảnh quan hai bờ sông Hồng, cũng như tìm hiểu về di sản văn hóa và lịch sử của Thủ đô.
Chuyến tàu vận hành từ ngày 17 - 26/11/2023, phục vụ nhu cầu tham quan của người dân và du khách. Giá vé 20.000 đồng/người/lượt, với các chuyến tàu LH3, LH4, LH5, LH6 kết nối Ga Hà Nội và Ga Gia Lâm vào buổi sáng và chiều. Tối 17/11/2023, chuyến tàu đầu tiên đã lăn bánh phục vụ du khách.
Tại Ga Gia Lâm, du khách được tham quan Nhà máy Xe lửa Gia Lâm, một trong những di sản công nghiệp lâu đời nhất của Hà Nội. Nhà máy Xe lửa Gia Lâm là điểm nhấn của Lễ hội, với mong muốn lan tỏa giá trị di sản và sự sáng tạo của nghệ sĩ và kiến trúc sư cho cộng đồng. Tại đây, du khách được chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật trong triển lãm “Chuyển động ngoại biên”, cũng như không gian kiến trúc và Pavilion “Không gian Kiến trúc & Nghệ thuật Phân xưởng nóng” do TOOB STUDIO thiết kế. TOOB STUDIO là đơn vị chịu trách nhiệm về kiến trúc tại Lễ hội, lấy cảm hứng từ tác phẩm “Tính tương đối” của M. C. Escher, tạo ra không gian độc đáo kết hợp với giá trị lịch sử của Nhà máy Xe lửa Gia Lâm.
Tuyến tàu Di sản tại Lễ hội giúp củng cố người tham gia về ý thức bảo tồn và tôn vinh di sản lịch sử, đồng thời giữ gìn và phát huy những giá trị cổ kính bằng nghệ thuật sáng tạo và hiện đại. Đây là một cơ hội hiếm có để người dân và du khách được tận hưởng một chuyến đi đầy ý nghĩa và độc đáo trên đường sắt Việt Nam
Chuyển động Ngoại biên
Đây là một triển lãm nghệ thuật đương đại thuộc Tháng thực hành nghệ thuật - MAP 2023, hưởng ứng Tuần lễ Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 20231. Triển lãm trưng bày các tác phẩm nghệ thuật thị giác của nhóm nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế, trong sự tương tác không đoán trước được với không gian bên trong toa tàu và cảnh vật bên ngoài. Chủ đề “Chuyển động Ngoại biên” được lấy cảm hứng từ các khái niệm về chuyển động trong các lĩnh vực khác nhau, như y học, toán học, vật lý và nghệ thuật. Các tác phẩm trong triển lãm được gắn cố định trên ô cửa kính của đoàn tàu, thể hiện sự chuyển động của nghệ thuật, của đời sống và của chính khán giả khi di chuyển trên tàu.
Khám phá không gian kiến trúc và nghệ thuật tại phân xưởng nóng của Nhà máy Xe lửa Gia Lâm
Phân xưởng nóng là nơi chứa những cỗ máy đồ sộ, những hiện vật lịch sử và những tư liệu hình ảnh về các cơ sở sản xuất công nghiệp khác ở Việt Nam. Để tôn vinh và bảo tồn giá trị di sản của nhà máy, TOOB Studio đã thiết kế một pavilion kiến trúc và nghệ thuật mang tên “Không gian Kiến trúc & Nghệ thuật Phân xưởng nóng”.
Pavilion lấy cảm hứng từ tác phẩm “Tính tương đối” của nghệ sĩ thị giác M. C. Escher, tạo ra cảm giác vô tận khi khám phá không gian bằng cách di chuyển trên những cốt sàn có cao độ khác nhau. Qua từng nấc thang, không gian sẽ khơi gợi cảm xúc ở từng góc nhìn. Những tia sáng tự nhiên len lỏi qua lớp mái làm nổi bật bề mặt thời gian của những cỗ máy và sự linh thiêng của thực thể vật chất.
Pavilion cũng là nơi diễn ra các chương trình biểu diễn nghệ thuật, như nhạc, múa, thơ, kịch, phim ảnh… nhằm góp phần hoàn thiện bức tranh trải nghiệm di sản của người xem. Các chương trình biểu diễn được lựa chọn và biên tập sao cho phù hợp với không gian và chủ đề của pavilion, tạo ra những sự kết nối và đối thoại giữa kiến trúc, nghệ thuật và di sản.
Pavilion “Không gian Kiến trúc & Nghệ thuật Phân xưởng nóng” được trưng bày từ ngày 17 đến 26/11/2023 và có thể kéo dài tại phân xưởng Gia công Nóng 1B, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm. Đây là một cơ hội hiếm có để người yêu kiến trúc và nghệ thuật có thể chiêm ngưỡng và tìm hiểu về một phần di sản công nghiệp đang dần quên lãng của Hà Nội.
Ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, nhấn mạnh về cơ hội biến di sản công nghiệp thành tổ hợp văn hoá sáng tạo và thu hút đầu tư. Ông cũng bày tỏ mong muốn Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội sẽ làm sống lại những giá trị lịch sử và văn hóa của Thủ đô, đồng thời tạo ra những sáng kiến mới cho sự phát triển bền vững của thành phố. Phó TGĐ Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, ông Hoàng Năng Khang, thể hiện mong đợi về việc đánh giá hiệu quả và quan tâm của du khách để đề xuất triển khai tour trải nghiệm này thường xuyên, đóng góp vào việc sống lại di sản Hà Nội.
