Cả nhà yêu quý tôi,gọi tôi bằng cái tên ngồ ngộ thân thương:Em Con. Cái tên ấy theo tôi đến khi lớn. Tôi bú U đến tận năm 7 tuổi đi học mới được U "cai sữa ". Đó chính là một trong những lí do khiến tôi bện hơi U đến mức nghiện.
Tôi nghiện câu nói quen thuộc của U mỗi tối: " Em con à, nằm kềnh bú tí ngủ giấc nào", nghiện những câu hát ru mộc mạc dân dã của U đưa tôi vào cõi mộng. Tôi nghiện cái quạt mo của U trong những đêm hè oi bức nằm đất chống nóng. U nằm giữa,hai chị em, tôi và chị Bẩy nằm hai bên.
Suốt đêm U quạt đến rã cánh tay cho chị em tôi ngủ. Mỗi khi U mệt quá thiếp đi chúng tôi đạp mạnh vào người U. Thế là cái quạt mo lại vận hành hết công suất cho đến sáng. Cứ thế suốt mấy tháng ròng mình U với cái quạt mo chống lại cả mùa hè khắc nghiệt để chị em tôi có giấc ngủ say nồng.
Tôi ngồi hàng giờ xem U kéo kén, hong những cuộn tơ vàng óng lên cây sào rồi vớt cho tôi những con nhộng trứng béo ngậy. Tôi dán mắt vào từng đường kim mũi chỉ U chằm lên chiếc nón lá trong những ngày tổ khâu nón của HTX đặt tại nhà mình.
Tôi nghiện những buổi sáng tháng Tám lon ton theo U ra đồng trong mùi thơm ngào ngạt của đòng đòng nếp cái, những chiều tháng Mười rét cắt da cùng U đi bên những luống cày thẳng tắp khô trắng mùa phơi ải.Tôi ngây ngất với mùi lá gừng non, say sưa ngắm tổ ong treo lơ lửng trên giàn trầu những hôm theo U đi nhổ cỏ trầu. Những buổi trưa ngày mùa U về mồ hôi nhễ nhại với gánh lúa oằn vai,đưa cho tôi xâu muỗm béo nhẫy U cười rạng rỡ làm tôi nghiện cả hàm răng đen bóng của U.
Tôi nghiện mùi tép dậm kho dưa của U mỗi buổi trưa đi học về, nghiện món trám om chấm tương gừng, trứng cá cháy dim mắm U làm. Nghiện những buổi ngồi trên bến đò ngóng U đi chợ Chã về,trong cái thúng cắp bên hông có những đồng quà tấm bánh tôi thích. Nghiện những chiều theo U đi tắm mát thỏa sức vùng vẫy trên dòng sông Cầu thân yêu.
Những hôm tôi cảm sốt bỏ bữa miệng đắng ngắt,U nướng mía trên than hồng rồi đút cho tôi ăn làm tôi nghiện từng khẩu mía nóng hổi ngọt lịm như những lời dỗ dành của U.
Trên tất cả, thứ tôi nghiện nhất là mùi mồ hôi nồng nồng quyện lẫn mùi trầu thuốc của U. Tôi không thể tả nổi nó gây cho mình cảm xúc mãnh liệt như thế nào,chỉ biết gọi là mùi U. Hôm nào U đi vắng tôi nhớ mùi U không ngủ được. Đến nay mùi U vẫn còn nguyên vẹn trong tôi và tôi luôn thầm ước đánh đổi tất cả để một lần được thấy lại cái mùi đặc biệt ấy.
Năm lên cấp hai,anh Viết làm hồ sơ đưa tôi cầm đến trường nộp. Mở bản sao khai sinh đọc đến ô họ và tên mẹ: Vũ Thị M. tôi ngớ người. Hoá ra từ ngày sinh ra đã hơn mười năm chưa một lần tôi tự hỏi và tìm hiểu xem mẹ mình tên là gì ( xưa phụ nữ đi lấy chồng gần như mất tên vì tất cả đều gọi tên chồng). Chiếm trọn trái tim tôi mặc định một cái tên mộc mạc yêu thương,giản dị mà vĩ đại: U
Lên cấp Ba học xa nhà cả chục cây số. Đều đặn năm giờ sáng U dậy rang sẵn cơm để tôi dậy ăn cho kịp giờ đến trường. Suốt đời học sinh tôi chưa một lần phải nhịn đói đến lớp. Những năm dài khó khăn gian khổ thời hợp tác xã nhưng dưới bàn tay tần tảo của U và sự cần kiệm của Thầy, kinh tế nhà tôi không những đủ ăn mà còn vào hạng khá giả của làng. Nhưng dù có thiếu thốn chắc chắn U vẫn không bao giờ để tôi đói.
Cả đời U chưa một lần đánh tôi. Một phần do tôi yếu ớt và ngoan ngoãn. Nhưng nếu U có phát nhẹ tôi một cái chắc lòng U đau hơn cái phát ấy bội phần.
Ngày tôi đỗ Đại học, U thịt con gà trống thiến to làm cơm liên hoan tiễn đưa.Tôi nhớ mãi lời U dặn lúc tiễn tôi ra bến đò: " Cố gắng học giỏi, được nghỉ về với U nhé". Tôi xa nhà mang theo nỗi nhớ nhà nhớ U cùng những điều Thầy U răn dạy. Càng ngày tôi càng hiểu, cả đời U chưa một lần được cắp sách tới trường, cũng chưa bao giờ dạy tôi bằng những câu văn hoa giáo điều. Nhưng những gì tôi học được từ U không một trường đời nào đủ tầm để dạy.
U đồng hành cùng tôi trong suốt những tháng ngày cơ cực của thời bao cấp. Từng bao gạo bó rau chục trứng cân lạc U gửi cho thằng con nhân viên quèn đã tiếp sức cho tôi vượt qua gian khổ. Nên cái dáng tảo tần của U luôn in đậm trong tôi không kể đêm ngày, trở thành động lực cho tôi phấn đấu để có cuộc sống tốt đẹp mà U mong đợi.Và tôi nhận ra một điều thiêng liêng: Với tôi QUÊ HƯƠNG CHÍNH LÀ MẸ. MẸ LÀ CẢ QUÊ HƯƠNG.
Tôi lập gia đình muộn khi U tuổi đã cao, nhưng cũng kịp sinh cho U đứa cháu trai để U nâng niu bồng bế được mấy năm, rồi U mãn nguyện ra đi. U rời cõi tạm nhưng những giá trị thiêng liêng U để lại cho tôi không bao giờ mất.
Kỉ niệm và kí ức về U không thể có hồi kết. Nó choán hết tâm trí và cuộc đời tôi. Ông nhạc sĩ Y Vân nói lòng Mẹ bao la như biển Thái Bình. Tôi không biết biển Thái Bình bao la đến đâu, nhưng nó chỉ là một phần của Trái đất. Mà Trái đất thì chỉ là một chấm nhỏ xíu của Vũ Trụ. U là cả Vũ Trụ của tôi.
Giờ đây khi tuổi đã lớn,nhìn lại chặng đường đời đã qua,tôi thấy mình thật may mắn được thừa hưởng sự dạy dỗ nghiêm khắc nhưng uyên thâm của Thầy, sự hiền từ đức độ của U, được sống trong tình thương yêu của các anh chị,đã cho tôi có ngày nay. Dù không làm được gì to tát nhưng tôi được sống cuộc đời tốt đẹp với một gia đình yên ấm, được làm những điều mình thích,có những người bạn tốt, và được hoà trong hơi thở của một Đại gia đình nền nếp thương yêu đùm bọc nhau. Với tôi như thế là đủ hạnh phúc, và đó cũng chính là điều Thầy U hằng mong mỏi kì vọng.
Mai là ngày giỗ thứ 25 của U.
" U ơi, 25 năm qua mỗi bước em đi đều có tiếng chân U cùng bước. Mỗi việc em làm đều nghe lời U ân cần chỉ bảo bên tai. Mỗi giấc em ngủ luôn có hơi ấm cùng mùi gây nghiện của U ấp ủ vỗ về...Những điều này sẽ còn theo em đến hơi thở cuối cùng.
Em xin dâng U một nén hương, cả tấm lòng cùng nỗi nhớ thương trọn đời.
Cầu mong U luôn được cực lạc ở chốn Bồng Lai
Kính U ba lạy...!!!
" Em Con " của U.
Chuyện làng quê
