Nhất là lũ trẻ nhóc! Tát bắt cá vừa vui lại kiếm được con tôm, con cá cải thiện bữa ăn gia đình. Ai mà tát được nhiều tôm cá, thì được bạn bè ngưỡng mộ, bố mẹ khen sướng lắm nhé!
Thời bao cấp, sau vụ gặt lúa chiêm…những cơn mưa mùa hạ nước tràn đồng. Khi ấy ruộng đồng mầu mỡ là môi trường lý tưởng cho tôm cá sinh sống.
HTX giữ nước trên ruộng để cày, bừa ngả ruộng cho nhũn đất…chuẩn bị cho vụ cấy lúa mùa. Tôm cá nhiều vô kể, tha hồ vùng vẫy trên những thửa ruộng nước diện tích rộng mấy mẫu. Muốn bắt được tôm cá thì phải có dụng cụ te lưới để đánh bắt, ruộng nước lại rất rộng, nên hiệu quả rất thấp.
Ở quê tôi! Có một cách bắt đơn giản hiệu quả cao, đó là (làm chà) ở góc ruộng để tát bắt cá.
Những ngày nắng nóng (càng nắng nóng, càng tốt). Buổi sáng ra đồng tìm ruộng nhiều cá, (ruộng nào nước vẩn đục, lội xuống thấy cá chạy…là ruộng nhiều cá).
Tìm góc ruộng trũng, xắn bùn be đắp một khoảng hình vành khăn, ôm vào bờ góc diện tích bằng ba, bốn chiếc chiếu đôi; để lại 1-2 cửa rộng chừng 50cm cho tôm cá vào. Bẻ cành cây có nhiều lá cắm bên trong, rắc thêm chút rơm rạ, tạo bóng mát làm nơi cho tôm cá trú ẩn.
Buổi trưa là lúc trời nắng nóng nhất, nước trên ruộng nóng như đun. Tôm cá trên ruộng không chịu được nóng, tìm đường vào chà trú ẩn.
Nửa chiều trời bớt nắng, lúc này chỉ việc ra be đắp chặn cửa chà lại, dùng gầu hoặc chậu tát cạn nước trong chà, thì tha hồ mà bắt. Đủ loại rô, trê, diếc, chuối chõn, tôm tép…bắt hết tôm cá thì xắn bùn bắt chạch. Ruộng nào nhiều cá, tát một chà được mấy rổ tôm cá, chạch.
Theo quy luật, nếu tiết trời đã nắng nóng, thường nắng nóng mấy ngày liền. Mấy ngày nắng nóng ấy là bội thu cá tát chà. Cá tát được nhiều, nhà ăn không xuể thì phơi khô ăn dần. Nhiều nữa thì đem ra chợ bán cũng thu được món tiền kha khá đấy, vì vậy có người chuyên đi tát cá đồng để bán.
Cá đồng! Đúng nghĩa là cá sinh sống tự nhiên ở ngoài đồng như ruộng lúa, ruộng ngập nước…môi trường nước phải sạch.
Cá đồng chế biến được rất nhiều món như rán ròn, nấu riêu với khế hoặc quả dọc, kho nhừ với tương…món nào cũng ngon và đậm chất đồng quê!
Ngày nay đồng ruộng vẫn còn, nhưng đã bị ô nhiễm môi trường. Vì con người sử dụng quá nhiều phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật…chẳng còn tôm cá nào sống được.
Tát cá đồng, tát chà ruộng…có lẽ chỉ còn trong ký ức thôi các bác ạ!
Chuyện Làng Quê
